هِیوا

داود_پیرعلیلو
آنادیلیمیز:هِیوا ایندی حالین نئجه‌دیر؟ الینی- ایاغینی سرین سویا وورما بیر زاد یومالین اولسا، قوی بیر طرفده قالسین من گلیب آپاریب بولاقدا یویوب گتیررم.
گوهر ننه گؤردو هِیوا بونون زحمت چکمه‌سینه گؤره اوتانیر، مین دیل ایله بوندان دیل- آغیز ائدیب دعا ائیله‌ییر.
گوهرننه هِیوانی آللاها آند وئردیریب دئدی:
-هِیوا بالام، من ده سنین بیر آنانام هئچ اوتانما قیزیم، آلله بیزی انسان خلق ائیله‌ییب بوندان اؤتور کی، بیر- بیریمیزین دردینه دَیَک. اگر انسان بیر- بیرینین چتینلیگینده و یاردیم چاغیندا دردینه دَیمه‌سه، اونلا حیوانین فرقی نه‌ده‌دیر؟ قیزیم آخشاملار گون باتیمینا بیر آز قالان، قیرخ گونه قدر، گلیب باش ووروب حالینی سوروشاجاغام. بیر ده دئدیکلریمی یادیندان چیخارتما، سنی آندا وئرمیشم، هئچ اوتانما، نه ایشین اولسا حتما منه دئگینن.
گوهر ننه بو سؤزلری دئییب، هِیوادان آیریلیب اؤز ائولرینه گئتدی. هِیوا زاهی اولا- اولا هر ایشلرینی اؤزو گؤروردو، بالاخانا دا بیلدیرمیردی کی، نه یومالی‌سی وار. حیطلرینده بیر سینکا بوشقا وار ایدی، فقط بالاخان-دان ایسته‌ییردی بولاقدان سویو گتیریب، اونو دولو ساخلاسین. . .
غریبلیک چوخ چتیندیر. بیر کس غربت وتکلیگی حس ائتمه‌سه بیلمز.
هِیوا او کندده غریب، ائلیندن، طایفاسیندان، قوهوملاریندا، باجی- قارداشیندان اوزاق دوشموش بیر انسان ایدی. بئش-آلتی گون اوشاغین دونیایا گؤز آچماسیندان کئچیردی. بالاخان هِیوا ایله کورسو باشیندا اوتورموشدولار. بالاخان اوزونو هِیوایا توتوب دئدی:
– هِیوا، بو قیز اوشاغیمیزین دا آدینی سن قویاجاقسان!
هِیوا، او اوشاقدان قاباق ایکی اوشاق دا دنیایا گتیرمیشدی. بیری اوغلان اوشاغی ایدی بیریسی ده قیز ایدی. اوغلان اوشاغینین آدی سلجوق ایدی و یئددی یاشی وار ایدی. قیز اوشاغینین دا آدی بالابگیم ایدی، ایکی یاشیندا ایکن اونو قیزیلجا آپارمیشدی (قیزیلجا، بوتون انسانلارین اونا دوچار اولدوقلاری وخسته‌لیگین دورانینی کئچیردیردیکلری بیر خسته‌لیکدیر). او زمان قیزیلجایا واکسن یوخ ایدی، هر کس او خسته‌لیگه دچار اولسایدی چوخو آرادان گئدیب دنیاسینی دَییشَردی. بالا بگیمی ده قیزیلجا خسته‌لیگی اؤلدورموشدو. آمما سلجوق اون‌بئش گون ایدی هِیوانین باجی‌سی گیله قوناق گئتمیشدی. هِیوا حسرت ایله بالاخان-ین اوزونه باخیب، گؤزلری دولارکن، توتقون سسله دئدی:
-آی کیشی ایندی کی ایسته‌دین اوشاغین آدینی من قویام، او گؤزل بالامی کی دویونجا اوزونو گؤرمه‌دیم، نازینی چکمه‌دیم، الیمیزدن گئتدی، ائله اونون آدینی بو گؤزل بالامیزا قویاق، بالابگیم اولسون آدی. بوندان بئله بالابگیم سسله‌یک.
