گزارش//

احیای دریاچه ارومیه قربانی سیاست‌بازی

گروه گزارش: طرح تحقیق و تفحص از ستاد احیای دریاچه ارومیه در نوبت صحن مجلس قرار دارد و مجلس حرف و ادعای مسؤولان ستاد را بدون ادله منطقی نمی‌پذیرد، چون ناظر فنی در حال پیگیری واقعیت است. احیای دریاچه ارومیه، را می‌توان تا امروز بزرگترین پروژه تاریخ ایران برای حفاظت از محیط‌ زیست و منابع آبی کشور برشمرد. از سال۱۳۷۶ روند خشک شدن دریاچه ارومیه آغاز شده و تاکنون با وجود هزینه‌های هنگفت میلیاردی، برنامه و اقدامات متعدد توسط دولت‌های گذشته، این روند نه تنها متوقف نشده بلکه وضعیت بحرانی این تالاب بین المللی همچنان ادامه دارد.
با احتساب شروع دغدغه‌مندی‌های دولتی برای احیای دریاچه ارومیه از دولت نهم این پنجمین کابینه‌ای است که خود را دغدغه‌مند به احیای دریاچه ارومیه دانسته است.
احیای دریاچه ارومیه به گردن دولت بعد افتاد
عیسی کلانتری دبیر ستاد احیای دریاچه ارومیه و رئیس سابق سازمان محیط زیست در واپسین سال استقرار دولت دوازهم در حالی از هزینه‌کرد ۱۱ هزار میلیارد تومانی ستاد احیای دریاچه ارومیه برای احیای این دریاچه طی ۷ سال دولت روحانی دفاع کرد که وعده احیای این دریاچه را از سال ۱۴۰۱ به سال ۱۴۰۶ موکول کرده و درواقع مسئول احیای آن را به گردن دولت رئیسی انداخت، آن‌هم در شرایطی که مسئولان این ستاد بارها اعلام کرده بودند که اگر حقابه مورد نظر دریاچه به آن نرسد تمام برنامه‌هایی که برای احیای آن تنظیم شده است برباد رفته و این دریاچه احیا نخواهد شد.
پول کشور قربانی سیاسی بازی شد؟
سال گذشته سمیه رفیعی رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس، احیای دریاچه ارومیه را هزینه‌های هنگفت و بی‌نتیجه قربانی سیاست‌بازی و شعارهای انتخاباتی دولت روحانی دانست و ابراز داشت: پول کشور هم به تبع این سیاست بازی‌ها قربانی شد.
مسئولان ستاد احیای دریاچه ارومیه در مقابل میلیون ها ایرانی چشم انتظار احیای این دریاچه بگویند که با میلیاردها سرمایه کشور به بهانه احیای دریاچه را چه کرده‌اند؟
وی خواستار پاسخگویی مسئولان ستاد احیای دریاچه ارومیه شد و خواست در مقابل میلیون‌ها ایرانی چشم انتظار احیای این دریاچه بگویند که با میلیاردها سرمایه کشور به بهانه احیای دریاچه را چه کرده‌اند.رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس با تاکید بر اینکه مجلس برای تحقیق و تفحص از ستاد احیای دریاچه ارومیه و نظارت با قاطعیت پیش خواهد رفت.وی روز گذشته با اشاره به اینکه ساختار اداره ستاد احیای دریاچه ارومیه با وجود حدود گذشت یک سال از آغاز به کار دولت سیزدهم هنوز تغییری نکرده است یادآور شد: همچنان مجلس به دنبال تحقیق و تفحص از هزینه کرد بیت المال برای طرح های اجرا شده این ستاد در سال های گذشته است.
به گفته وی طرح تحقیق و تفحص از ستاد احیای دریاچه ارومیه در نوبت صحن مجلس قرار دارد و مجلس حرف و ادعای مسئولان ستاد را بدون ادله منطقی نمی‌پذیرد، چون ناظر فنی در حال پیگیری واقعیت است و مسئولان ستاد احیا نمی‌توانند با ارائه گزارش‌هایی مثبت ما را اقناع کنند.مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در گزارشی که آذرماه سال ۹۹ منتشر کرده است اعلام کرده است که پژوهش‌های مختلفی در ارتباط با راهکارهای احیای دریاچه‌ارومیه صورت گرفته است و اقدامات مختلفی انجام شده که حاوی نتایج مثبت و منفی متعددی بوده است.
هدف احیا محقق نشد!
براساس این گزارش هرچند مجموعه اقدامات نتوانسته است به طور کامل منتج به اجرای راهبردهایی شود که هدف »احیا« را محقق کند،‌ در عین حال موفقیت‌هایی هم بدست آمده است که قابل کتمان نیست اما احیاء در عمل با ناهمواری‌هایی مواجه شد که پیش از شروع برنامه، نسبت به برخی از آنها شناختی در کشور وجود نداشته است.این پژوهش بسیاری از این مشکلات را ناشی از نقص‌ها و اشتباهات در هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی‌ و اجرای برنامه احیای دریاچه ارومیه عنوان کرده و بیان داشته است: بسیاری نیز شرایط و مشکلات پیش‌بینی‌نشده‌ای بوده است که از بیرون بر این برنامه تاثیرگذار بوده است.
