گسترش دامنه رفاه‌زدگی وعدم تحقق فرهنگ اقتصاد مقاومتی
گروه اقتصادی: اقتصاد مقاومتی در جهان امروز بهترین راهکار برای استقلال و رفع نیاز و عدم وابستگی به بیگانگان است. از نظر حجت‌الاسلام‌والمسلمین سعیدیان، مسئول حوزه‌ی نمایندگی ولی‌فقیه در سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، عواملی که قادرند این هدف را عملیاتی سازند عبارت‌اند از:
ایران کشوری است که علاوه بر منابعی نظیر نفت و گاز و معادن و… از دو نعمت تنوع زیستی و تنوع فرهنگی برخوردار است. تنوع زیستی به ما امکان می‌دهد نسبت به کشاورزی که به تعبیر امام راحل اساس استقلال ایران است، دست بازتری داشته باشیم. ازاین‌رو باید برنامه‌ریزی منطقه‌ای و آمایش در کشت‌وکار و… را در دستور کار قرار دهیم. بنابراین تکیه بر رشد کشاورزی دانش‌بنیان و سرمایه‌گذاری در این‌زمینه، از اقدامات اساسی در رابطه با اقتصاد مقاومتی است.در راستای تنوع فرهنگی نیز با توجه به میراث طبیعی ایران و اکوسیستم طبیعی کشور باید ظرفیت‌های گردشگری و توریسم را افزایش داد.
فراموش نکنیم که درآمدزایی کشورهایی نظیر ترکیه، مصر، مالزی و… بر گردشگری استوار است. ایران که از این نظر سرآمد سایر کشورهاست، از قافله‌ی گردشگری بازمانده و تاکنون از این بازار پردرآمد استفاده‌ی بهینه به عمل نیاورده است.خوشبختانه به برکت امنیت در میهن اسلامی ما، هم‌اکنون بستر این صنعت و فراگیر ساختن آن مهیاست. بدون تردید یکی از راه‌های مشارکت مردمی و کمک به دولت محترم، ایجاد دهکده‌های گردشگری است.
کشاورزی دانش‌بنیان، ایجاد مناطق گردشگری براساس مطالعات علمی و در یک کلام، دانش را به‌عنوان چراغ راه برگزیدن، اساس اقتصاد مقاومتی محسوب می‌گردد. بدیهی است سرمایه‌گذاری در زمینه‌ی پژوهش در کلیه‌ی موارد به‌خصوص کشاورزی، گام بنیادی در اقتصاد مقاومتی است. اگر آحاد جامعه‌ی ما به این درک روشن برسند که با ایجاد و تقویت ایستگاه‌های تحقیقاتی در بخش کشاورزی و توسعه‌ی پارک‌های فناوری در امور مربوط به صنایع کشاورزی، دولت را یاری کنند، سهم قابل توجهی در بسط تحقق اقتصاد مشارکتی را به خود اختصاص می‌دهند.
از عوامل بازدارنده در زمینه‌ی اقتصاد مقاومتی اتکا به خام‌خواری و درآمدهای نفتی و صادرات و… است. البته تعامل مقتدرانه با دنیا هیچ مغایرتی با اقتصاد مقاومتی ندارد و چه‌بسا ضروری و لازم است. در این زمینه می‌توان به تجربیات کشورهایی نظیر ژاپن اشاره کرد. در ژاپن به‌غیر از نیروی انسانی فعال و کارآمد و بامهارت، هیچ سرمایه‌ای مانند نفت و گاز و… وجود ندارد. صرفاً با اتکا به انسان‌های مسئول و معتقد به پیشرفت کشور و درعین‌حال فعال، ژاپن دومین قدرت اقتصادی دنیا را به خود اختصاص داده است.بنابراین توسعه‌ی دانش و فناوری به‌صورت بنیادی نقش اساسی در اقتصاد مقاومتی دارد و می‌تواند راهگشای اقتصاد مقاومتی باشد.
از سوی دیگر، مقابله با رفاه‌زدگی و مصرف‌گرایی، لازمه‌ی تحقق اقتصاد مقاومتی است. متأسفانه جامعه‌ی ما امروز به این درد خانمان‌سوز مبتلا شده است. دامنه‌ی رفاه‌زدگی به‌نحوی است که مثلاً در ایام نوروز ارز فراوانی برای مسافرت به کشورهای دیگر، از کشور خارج می‌شود. درحالی‌که در داخل ایران فرصت‌های زیادی برای تفریح و گذران اوقات فراغت وجود دارد.
اولین معیار اقتصاد مقاومتی این است که تمام فعالیت‌های اقتصادی باید از مشروعیت کامل برخوردار بوده و منطبق بر موازین اسلامی باشد. در قرآن کریم در موارد فراوانی، از احکام شرعی به‌عنوان مرز یاد شده و از آن‌ها به حدود تعبیر شده است.۳این بدان‌معناست که از نگاه شریعت اسلام، انسان در تمامی کارهای خود که شامل فعالیت‌های اقتصادی نیز می‌گردد، باید در مرز و چارچوبی که خداوند متعال قرار داده، حرکت کند و از آن تجاوز ننماید. اموال باید براساس اسباب مشروع به دست آید و در محدوده‌ای که شارع مقدس اجازه داده است، هزینه شود. از امام صادق (ع) سؤال شد که راه‌های معیشت چندتاست؟ حضرت در پاسخ، ضمن تقسیم همه‌ی فعالیت‌های اقتصادی در چهار بخش: ۱٫ کارمندی، ۲٫ تجارت و هر نوع خریدوفروش، ۳٫ کارهای صنعتی، ۴٫ انواع اجاره‌ها، اظهار نمودند که در تمامی فعالیت اقتصادی، مرز حرام از حلال مشخص شده و باید جانب شرع را در همه‌ی موارد رعایت کرد.۵به‌منظور مشروعیت بخشیدن به فعالیت‌های اقتصادی، لازم است آموزش احکام اقتصادی اسلام در تمام بخش‌ها، اعم از دولتی و خصوصی، به‌صورت همگانی پیاده شود و آحاد مردم از وظایف شرعی خود در مورد مسائل اقتصادی آگاهی کسب نمایند.