بلکه او بالامین آدینی سسله‌مکله یئرینین بوش اولماسینین بیر قدرینی دولدوراق. بالاخانین دا گؤزلری دولدو، بوغازی سانکی دار ایپیندن آسیلیب، دئدی:
– ایندی کی سن بو آدی ایسته‌ییرسن ائله او بالامیزین آدینی بو گؤزل بالامیزا قویاریق، بوندان بئله بالابگیم سسله‌یه‌جاغیق. او گئجه‌دن او قیز اوشاغینین آدینی بالابگیم قویدولار. گونلرگئچدی، آیلار- ایللر گئچدی، بالابگیم اوچ یاشیندا بیر گوزل قیز اولدو.
بالابگیم چوخ زرنگ و توتوملو اوشاق ایدی. اؤزوده چوخ ایستی قانلی و ایستمه‌لی بیر اوشاق ایدی. آنا- آتاسی اونو چوخ ناز ایله بؤیودوردولر. آتاسی هر وقت ائشیکدن گلنده جیبلرینی یئر- یئمیش ایله دولدوراردی.
بیر جیبینه نوخود- کیشمیش، بیر جیبینه پوسته- بادام، فندقدان زاددان دولدوراردی، بیر جیبنه ده ساققیز قویاردی. ائوه گئتمک همین بالابگیم آتاسینین سسینی ائشدجک قاباغینا قاچیب،آتیلیب آتاسینین بوینونو قوجاقلاییب اوزوندن اؤپَندن سونرا، تئز جیبلرینی گَزردی کی، گؤرسون نه واردیر.
بالاخان-ین جیبینده‌کیلری گؤتوروب، سئویجک یئنه آتاسینین اوزوندن اؤپوب، اوینایا- اوینایا آقیشقا گئده- گئده، اؤز هم یاشیدلارینین یانینا گئدیب، یئمیشلرینی اونلارلا پای- بؤلوش ائدردی. اونا گؤره ده یولداشلاری بالابگیم ی چوخ ایستردیلر. آناسی هر گئجه یاتمامیشدان، بالا بگیمه بیر ناغیل، یا اؤز آناسیندان یا اوشاقلیق خاطره‌لریندن دئییب، اوندا گؤرردی بالا بگیمی یوخو آپاریب، یاتیبدیر. بالابگیم بئش یاشیندا اولور، یاواش- یاواش گئدیب بالاجا کوزه‌سینده بولاقدان آناسینا سو گئتیریر،حیطی سیل- سوپور ائله‌ییر،آناسی دا قیزینین زرنگلیگینه باخیب سئوینیر، بویونو اوخشاییب دییردی:
-منیم گؤزل قیزیمدیر، بیر دنه بالامدیر،گؤزل آللاهیم بونو بیزه پای وئریب. . .
هردن ده بیر بئله شعر ایله بالابگیم اوچون آواز اوخویوردو:
-تانری سونبولدن یارادیب، سونبولون دندَن یارادیب، چوخلاری زیردن زیبیلدن، قئزیمی گولدن یارادیب.
بالابگیم ده آناسینین بویونو اوخشاماسیندان فرحلنیب، آتیلیب- دوشوب بیردن آناسینین بوینونو قوجاقلایاراق او اوز- بو اوزوندن اؤپوردو.
بیرگون پاییز فصلینین لاپ آخیر گئجه‌سیدیر، اوزون بیر گئجه‌دیر. چیلله گئجه‌سیدیر، هاوا چوخ سویوق، شاختادیر. آما کورسونو آناسی اود ایله قالاییب،کورسونون اوستونه نوخود کیشمش، قاوورقا، اَردک، کومَج، توت قوروسو، اریک قاخی، بادام،جویز، پشمک، حالوا. . . بئله دا یئر- یئمه‌لینی دوزوب. او گون خالاسی گیل ده بونلارا شهردن قوناغ گلیبلر، هره بیر طرفده یئییر، دییر، گولور، شیرین خاطره‌لردن، آتا- بابالارین گئچمیشلریندن تعریف ائدیرلر. بالاخان بیردن آیاغا قالخیب دئدی:
-آی بالا بیر زاد یاددان چیخیب، اگر دئدیز نه‌دیر؟
خالاسی تئز دئدی:
-ایستیردیم من دئیم، بالاخان دئدی. او مندن چوخ یاشایاجاق.
بالاخان دئدی:
-هله دئنه گؤروم نه یاددان چیخیبدیر؟
اوندان سونرا، بالابگیم ین خالاسی دئدی:
-آی بالاخان منی سریمه، یئری قارپیزی گتیر کس
بالاخان دئدی:
-هن دوزدور، قارپیز یادیمیزدان چیخمیشدی.