اختلاف ترانزیتی ایران و ترکیه در مرز بازرگان
مهدی قلی پور
گروه اقتصادی –: در حالی که مسئولان ایرانی مشکل اخذ مابه التفاوت قیمت سوخت از کامیون های ترکیه ای را رفع کرده اند؛ مسئولین ترکیه هنوز مبلغ عوارض دریافتی خود در مرز بازرگان را به حالت قبل بازنگردانده اند.
دولت ترکیه نرخ عوارض عبور کامیون های ایرانی از مرز این کشور را افزایش داده و این موضوع با اعتراض ایرانی ها مواجه شده است. از سوی دیگر توقف فروش سوخت در ترکیه به کامیون های ایرانی مشکلات زیادی را برای کامیون های ایرانی بوجود آورده است.
در این زمینه مدیرکل ترانزیت سازمان راهداری اعلام کرده است که ۱۰ روز به ترکیه مهلت داده‌ایم تا به کامیونهای ایرانی در ترکیه سوخت بفروشند، در غیر این صورت پس از ۱۰ روز ما هم فروش سوخت به کامیونهای ترکیه‌ای در ایران را متوقف می‌کنیم.
پس از آنکه دولت ترکیه در اقدامی غیرقانونی نرخ عوارض عبور کامیونهای ایرانی از مرز این کشور را دو بار افزایش داد، مشکلاتی برای عبور کامیونهای ایرانی و ترکیه‌ای از مرز دو طرف پیش آمد. ایستایی و معطلی کامیونها افزایش یافت و این موجب کاهش مبادلات تجاری دو طرف شد.
رایزنی ها میان دو کشور ادامه دارد اما به نظر می رسد این اقدام ترکیه واکنشی به اقدام ایران در زمینه سوخت کامیون ها در مرز است. اختلاف فاحش قیمت گازوئیل در ایران و ترکیه موجب شده تا مراقبت سختی در مرز صورت گیرد.ماجرا از آن جا آغاز شد که ایران تصمیم گرفت پول گازوئیلی که در باک کامیون ها به کشور ترکیه باز می گردد را به قیمت لیتری ۴ هزار تومان دریافت کند. با این حساب اگر کامیونی قصد ورود به ترکیه داشته باشد به ازای هر لیتر گازوئیلی که در باک خود دارد باید ۴ هزار تومان بپردازد. چراکه نرخ هر لیتر گازوئیل در ترکیه حدود ۶ هزار و ۷۰۰ تومان است و این سوخت در ایران لیتری ۳۵۰ تومان فروخته می شود.یک کامیون که یک هزار لیتر گازوئیل در باک آن باشد برای عبور از مرز ایران به ترکیه باید ۴ میلیون تومان پرداخت کند این موضوع موجب شده ترکیه در اقدامی عوارض ورود کامیون های ایرانی را افزایش دهد تا هزینه جدیدی روی دست حمل و نقل تجاری ایران بگذارد.
با توجه به اینکه اغلب کامیونهای ترکیه‌ای که وارد کشور ایران می‌شدند یا ترانزیت بودند و یا محمولات صادراتی ترکیه را به ایران منتقل می‌کردند در همین راستا هزینه‌های حمل و در واقع هزینه‌های صادرات کالای ترکیه به ایران افزایش یافته است.در حال حاضر حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ دستگاه کامیون پشت مرزهای ترکیه از سمت ایران مانده‌اند و فعلا تردد کامیونها به دلیل این افزایش نرخ عوارض از سوی ترکیه کاهش یافته است.این در حالی است که حجم تجارت ایران و ترکیه حدود ۱۶ میلیارد دلار است که اغلب آنها گاز است و بخشی از آن سایر کالاها است که به ترکیه می‌رود ضمن آنکه از سمت ترکیه هم بیشتر کالاهای وارداتی ترک است که به ایران می‌‌آید.در حال حاضر ایران بابت عبور کامیونهای ترکیه‌ای ۱۶۰ سنت یورو دریافت می‌کند، کشور ترکیه هم بابت عبور کامیونهای ایرانی ۱۶۰ سنت یورو دریافت می‌کند، با این تفاوت که ایران به کامیونهای ترکیه‌ای سوخت ارائه می‌دهد و مابه‌التفاوت نرخ سوخت در ایران با دیگر کشورها را از آنها دریافت می‌کند اما کشور ترکیه گازوئیل به کامیونهای ایرانی در ترکیه ارائه نمی‌دهد و مخازن سوخت کامیونهای ایرانی در مرز ترکیه پلمپ می‌شود.
