مین بئله بایراملار

اکبر قلیپور آذر
بایرام یئلی چارداقلاری ییخاندا نوروز گولی, قارچیچه گی چیخاندا
آغ بولوتلار کوینکلرین سیخاندا
بیزدن ده بیریاد ائله ین ساغ اولسون
درد لر یمیز قوی دیک لنسین, داغ اولسون
آنادیلیمیز:بایرام گلیر چاتیر، هر ایل ده تیکرارلانیر. آذربایجانلان باشلانالاراق، دونیانین چوخ یئرلرینده بایرام یایقین دیر. هر یئرین یئرلی آدام¬لارینا اویغون بایرام دب¬لرینی گورمک اولور. بیر سیرا یئرلرده بو دب¬لر آغیر اولور، باشقالاریندا بیر آز یوموشاق. اینسان¬لار بیر آز اوزلرین آیدین فیکیر حیس ائتدیکده بو دب¬لر کئچمیشینکیدیلر دئیره¬ک اوزلرینی مودرن گوسترمک اوچون بوتون بایراما عایید دب¬لری اوزلرینده سیلدیرمه¬یه چالیشیرلار.
بایرام دب¬لرینی وورغولادیق¬دا تکجه او دب¬لری یورورلار، چوخ بویوک آتدیم آتدیق¬دا بیر یازی یازیرلار، بیر رسیم چکیرلر اینانا بیلمدیک¬لری بیر اولایی نه جور یوروب ناخیش¬لییرلار آللاه بیلیر.
البت یازی یازیب ناخیش چکن لر چوخ دا یاخشی ایش گورولر، آنجاق بو دیر¬لری اوزلری یاشایا بیلسه¬لر یازیلاری، ناخیش¬لاری آرتیق¬راق جانا یاتار.
وورغولامالییام، بیر دب یاشاماسا، زامان سوره¬سینده آرادان پوزولوب، تکجه خاطیره¬سی قالار، سونرا بیرلری ده تاپیلیب اونلاری یئنی¬دن قورماق ایسته¬یه¬نده بو ایسته¬مک یاراماز، یارادیق¬دا انه¬شوش یارار، هر نه¬ ترسه یئرینه اوتوروب یئنی¬دن قوران چالیشار بئنین¬ده اولانی دب یئرینه میللته وئرسین.
گوره¬ک وئردییی نه چیخیار؟ یئرین آلار خالقا ایشلر، خالق ایشله¬در؟ نئچه ایل یاشار؟!البت یاراییب، یارامادیغینی من قرار وئره بیلمرم، آنجاق یاشادیغیمیز ایللرین تجروبه¬سی بونون ترسینی گوستریر، دئمک اولار یاشایان هر بیر اثر خالقین یارارلاندیغی اولایلارین آخینین¬دا اولسا او یئرینه اوتورار.
هاچاندان یارانماغی بیلینمه¬ینله نئچه مین ایللردن قالان دبلرین و کیمین یاراتدیغی بللی اولمایان دب¬لری آچیق¬لاماق بو آسان¬لیق¬لا اولماز. میللتلرین اوزون زامانلاردا اولوشدوتدوق¬لاری دب¬لر، زامان سوره¬سینده تاپدالانیب، یونتولوب چوخلو دونلار دییشیب، آشامالاری آشدیریب بیزه گلیب چاتیب. بو دب¬لرده دین، افسانه اوسطوره، عئلم، خورافه و …. یاشاییر.
دب¬لرین هانسی یئری هانسی دونو گئیدیـیینی بیلمک داها چتین دیر. بیر سیرا دب¬لرین ده ندنین بیلمه¬دیـییمیزده اونو سیلیب قیراغا قویماق بویوک یانلیش¬لیق دیر.
لئوی ایشتیراوسین گونئی آمریکانین یئرلی خالق¬لارینین آراسیندا آپاردیغی آراشدیرمالاردا کئچمیش¬دن قالان یاشام طرزلرینده اوسطوره¬ای دوشونجه یاشادیغینی وورغولویور. بوگون بوردا اولان بیلگی¬لر اونو چوزه بیلمه¬دیک¬لری اوچون اونلاری گئری قالمیش دوشونجه آدلاندیریرلار.