دیدگاه کلاسیک در علم اقتصاد، مبنی بر وجود دست نامرئی است و اینکه اگر فعالیت‌های اقتصادی در جامعه به حال خود رها شوند و دولت مداخله‌ای ننماید، عدالت اقتصادی محقق خواهد شد. نیز دیدگاه اقتصاددانان کلاسیک بدبین، مانند دیوید ریکاردو و رابرت مالتوس مبنی بر وخیم شدن اوضاع اقتصادی با افزایش جمعیت است. اما اسلام برخلاف نظر اینان، از یک طرف اظهار می‌دارد که خدای متعال روزی همه‌ی موجودات را تضمین کرده و محرومیتی در بین نیست:هیچ جنبده‌ای در زمین نیست، مگر اینکه روزی او بر خداست. از طرف دیگر، بنا بر روایات متعدد، محرومیت فقرا، از تعدی و گناه اغنیا ناشی می‌شود. و این گناه، از چپاول، غارت و تضییع حق شروع می‌گردد و تا نپرداختن تکالیف مالی و مالیات‌های شرعی، مانند زکات کفارات و یا خمس، ادامه پیدا می‌کند.
ازاین‌رو، یکی از وظایفی که حکومت اسلامی برعهده دارد، عبارت است از برقراری عدالت و ارتقای معیارهای آن؛ چنان‌که در قرآن کریم برقراری عدالت یکی از فلسفه‌های فرستادن پیامبران معرفی شده است۱۱و مسلماً چنین حکومت و نظامی، از سرمایه‌ی بسیار باارزش پشتوانه‌ی مردمی برخوردار خواهد بود.تأیید و همراهی مردم، اگرچه شرط اعتبار حکومت نیست، ولی اقتدار حاکمیت بدان وابسته است. امیرمؤمنان (ع) از حضور مردم به‌عنوان ناصر و کمک کار تعبیر می‌نماید .حاکم اسلامی زمانی می‌تواند به اهداف بلند خود دست پیدا کند که از پشتوانه‌ی کافی مردمی برخوردار باشد. با وجود پشتوانه‌ی مردمی، هیچ دشمن و عامل خارجی نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. اقتصاد مقاومتی اگرچه از یک‌طرف به تدبیر مدیران وابسته است ولی از طرف دیگر، نیازمند عزم ملی و خواست همگانی است. بنابراین یکی از بارزترین نشانه‌های این برنامه، عبارت است از مشارکت عمومی و تکیه بر پشتوانه‌ی مردمی.
ایمان و استقامت از نشانه‌های مردم و حکومتی است که در جهت اقتصاد مقاومتی گام برمی‌دارند؛ چراکه اولاً دنیا و مظاهر آن، فریبنده است؛ چنان‌که امیرمؤمنان (ع) بارها در سخنان حکیمانه‌ی خود، دنیا را به صفت خداع، مکار و عذار معرفی کرده‌اند.۱۳تنها کسی فریب آن را نمی‌خورد که به امور معنوی باور داشته باشد و در پایبندی به این باور، استقامت بورزد. همچنین دشمنان دین و عدالت، در مقابل کسانی که ندای حق را سر می‌دهند و به ستیز با ظالمان برخاسته‌اند، ایجاد مانع خواهند کرد و در این امر از هیچ تلاشی کوتاهی نخواهند نمود. ازاین‌رو پیروزی بر دشمن لجوج نیازمند ایمان قوی و استقامت و پایداری است که در این‌صورت، قطعاً خوفی برای اهل حق نخواهد بود۱۴و ملائکه‌ی الهی به کمک آنان خواهند آمد و در نتیجه، پیروز میدان خواهند بود.
مشخصه‌ی دیگر اقتصاد مقاومتی، وجود همت عالی مردم است. هر شخص و ملتی، به‌میزان همت خود مورد ارزیابی قرار می‌گیرد؛ چنان‌که امیرمؤمنان (ع) خط‌کش اندازه‌گیری انسان را همت او می‌داند و می‌فرماید: ارزش آدمی به‌اندازه‌ی همت اوست. با وجود همت عالی می‌توان از سخت‌ترین شرایط، پیروزمندانه عبور کرد و پرقدرت‌ترین دشمنان را به زانو درآورد چنان‌که در مَثَل معروف در زبان عربی آمده است: همت اشخاص، کوه‌ها را از جا می‌کند. یا در مَثَلی دیگر، در زبان فارسی گفته‌اند: »خواستن توانستن است.«
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۵ ساعت ۱۱:۳۸ ق.ظ