به دنبال مشکل بوجود آمده ایران به دنبال مسیرهای جایگزین است تا از طریق کشورهای دیگر کامیونهای ایران به مقاصد خود سفر کنند.
این در حالی است که برخی منابع خبری ترکیه چند روز پیش اعلام کردند که به دنبال اختلاف ایران و ترکیه بر سر اخذ تعرفه ترانزیت از کامیونها، دولت ترکیه در نظر دارد مسیر جایگزینی را برای دسترسی به آسیای مرکزی بیابد که از جمهوری آذربایجان می‌گذرد.
آنها مدعی شده‌اند بر اساس طرح جدید، کامیونهای ترکیه بعد از گذشتن از خاک آذربایجان از طریق کشتیهای رو – رو بر روی آب‌های دریای خزر انتقال داده می شوند تا به آسیای مرکزی برسند که انتظار می رود در سه ماهه نخست ۲۰۱۵ این مسیر راه‌اندازی شود.
رئیس اتحادیه حمل و نقل بین‌المللی ترکیه در این‌باره مدعی شده است که برای یافتن مسیر جایگزین ایران در تلاش هستیم. نشست هایی با مقامات ترکمنستانی و آذربایجانی انجام شده که موفقیت‌آمیز بوده و قرار است از مسیر آذربایجان – دریای خزر – ترکمنستان برای ارسال کالاهای ترکیه به آسیای مرکزی استفاده شود.
وی مدعی شد این مسیر کم هزینه تر از مسیر ایران است و ظرفیت سالانه ۳۰ هزار سفر از طریق این مسیر وجود دارد. کشور ترکیه هم مدعی است که می‌خواهد مسیر ترانزیتی از خزر راه‌اندازی کند تا بدین ترتیب کامیون‌هایی که قصد دارند از کشورهای CIS، افغانستان، پاکستان و چین به سمت اروپا بروند، ابتدا به بندر ترکمن‌باشی آمده و سپس از طریق شناورهایی رو-رو کامیونها را از این بندر جابه‌جا کرده و پس از آن به باکو و اروپا بروند.
البته به گفته کارشناسان اقتصادی این مسیر مد نظر ترکیه برای کامیونهای آنها بسیار پرهزینه است و کشور آذربایجان از کامیونهای ترکیه‌ای عوارض عبور دریافت می‌کند ضمن آنکه فقط بابت عبور کامیونها از دریای خزر و از بندر ترکمن‌باشی به باکو با کشتیهای رو-رو ۱۸۰۰ دلار دریافت می‌شود و این موجب افزایش سرسام‌آور تعرفه عبور برای کامیونها خواهد شد.
از سوی دیگر، مسیر ترکمنستان قطعاً برای کامیونهای ترک به صرفه نخواهد بود و در همین راستا ما هم استقبال می‌کنیم که آنها از این مسیر عبور کنند زیرا مسیر ارزان‌تر ایران را از دست می‌دهند.
کشور ترکیه و اتحادیه‌های حمل و نقل آنها قصد دارند با رسانه‌ای کردن این اخبار به ایران فشار بیاورند تا مخزن سوخت کامیونهای آنها در ایران پلمپ نشود و سوخت ارزان قیمت دریافت کنند در حالی که مطمئن باشند ما حتماً مخازن سوخت آنها را پلمپ می‌کنیم و قوانین قاچاق کالا و ارز را سختگیرانه پیاده می‌کنیم و اگر پلمپی مخدوش شد، طبق قوانین کشور با متخلف برخورد می‌شود.
در حالی که مسئولین ایرانی مشکل اخذ مابه التفاوت قیمت سوخت از کامیون های ترکیه ای را رفع کرده اند؛ مسئولین ترکیه هنوز مبلغ عوارض دریافتی خود در مرز بازرگان را به حالت قبل بازنگردانده اند.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۱۸ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۵:۲۲ ق.ظ
