صمد بهرنگی
(۳۱ آقوست ۱۹۶۸- جی ایل ۲۹ یاشیندا)
چئویرنی گونتای گنجالپ
.” کیچیک بالیقلار بیر سسله دئدیلر: “شرطینیزی بویورون ای اولو بالیق اودان.” بالیق اودان دئدی: “اؤزگورلوگونوزو قازانماق اوچون او قارا بالیغی اؤلدورمه¬لیسینیز.” قاراجا بالیق اؤزونو بیر طرف چکیب کیچیک بالیقلارا دئدی: “کسین‌لیکه اونون تکلیفینی قبول ائتمه¬یین. بو ریاکار بالیق اودان ایسته¬ییر بیزی بیر-بیریمیزه اؤلدورتسون. منیم بیر پلانیم وار…” آنجاق کیچیک بالیقلار اؤزگورلوکلرینی الده ائتمک اوچون قاراجا بالیغی دینله¬مه‌دن اونا هجوم ائتمک ایسته‌دیلر. قاراجا بالیق یئرینده محکم دورا‌راق یاواشجا سؤیله‌دی: “قورخاقلار، هر حالدا سیز اسیر دوشموشسونوز، قورتولوش یولونوز دا یوخدور. منه ده گوجونوز چاتماز.” کیچیک بالیقلار دئدیلر: “سنی اؤلدورمه¬لی¬ییک. بیز اؤزگورلوگوموزو ایسته¬ییریک.” قاراجا بالیق دئدی: “عاغلینیزی می ایتیردینیز؟ سیز منی اؤلدورسه‌نیز بئله، یئنه ده اؤزگورلوگونوزو الده ائده بیلمه¬یه¬جکسینیز. اونون فیریلداقلارینا اینانمایین.” کیچیک بالیقلار دئدیلر: “سن بو سؤزلری جانینی قورتارماق اوچون سؤیله¬ییرسن. سن بیزیم حیاتیمیزی دوشونمورسن.” قاراجا بالیق دئدی: “دقتله قولاق آسین. من سیزه بیر شئی سؤیله‌یه‌جگم. من بالیق اودانین قارنینداکی اؤلو بالیقلارین ایچینده اؤزومو اؤلموشلوگه ووراجاغام. اوندان سونرا باخاق گؤرک بالیق اودان سیزی آزاد بوراخاجاق می؟ اگر منیم سؤزلریمی دینله¬مه‌سه‌نیز بو قیلینجلا هامینیزی اؤلدوره‌جگم. سونرا دا بالیق اودانین قارنینی سؤکوب گئده‌جگم و سیز…” کیچیک بالیقلاردان بیریسی قاراجا بالیغین سسینی کسرک دئدی: “یئتر، یئتر داها. من بو سؤزلری دینله¬مک ایسته¬میرم. اوهو…اوهو…اوهو..” قاراجا بالیق اونون آغلاماسینی گؤروب دئدی: “بو ناز-نازینی نیه اؤزونوزله گتیرمیشسینیز؟” سونرا قیلینجینی قینیندان چیخاریب اونلارین گؤزلری اؤنونه توتدو. اونلار ایسه چاره‌سیز قالا‌راق قاراجا بالیغین تکلیفینی قبول ائتدیلر. بیر-بیرلری ایله بیر آز بوغوشدوقدان سونرا قاراجا بالیق اؤزونو اؤلموشلوگه ووردو.
