پیچاق ایتیلدن

سوسن نواده‌رضی
آنادیلیمیز: گون‌لرین بیر گونونده، کوچه‌ده صف باغلامیشدیق، دئه ها- گول ها اوشاق‌لارینان »ننه منی قوردا وئرمه« اوینوردوق. قوزاسیندان تازا چیخمیش کپنک‌لر کیمی پیر- پیر- پیر بو یان- او یانا اوچوشوردوق اوغلانلی- قیزلی. اوزاق‌دان گؤردوم پیچاق ایتیلدن هینقینا- هینقینا چرخینی ایته‌له‌ییب گلیر. آیه‌مده- سایه‌مده گلردی کوچه‌میزه. من اویونو بوراخیب، تپه‌م اوسته قاچدیم ائویمیزه، قاپینی ائله چیرپدیم آز قالدی چرچوواسیندان چیخا کی: -پیچاق ایتیلدن گلیب! پیچاق ایتیلدن گلیب!
اننه‌م پیله‌ته‌نین اوستونده‌کی ات گوودوشونون قاپاغینی قووزامیشدی، اتین داد- دوزونا باخیردی. منیم دلی فیرتانشا کیمی ایچری تپیلما‌غیمی گؤروب، قاش‌لارینی چاتدی. اوزونو بوزوب، بیر بوعما چیخارتدی:
-جهنمه کی گلیب، گورا کی گلیب! زلزله‌دی دئیه‌سن گیریر ایچری! سنی گؤروم پیس گونه حسرت قالاسان، بیر دایان، دوز- اوصول‌لو سؤزووو دئه دااا… قیز دا بئله هوزو اولار آخی؟!…- دئدی.
-تئز اول، تئز اول! قئیچی- پیچاق‌لاری وئر آپاریم،- دئیه تله‌سدیردیم بیله‌سینی.
-یاریمچیلیق قالاسان آی قیز، باش گتیریب دئیه‌سن! کیریخدیرما گؤروم، دستالاتیمی ایتیردیم! به نیه به غرق ائلیسن آدامی؟ شاه عابباسین آتدیلاری گلمیب کی. پیچاق ایتلدن گلیب گلیب دا، نئینیم؟!”- دئیه، دئییندی اننه‌م.
هئچ اننه‌می سایمادان، تر- تله‌سیک اوست دره‌یی (کِشو) آچدیم، بیر ایکی پیچاق ویردیم قولتوغوما توو دابانا قووَت، آستا قاچان نامرددی. گینه قاپینی هؤوله‌سک چیرپیب، اوز قویدوم پیچاق ایتیلده‌نه ساری. قاچا- قاچا دا دؤنوب قیشقیردیم:
-به اؤزون دئمه‌میشدین پیچاق ایتیلدن گلنده قاش گه منه دئه؟! بیر ده سوزووه باخسام داشا دؤنوم!
ائله هجوم چکیردیم کی، ییخیلسایدیم، هر تیکه‌می بیر قونشونون قاپی‌سیندان ییغاجاغیدیلار.
پیچاق ایتیلدن گلنده، »حاش فَرَش صراف (حاج فرج صراف)« گیلین قاپی‌سیندا دایاناردی. کوچه‌میز اوردا اوچ یولا آیریلیردی و دربندیمیزین اوراسی بیر آز گئنیش‌لیق ایدی. همیشه گون اورتایا یاخین گلردی. اوردا دایانیب، تیراشالی سسینی آتاردی باشینا، “قئیچیییی- پیچااااااااااااااق ایتیلدیرم. قش‌کَن (قندشکن)، اره، قئیچی، پیچاااااااااق ایتیلدیرم”- دئیردی.
قئیچی- پیچاق دئینده ساغ الینی قویاردی قولاغی‌نین دیبینه، نه کی گوجو وار اوجادان باغیراردی، آما ایتیلدیرم دئینده سسینی یئندیرردی آشاغییا، آخیرینی ده ائله سورتَردی کی، لاپ سسی محو اولاردی؛ عئینن ائویمیزده‌کی خوروز کیمی! خوروزوموز دا ائله اونون کیمین بانلایاندا آخرینی سورتَردی!
پیچاق ایتیلدن قیش‌دا گلمزدی نم‌نیه. بلکه ده دم دسگاه‌لی چرخینی کوچه- کوچه سوروتلَمک چتین اولاردی قدیمین قارلی- قیروولو خیابان‌لاریندا. یای- یازدا گلردی؛ بیزیم کوچه- باجادا اوینادیغیمیز واخت‌لار.
من تله‌سیردیم پیچاق‌لاری هامی‌دان قاباق آپارام وئرم کیشی‌یه. کئچیب نم نئچه یول سلام وئردیم بیله‌سینه، سونرا دا پیچاق‌لاری اوزالدیب دئدیم:
-عمی بتر ایتیلت هاااا بابام ساواشار.
کیشی منه بیر قئیقاجی باخیب، گیردی اوزومه، دئدی:
-کیمه ساواشار؟
تته- پته‌یه دوشدوم، بارا قویموشدوم گینه.
-کیمه ساواشاجاق؟ مَ مَ منه دا!
