پراکندگی اراضی و مشکلات مکانیزاسیون زمین های کشاورزی استان
مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: آذربایجان غربی در استفاده از بسیاری از ماشین‌ها و ادوات مهم فرآیند تولید خصوصا علوفه چین، خرمنکوب، سمپاش تراکتوری، کولتیواتور و تریلر در بین دیگر استان‌های کشور استان برتر محسوب می‌شود ولی پراکنده بودن قطعات کشاورزی امکان استفاده از ادوات را کاهش داده و موجب بالا رفتن هزینه های تولید می شود.
گسترش فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات و ظهور روش های نوین و همچنین ابزارهای مکانیکی جدید و موضوع مهم مکانیزاسیون کشاورزی در دنیا، نتیجه انقلاب اطلاعات و ارتباطات در دهه های اخیر است و این اتفاق باعث شده تا نگاهها به کشاورزی مدرن و پیشرفته دیگر جایی را برای روش های سنتی باقی نگذارد.
مکانیزاسیون کشاورزی به معنای مکانیکی کردن عملیات کشاورزی است و دارای دو معنای عام و خاص می باشد که معنای خاص آن صرفاً شامل تکنولوژی ماشینی و مسائل مرتبط با آن در کشاورزی است. در حالیکه معنی عام مکانیزاسیون تمامی مسائل و تجزیه و تحلیل های کلی مرتبط با کشاورزی و مدیریت آن ها را شامل می شود. مکانیزاسیون را می توان چنین تعبیر کرد که مکانیزاسیون، استفاده از تکنولوژی روز در کشاورزی برای توسع? پایدار است.
کارشناسان معتقدند افزایش تولید، کاهش هزینه ها، کاهش سختی کار کشاورزی و افزایش جذابیت آن، افزایش بهره وری از نیروهای کارگری، افزایش کیفیت کار زراعی و امکان انجام آن در کمترین مدت زمان و انجام به موقع عملیات کشاورزی از جمله اهداف مکانیزاسیون می تواند باشد.
مکانیزاسیون در دو مبحث فنی و اقتصادی مطرح می شود. در بعد فنی آن، مسائل مربوط به ماشینی کردن کشاورزی و در بعد اقتصادی، مدیریت مناسب برای افزایش درآمد و کاهش هزینه ها مد نظر قرار می گیرد.
با شکل گیری بخش ماشین های کشاورزی و مکانیزاسیون در دانشکده های کشاورزی دانشگاههای مختلف کشور؛ این بخش از کشاورزی رونق گرفت و امروز شاهد توسعه ماشینهای کشاورزی و مکانیزاسیون زمین های کشاورزی در استان آذربایجان غربی هستیم.
تحقیقات و پژوهش های اخیر حوزه کشاورزی می گوید که در تحلیل آماری و اقتصاد سنجی نقش مکانیزاسیون در تولید کشاورزی استان آذربایجان غربی با استفاده از تابع تولید نشان می دهد که بر اساس داده های حاصل از آمارگیری در مورد هزینه تولید محصولات غالب کشاورزی استان از جمله گندم آبی، چغندرقند، سیب درختی و انگور صورت گرفته، کشش تولیدی ماشین آلات در محصولات زراعی یکساله در بین نهاده‌ها رتبه اول را دارد. همچنین کشش‌های تولیدی ماشین آلات درمورد دو محصول گندم آبی و چغندر قند کمتر از کشش تولیدی ماشین آلات در کل محصولات زراعی یکساله می‌باشند. این نتیجه حاصل می‌شود که کشش تولیدی ماشین آلات در سایر محصولات زراعی یکساله باید بزرگتر باشد که نشان دهنده آن است که زمینه اقتصادی مناسبی برای رشد و توسعه مکانیزاسیون در تولید سایر محصولات زراعی یکساله وجود دارد.
از سوی دیگر به طور میانگین قطعات زمینهای کشاورزی در استان زیر سطح ۲ هکتار است و پراکندگی اراضی کشاورزی مانع مدیریت صحیح منابع شده و هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد ،ضمن اینکه موجب افزایش هزینه‌های جانبی ماشین آلات نیز می‌شود.
سالانه نزدیک به شش میلیون تن انواع محصولات کشاورزی در استان تولید می شود و با توجه به اشتغال بیش از ۳۵ درصدی مردم استان در بخش کشاورزی ، ایجاد تشکلهای توانمند در عرصه های مختلف کشاورزی لازم و ضروری است.تولیدکنندگان باید در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها مشارکت داشته باشند و با توجه به عزم دولت تدبیر و امید در کاهش تصدی گری های دولتی ، ایجاد تشکل های غیر دولتی و مردم نهاد در عرصه کشاورزی می توانند به طور موثر و چشمگیری در فرآیند توسعه شهرستان نقش موثری ایفا نماید.
توسعه شرکت‌های سهامی زراعی و تولیدی روستایی و تشکلهای کشاورزی یکی از مهمترین راهکارهای جلوگیری از پیامدهای خرد شدن اراضی کشاورزی است و همچنین مانع پراکندگی اراضی کشاورزی و به تبع آن مانع بالا رفتن هزینه های تولید می شود.
از سوی دیگر, جایگاه استان آذربایجان غربی در سطح کشت و تولید یونج? آبی، چغندرقند، گندم آبی، سیب درختی و انگور آبی در بین استان‌های کشور دارای مقام برجسته ای است و همچنین در استفاده از بسیاری از ماشین‌ها و ادوات مهم فرآیند تولید خصوصاً علوفه چین، خرمنکوب، سمپاش تراکتوری، کولتیواتور و تریلر در بین دیگر استان‌های کشور استان برتر محسوب می‌شود. این استان به دلایل مختلف و از جمله عوامل سخت افزاری در تجهیزات کشاورزی و مکانیزاسیون در تولید خود نسبت به سطح زیرکشت موفق نبوده و همین مسئله موجب پایین بودن عملکرد محصولات مختلف در مقایسه با دیگر استان‌های کشور شده است.
صرفنظر از محصول چغندرقند یافته‌های تحقیقات و پژوهش های علمی آکادمیک مشخص می کند که در عملکرد محصولات گوناگون کشاورزی، استان آذربایجان غربی در مقایسه با دیگر استان‌ها در رتبه بندی غالباً در مقام‌های پایین جدول قرار گرفته است.
این در حالی است که این موضوع حاکی از آن است که این استان در تولید خود نسبت به سطح زیرکشت موفق نبوده و همین مسئله موجب پایین بودن عملکرد محصولات مختلف در مقایسه با دیگر استان‌های کشور خصوصاً تهران که با داشتن میزان تولید بالا نسبت به سطح زیرکشت خود، عملکرد مطلوب تری در مورد محصولات گوناگون نشان می دهد.
بررسی و مطالعه علل و موانع پایین بودن راندمان تولید محصولات زراعی و باغی استان نشان می دهد که پراکنده بودن قطعات کشاورزی امکان استفاده از ادوات کشاورزی و مکانیزاسیون را کاهش داده و موجب بالا رفتن هزینه های تولید می شود.
نوشته شده توسط admin در جمعه, ۰۸ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۷:۲۱ ق.ظ