بئله آدلاندیرماغین تکجه ندنی بیر یونلو باخیش¬لار دیر. بایرام¬دان اوزاق دوشمویه¬لیم، یئر دولانیر، گونه یاخین¬لاشیب، یئر قیزیر لوتلنیر، هر نه وار ایچینده ائشیگه توکوب، بیر شئی قالمادیق¬دا سوزالیر، سارالیر گوندن اوزاقلاشیر لوتله¬شدیگینه گوره آغ دون گئییر، یئر دونور، بیر داها گونه یاخینلاشماق ایسته¬دیکده بایرام اولور. دئمک تام دوغایا(طبیعته) باغلی بیر اولای دیر. قیش بوتون قیش¬لیغی¬لا باشا چاتدیق¬دا یئرین جانلانماسینین خبری، بایراما بیر آی قالمیش¬دان یئر گویو بورویور. بو اولایی قوتلاماق، بئله بیر دورومو یاشایان یئرلرده یاشانار، یاشامادیق¬دا دوشونوب یاشادا بیلمز.اودون دیرینی سویوق¬دا یاشایان اینسانلار بیلر. کئچمیش زامانلار اوجاق¬لارینین سوندویونده یئنیدن اودو یاندیرماق چتین اولار، بو چتینلیک قیشدا ایکی قات آرتار، بلکه ده اونلارین حایاتلارینین سونونا آپاراردی. ائله اونا گوره¬ ده اوجاق قوتسال بیر آنلام تاپیر. ¬زومارین سونا چاتدیغی¬لا باغلی قیشین قارقیشیندان قورتولوب بیر ایل داها یاشاماق ایمکانی تاپان اینسانلار تکجه بایرام آدینی بئله بیر اولایا وئره بیلرلر. بایرامی دوشوندوکده هر نه¬ یئنی¬دن دوغولور، یئنی¬دن باشلانیر. هر نه¬یی یئنی¬دن باشلاماغا نئینه¬مه¬لیـییک، بو سئوینجی بوتون اینسانلارلا پایلاشمالیـییق، قاریلا قیش آرامیزا آرا سالدیغی اینسانلاری ایزلی¬ییب تاپمالی¬ییق. دیری قالدیقلارینا سئوینیب، اولن¬لری خاطیرلاییب حایاتی اولدوغو کیمی یاشامالی¬ییق. بایرام اوزو هر نه¬یی چاتدیریر. هر بیر باشقا اولایین عزیزله¬مه¬سینین باشقا آدی اولمالیدی. قویروق دوغور، سونای اولور، هالای وورلور هالای پوزان اویانیر، گونوز دارالیر، گئجه اوزانیب چیلله¬سینه چاتیر. کوسالار یولا دوشور، کیچیک چیلله گلیر، بایرام یئلی اسیر(وعده یئلی)، سون چرشنبه¬لر سووشدورولور، آخیر چرشنبه کئچیر بایرام گلیر، ایل دؤنور. بایرام سوفرالاری آچیلیر. برکتلردن یئددیسی سوفرالارا قویولور. هر کس تاپا بیلدیگی قدر برکتلره عایید سوفرالاری بزَییر.
ایسلام گلمه¬میش¬دن اونجه بایرام تکجه ائله بایراما دئییلیردی. آنجاق ایسلام گلدیکدن سونرا داها ایکی اولایا بایرام آدی وئریلیر: قوربان بایرامی، فیطیر بایرامی. بو ایکی بایرامدا دا یئنی¬لمک اولور. معنوی یئنی¬لنمک. ایچریدن پیس¬لیک¬لری آریتلاماق بایرامی. بایرام تک دئییلدیگینده بیلینیر ایل بایرامی دیر، قوربان بایرامی¬لا فیطیر بایرامی.
قوم قدیر ده سئییدلرین بایرامی آدلانیر. کئچمیش¬دن قالان دب¬لر دین گلدیکده آرادان گئتمی¬ییب تزه دون گئییر. دینیله اویغون¬لاشیر. نه قدر بایرام و بایرام اوچون عادت و عنعنه لردن دانیشسام،یازی قورتولماز…آنجاق بئله دییم کی باهار گلیر و اوزونن مین لرجه موطلولوق گئتیریر.هر اینسانا واجیب دیر کی بئله باهاری قارشیلاماق اوچون،کدرلردن اوزاقلاشسین
.و اومودلا یاشاسین.بایرام آیی گیرندن، بایراما حاضیرلاشماق لازیم دیر. ائله‌بیل کی بیر ایل یاشیـییریق بیر آیدا حاضیرلانیب بایرامی گوزلوروک.اومود اینسان اوچون دیر. اومودوم وار گلن ایل، خیرلی ایشلر اوچون آتیلان آددیم‌لار اولسون. بایرام، بوتون ایل بایرامی توتان اینسانلارا قوتلو اولسون. گلن گونلریمیز خئییرلی اولسون. گوزوموز یوللاردا قالماسین، سئودییمیز اینسانلارین هامیسی یانیمیزدا اولماق آرزیسیلا.آرزیم وار کی ، یئر یوخوسوندان دوران کیمی، بیزده بو غفلت یوخودان دوراق…تانری تکجه بیز اوچون یئر گویو یارادیب.من بویوک تاری دن استیریم که بیز انسانلارین اوره گ لرمیزده عشق ومحبت اوتین یانار ایلین کن محبت شعله لرین داهادا الولاندرسین.
باهارگلیر، دونیا تزه‌لنیر، طبیعت یئنی‌لشیر، اما بیز نئجه؟! تزه‌لیکده‌ن، یئنی لشمکده‌ن، دوزلوک ده‌ن دوغرولوقدان بیزیم‌ده خبریمیز وارمی؟ بیزده آغ بیرچک آنالارین صداقتلی اوره‌یی کیمی صاف بیر اوره‌یه صاحاب اولموشوق؟ یوخسا…! نه یه؟! باهار گلیر، دونیا میزا نئجه باخمیشیق.
بوراجاخ نه ائتمیشیک؟!گله‌جک نسله‌نه توحفه میز واردیر؟ نئچه سرمایا…! نه جوره‌طبیعت! نه دوشونجه؟…باهار گلیر… هارداییق، کیمیک، …!؟
بایرامیز موبارک اولسون.یومورتالاری قیرمیزی بویایین، قیرمیزی بالیق¬دا یاددان چیخماسین قوورقانی دا تؤو وئرین، ایده، قیرمیزی آلما گؤیرتمیش گؤیون قیرمیزی قورشاغی دا یاددان چیخماسین. الیزه خینا دا قویون قیرمیزیسی بویانمیش یومورتایا چالیر.