-آل آپار پیچاق‌لاریوی، ایتیلتمیرم!-دئدی.
یالوارتی‌یا دوشوب، اننه‌م‌دن، اوندان- بوندان اؤیرندیغیم هر نه خئیر دوعا وار یاغدیردیم بیردن:
-آللاه کسبی کاریوا برکت وئرسین عمی. آللاه صحت بدن وئرسین. روزون بول اولسون. نئینیم نئجئلییم دئمیه‌سن عمی. نامرده ایشین دوشمه‌سین، ایش‌لرین آواند اولسون عمی…
پادار دئییردیم… کیشی‌نین اوره‌یی رحمه گلدی یا دا سسیم دوشدو باشینا، دئدی:
-وئر گؤروم پیچاق‌لاریوی.
پیچاق‌لاری وئردیم، باشلادی جیزیلداتماغا. بیله‌سینه دئدیم:
-عمی! قوی من ده ایاغیمی باسیم او تختییه.
ائشیتمه‌دی، بیر ده دئدیم. بیر ده دئدیم. او، الینی ایشدن چکدی، بیر آز اَتاجی، بیر آز دا هویوخموش، دانا پ… اوسته دونان کیمی باخیب، بورنونو دویونله‌دی:
-سن باشارماسان!- دئدی.
-او نه‌دی کی باشارمییام؟ موشَح اوچوتموروق کی آیا! قوی بی دفعه ایاغیمی باسیم، سن ده پیچاغی راحات جیزیلدات دااا. اننه‌مین ده چرخینی من فیررادارام.- دئدیم.
گؤزلرینی چوبوخ‌چکن چاقیققا کیمی بره‌لدیب سوروشدو:
-مه‌یه سنین اننه‌ن پیچاق ایتیلدن‌دی؟
“آی عغلیوه دوعا قازیم کیشی!”- دئدیم اؤز- اؤزومه. قیریلدیم گولمک‌دن:
-یوخ عمی جان! خیاطدیخ چرخینی دییرم بااا.
زیلیغینی دیرسه‌ییندن قولونون آغزینا کیمی چکدی کوتونون قولونا، منه دیل‌لَندی کی:
-اوشاق نه‌دی فیشَح نه‌دی؟ گئد ائویزده قولچاخ‌لاریوینان اوینا‌. قوی ایشیمیزی گؤراخ! پیچاااااق قئیچیییییی ایتیلدیرم…
پیچاق ایتیلدن دسگاهی‌نین تخته‌‌‌دن بیر ایاق‌یئری وار ایدی، ایاغینی اونا باسیب قووزایاندا، قئییش تسمه‌، چرخی فیرلاداردی، چرخ فیرلاناندا پیچاغی ایتیلدن داش دا فیرلاناردی. کیشی، پیچاق یا دا قئیچی‌نین آغزینی توتاردی فیرلانان او ایتیلدن داشا، و هئی ایاق ویراردی.
ال بارماق‌لاری‌نین اوجو ایله چوخ ظرافت‌له پیچاغین آغزینی او داشدا دَبرده‌ردی، سونرا قووزاییب ایشیغا توتوب، دقت‌له باخاردی. بعضن دیرناغیندا دا سینایاردی. دمیر، داشا توخوناندا جیززاجیز سس وئرردی، پیچاغین آغزی قیزیشاردی، چاققاچاق اود داشلاناردی هر طرفه. و دقیقن منیم لاپ کئف ائله‌دیغیم منظره، ایشین بو قسمتی ایدی…..
-قوی من ده آیاق ویریم، سن یورولارسان عمی!-اولماز دئدیم.
-نیه آخی؟ چرخیوین اَتین یئمیه‌جاعام کی.
-بو منیم چؤرح آعاجیم‌دی، ایستیسن چؤرح‌دن سالاسان منی؟
باش تاپمادیم نه دئدی. چؤره‌یین مگر آغاجی اولار؟ چؤرح‌دن نئجه سالینیر… اونو دا بیلمه‌دیم.
یاواش- یاواش خانیم‌لار چادیرا باش‌لاریندا، ال‌لرینده آشپزخانا پیچاغیندان، قئیچی‌دن زاتدان، آستانا باشماق‌لارینی سوروتدیه- سوروتدیه گلیب، حاش‌فرش گیلین قاپیسیندا ییغیشیب ازدحام ائله‌دیلر. کیشی‌لر ده اره، بالتا، قندسیندیران زات گتیردیلر.
-چکیلین! چکیلین! اود داشلانار اوستو باشیزا.
-قیز چکیل قور آتیلار اته‌ییوی یاندیرار.
-ائیوای موغایات اولون، اوز گؤزوزه قُور داشلانار!
-واخسئی توکون قورسالاندی، اییسی گلیر!
عالَم ده گلسئیدی، من کیشی‌نین ال- ایاغی‌نین آلتیندان چکیلن دئییلدیم.
آز قالیردیم باشیمی قولتوغوندان اوزالدام باخام او جیزیلتی‌یا…..جیزززززز جیزززززز… نامردین اوغلو، آرزیم قالدی گؤزومده! نئجه وئرمه‌دی من ده بیر جیزیلدادااااااااام…
Arazazarbaijzn.anadilimiz@gmail.com