گردشگری روستایی می‌تواند اقتصاد آذربایجان غربی را متحول کند

مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: گردشگری روستایی در حال حاضر بخشی از کل توریسم را به خود اختصاص داده و این بخش از صنعت توریسم از نرخ رشد بسیار بالایی برخوردار است و با توجه به وسعت استان آذربایجان غربی و تنوع روستاها امکان پذیر و سودآور خواهد بود.
گردشگری را بسته به هدف گردشگر، به انواع مختلفی طبقه‌بندی کرده‌اند که یکی از آن‌ها، اکوتوریسم یا گردشگری طبیعت است و صنعت گردشگری به شکل چشمگیری بر نرخ اشتغال، درآمد ملی، مصرف و سرمایه گذاری اثرات مثبت دارد.
مدیریت اکوتوریسم، بسیار جامع‌تر و ضروری‌تر از پیش می‌نمایاند تا علاوه بر حفظ جنگل‌ها و مراتعی که از نظر گونه‌های گیاهی یکی از فلورهای غنی جهان با گیاهان آندومیک و ذخایر ژنتیکی بالا است، به شناسایی زیبایی‌های این خطه به جهانیان و تولید درآمد ملی و ارزآوری مناسب و ساماندهی اقتصادی کشور یاری بخشد.
آذربایجان غربی به دلیل قدمت تاریخی، برخورداری از جاذبه‌های منحصر به فرد گردشگری و داشتن مردمانی خونگرم و مهمان نواز، جایگاه خاصی در صنعت گردشگری دارد و عامل نجات آذربایجان غربی در شرایط کنونی که وضعیت صنعت و اقتصاد استان مطلوب نیست، جذب گردشگر و سرمایه گذاری در حوزه توریسم و اکوتوریسم است.
روستاهای آذربایجان غربی به عنوان بخش بزرگی از نظام اجتماعی و جمعیتی و اقتصادی استان که در آن تعداد کثیری از عوامل انسانی مولد سکونت دارند، محسوب می‌شود. در روستاها عوامل و منابع ارزشمندی اعم از عوامل انسانی و منابع طبیعی و اقتصادی به عنوان ذخایر استراتژیک وجود دارد که در پیشرفت جامعه نقش مهمی ایفا می‌کنند. نقش و اهمیت فراورده‌ها و تولیدات روستایی در رفع نیازهای رو به تزاید جامعه درخور توجه است نظیر تولید محصولات کشاورزی، زراعی، دامی و صنایع تبدیلی که نقش بی بدیل و منحصر به فرد است. برای جامعه اقتصادی استان، بسیاری از دستاوردهای روستائیان نقش استراتژیک داشته و اهرم قابل اتکایی در پشتیبانی از نظام اقتصادی در عرصه ملی و جهانی از طریق صادرات و ورود کالاهای ملی به بازارهای پرظرفیت جهانی بوده، یعنی به عبارتی قدرت اقتصادی استان آذربایجان غربی و قطب کشاورزی بودن به دلیل روستائیان پر کار بوده و همچنین تکیه بر اقتصاد تک محصولی نفتی را نیز در سطح ملی کاهش می‌دهد.
فعال سازی ساکنان روستاها در آذربایجان غربی می‌تواند کمک شایان توجهی به تامین امنیت اجتماعی نموده و باعث کاهش حجم زیاد ناملایمات اجتماعی گشته و منجر به کاهش پدیده مهاجرت روستا ، شهری شود.
از سوی دیگر، با طبیعت خدادادی بسیار دیدنی و بکر و سایر جاذبه‌های گردشگری موجود در آذربایجان غربی به نظر می‌رسد باید استراتژی همه دستگاه‌ها جذب گردشگر باشد با تحقق این دو مهم سطح زندگی مردم تغییر خواهد کرد.