هدف‌گذاری‌های اشتباه ستاد احیا، هزینه تراشی برای کشور
مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری در حالی به اشتباهات این ستاد اذعان داشته و آن‌را به گردن مشکلات پیش بینی نشده انداخته است که از همان سال‌های اولیه شروع به کار ستاد احیا کارشناسان متعددی نسبت به هدف گذاری‌ها و ساختار این ستاد انتقادات جدی داشتند و ادامه کار تنها هزینه تراشی برای کشور و منتج به شکست می دانستند.
آیا به سطح تراز عمودی رسیدن به معنی احیاست؟
حجت میان آبادی پژوهشگر دیپلماسی آب با اشاره به اینکه عیسی کلانتری رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه در زمان صدارتش در وزارت جهاد کشاورزی این مشکلات را برای دریاچه ارومیه به وجود آورد و اکنون در جایگاه مجری احیای این دریاچه قرار گرفته است، ابراز داشت: در کجای دنیا راهی که باعث بیماری یک اکوسیستم شده را به عنوان راهکار احیا دوباره به کار می‌گیرند. همین مدیریت سازه محورانه دریاچه را به این روز انداخته است و باز هم با تزریق آب می‌خواهند دریاچه را احیا کنند، وقتی از احیا صحبت می‌کنیم باید بدانیم منظورمان از احیا چیست؟ آیا به سطح تراز عمودی رسیدن به معنی احیاست؟ خیر، در نظام تخصصی، احیا به معنای احیای اکوسیستم است و اکوسیستم باید به حدی برسد که بتواند بدون دستگاه‌های مصنوعی به حیات خود ادامه دهد.وی به فراموشی سپرده شدن مسائل زیست محیطی و اجتماعی در روند احیای هزاران میلیاردی این دریاچه تاکید کرد و اظهار داشت: به اسم احیای یک دریاچه، مسائل زیست محیطی کنار گذاشته شده و با پول پاشی و ادامه رویکرد و سازه‌ای کمر به نابودی این اکوسیستم بسته‌اند.علی کامیار دادستان دیوان محاسبات کل کشور چند روز پیش با اشاره به هزینه‌کرد ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: با وجود اینکه دولت گذشته ادعا می‌کرد که بیش از میزان مورد نیاز برای طرح‌های احیای دریاچه ارومیه تزریق کرده اما تنها یک چهارم آن مبلغ بوده است. این درحالی است که اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور سابق اعلام کرده بود حتی اگر به این نتیجه برسیم که برای احیای دریاچه ارومیه به منابع مالی دیگری غیر از بودجه‌های اختصاص داده شده نیاز داریم، حتما برای این موضوع برنامه‌ریزی خواهیم کرد.
۹ ماه از وعده آیت الله رییسی برای تغییر ساختار ستاد احیا گذشت
حجت الاسلام ابراهیم رئیسی در مهرماه سال گذشته در دیدار با مجمع نمایندگان استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی در پاسخ به دغدغه نمایندگان این دو استان درباره وضعیت دریاچه ارومیه و آثار و تبعات زیست محیطی ناشی از خشکسالی و کمبود آب در منطقه، گفت: ستاد احیای دریاچه ارومیه به زودی به شکل جدیدی فعال خواهد شد تا با کمک نمایندگان، مدیران استان و دغدغه‌مندان کار را دنبال کند و اقدامات لازم را انجام دهد.تلاش مضاعف برای رفع مشکل آب به عنوان اصلی‌ترین دغدغه مردم و حل اساسی مشکل دریاچه ارومیه که محیط زیست استان‌های آذربایجان شرقی و غربی و استان‌های همجوار را تهدید می‌کند، از موضوعات مهمی بود که در حضور رئیس جمهوری مطرح مورد بحث قرار گرفت. محمد مخبر معاون اول رئیس جمهور در دیدار با استاندار آذربایجان غربی در فرودین ماه امسال با اشاره به اتمام تونل انتقال آب به دریاچه ارومیه و آماده شدن این طرح برای بهره برداری، از پیگیری‌های استاندار آذربایجان غربی و تلاش مهندسان و کارگران دخیل در این طرح قدردانی کرد و گفت: دولت سیزدهم توجه ویژه ای برای احیای دریاچه ارومیه و شتاب بخشیدن به روند توسعه آذربایجان غربی دارد.طی روند رو به خشکی ۲۵ سال گذشته، دریاچه ارومیه با رسیدن فصل گرما نیمه جان شده است، تصاویری که از بخش‌های مختلف این دریاچه منتشر می‌شود نشان از نزدیک شدن روز به روز این دریاچه به شرایط خشیکدگی کامل دارد.گزارشی هم که از سطح تراز دریاچه ارومیه منتشر شده است، همچون اکثر روزهای گرم سال نشان می‌دهد، سطح تراز روند نزولی را طی می کند و نسبت به مدت مشابه سال پیش ۱٫۰۵ افت داشته است.به گزارش آراز آذربایجان به نقل از فارس،به نظر می‌رسد ستاد احیا نیاز به یک خانه تکانی اساسی دارد و با توجه به اینکه طی ۸ سال گذشته نتوانسته است به هدف احیا نزدیک شود، باید در هدف‌گذاری‌ها و اجرای برنامه‌های تجدید‌نظر شود. همانطور که کارشناسان امر بارها تاکید کرده‌اند رویکرد سازه محورانه به اکوسیستم طبیعی نمی تواند ما را به هدف حفظ و احیای دریاچه نزدیک کند.