امنیت محیطی از عوامل جذب گردشگر است و در سال‌های گذشته فعالیت‌های خوبی در این زمینه انجام شده است و کوشیده شده تا فضای ذهنی کشور نسبت به ارومیه و آذربایجان غربی تغییر کند. از جمله اقدامات می‌توان به برگزاری همایش‌ها و مسابقات کشوری و بین‌المللی اشاره کرد که برای جذب گردشگر حرکت مثبتی است.
طبیعت گردی در حال حاضر بخشی از کل توریسم را به خود اختصاص داده، و این بخش از صنعت توریسم از نرخ رشد بسیار بالایی برخوردار است و با توجه به وسعت استان آذربایجان غربی و تنوع گونه‌ها امکان پذیر و سودآور خواهد بود.
استان آذربایجان غربی در بحث اکوتوریسم و طبیعت‌گردی قابلیت‌های زیادی دارد به عنوان مثال در بحث رودخانه‌ها و حوزه‌های آبریز تنها استانی است که رودها و سرشاخه‌های حوزه‌های آبریز دریای خزر، دریاچه ارومیه و خلیج فارس در این استان جریان دارد.
از سوی دیگر آذربایجان غربی هم از لحاظ سرسبزی و درختان و طبیعت زیبایش و هم از حیث رودها، تالاب‌ها و زیستگاه‌های طبیعی نمونه استثنایی برای بررسی‌های اکوتوریسم و فعالیت در این زمینه است.
حدود ۵۰۰ روستا دارای قابلیت‌های پذیرش گردشگر از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری شناسایی شده است و روستاهای آذربایجان غربی در کنار مناطق سرسبز و طبیعتی زیبا و دارای چشم اندازهای زیبا و دلربا قرار دارند و معمولآ روستائیان ما طبق سنت دیرینه خود در خانه‌هایشان دارای اتاقی بنام اتاق مهمان هستند که بهترین اتاق خانه است و می‌شود از این قابلیت با اندکی توجه و ایجاد امکانات مختصر در جهت جذب و ارائه خدمات به گردشگران و طبیعت گردان سود جست.
کارشناسان اقتصادی و گردشگری وجود خانه باغ‌های مردم استان آذربایجان غربی را نیز در مقوله توسعه گردشگری مفید ارزیابی می‌کنند و معتقدند که با برنامه ریزی و سرمایه گذاری برای سر و سامان دادن به وضعیت ظاهری آن‌ها می‌توان بستری مناسب و مفید هم برای گردشگران و هم اقتصاد گردشگران فراهم آورد.
عشایر کوچ نشین استان نیز از مزیت‌های توریستی منطقه است وای متأسفانه برخی از سیاست‌گذاری‌ها برای یکجا نشین کردن این گروه از مردم می‌تواند در بحث جذب توریست تأثیر منفی بگذارد. این در حالی است که زندگی عشایری و فرهنگ کوچ نشینی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و پتانسیل گردشگری آذربایجان غربی است که می‌توان با توجه و برنامه ریزی صحیح و حساب شده از این امتیاز فرهنگی و طبیعی می‌توان در جهت توانمندسازی اقتصادی این بخش بهره برد.
پر واضح است که توسعه گردشگری و جذب توریست تنها به دوش سازمان‌های جهانگردی و گردشگری و سازمان حفاظت از محیط زیست نخواهد بود که مدیریت سایر بخش‌ها شامل صنایع، معادن، راه و ساختمان، آموزش و پرورش، بخش‌های فرهنگی، رسانه‌ها و صدا و سیما را در یک حرکت جامع و عزم ملی می‌طلبد.
این در حالی است که توجه به بحث گردشگری روستایی در آذربایجان غربی می‌تواند موجب تحول در اقتصاد این استان شود و برنامه دولت یازدهم برای توسعه و تقویت گردشگری روستایی برنامه عملیاتی مناسبی است و گردشگری روستایی می‌تواند توسعه آذربایجان غربی را موجب شود، ولی برای تحقق این امر نیاز به آموزش‌های لازم است که باید در این راستا قدم‌های لازم برداشته شود.