کیچیک بالیقلار بالیق اودانا دئدیلر: “اولو بالیق اودان، او حیاسیزقاراجا بالیغی اؤلدوردوک.” بالیق اودان گولرک دئدی: “چوخ یاخشی ایش گؤردونوز. گؤردوگونوز بو ایشین حسابینا ایندی سیزین هامینیزی دیری-دیری اوداجاغام. آرتیق قارنیم آجیقماقدا‌دیر.” کیچیک بالیقلار ایلدیریم سرعتی ایله اودولا‌راق بالیق اودانین معده‌سینه یوللاندیلار. دوغرودان دا ایشلری بیتدی. قاراجا بالیق بو آن قیلینجینی چیخاریب بالیق اودانین قارنینی سؤکرک دیشارییا توللاندی. بالیق اودان قارنینین آغریسیندان باغیرماغا باشلادی. قاراجا بالیغی ایزله¬مک ایسته‌دی، آنجاق باشارمادی. سویا باتا‌راق اؤلدو. قاراجا بالیق گئتدی، گئتدی گئتدی. آرتیق گونش گؤیون اورتاسیندا ایدی. آرتیق داغ دره سونا وارمیشدی. چای گئنیش بیر دوزنگاهدا آخیردی. ساغ-سولدان بیر نئچه باشقا چای دا قاراجا بالیغین بولوندوغو چایا قاتیلیردی. قاراجا بالیق عؤمرونده بو قدر سو گؤرمه¬میشدی. سویون چوخ‌لوغونا حیرت ائدیر، لذت آلیردی. بیردن اؤزونه گلدی و گؤردو کی، سویون دیبی گؤرونمور. نه قدر چابالادیسا سویون دیبینی گؤره بیلمه‌دی. ایسته¬دیگی کیمی سودا اوزوردو. آنجاق سویون حد-حدودونو گؤره بیلمیردی. بیر آن یئکه بیر حیوانین سرعتله اونا طرف گلدیگینی سئزدی.
بو حیوانین آغزینین قاباغیندا قایچی کیمی بیر میشار گؤرونوردو. قاراجا بالیق فیکیرلشدی کی، آرتیق عؤمرونون سونو گلمیش و ایندیجه میشاربا‌لیق اونو پارام-پارچا ائده‌جک. سرعتله اؤزونو سویون اوزرینه چیخاردی. بیر آزدان بیر داها دنیزین دیبلرینی گؤرمک اوچون سویون درین‌لیک‌لرینه دالدی. سویون اورتاسیندا بیر سورو بالیغا راست گلدی. مینلرجه، اون مینلرجه بالیق سوروسو. بیریسیندن سوردو: “آرخاداش، من غریب بیریسی¬یم. اوزاقلاردان گلیرم. بورا هارا‌دیر؟” بالیق، آرخاداشلارینی سسله‌یرک دئدی: “باخینیز، بیریسی داها گلمیش.” سونرا دا قاراجا بالیغا دئدی: “آرخاداش، دنیزه خوش گلمیسن.” بالیقلاردان بیر باشقاسی دئدی: “بوتون چایلار و آرخلار بورایا تؤکولور. آنجاق بعضی‌لری ده باتاقلیقلارا هوپور.” دیگری دئدی: “نه زامان ایسته‌سن بیزیم دسته‌میزه قاتیلا بیلرسن.” قاراجا بالیق هدفینه، دنیزه چاتدیغی اوچون سئوینیردی. دئدی: “اذن وئرسه‌نیز چیخیب بیر آز تک باشیما دنیزی سئیر ائدیم، سونرا گلیب سیزه قاتیلارام. ایسته¬ییرم بو دفعه بالیقچی‌لارین تورونو دارتیب دنیزین دیبینه چکدیگینیزده من ده آرا‌لارینیزدا اولوم.” بالیقلاردان بیری دئدی: “تئزلیکله اؤز ایستگینه چاتارسان. ایندی گئت سئیر ائله. گئت گز، آنجاق دنیزین اوزونه چیخدیغیندا بالیق اودان ناققایا راستلانسان دقتلی اول. ناققانین هئچ نه¬دن قورخوسو یوخدور. هر گون دؤرد-بئش بالیق یئییر. بالیقلارین باش بلاسی اولموش.” قاراجا بالیق بالیقلار سوروسوندن آیریلیب اوزمگه باشلادی. بیر آزجیق زامان کئچدیکدن سونرا دنیزین اوزرینه چیخدی. گونشلی بیر گون ایدی. قاراجا بالیق گونشین دادلی حرارتینی آرخاسیندا حس ائده‌رک لذت آلیردی. بؤیوک بیر سئوینج و موتلولوق ایچینده سئیر ائدیر و فیکیرلشیردی: “اؤلوم هر آن منی یاخالایا بیلر. آنجاق من باشاردیغیم قدر یاشاما‌لی، اؤلومدن قاچما‌لییام. آنجاق اؤلومله قارشیلاشا دا بیلرم. اؤنملی دگیل اؤنملی اولان بودور کی، منیم حیاتیم و یا اؤلوموم باشقا‌لارینین حیاتینا نئجه تأثیر گؤستره‌جک‌دیر.” قاراجا بالیق بو خیاللاریندان آیریلما‌دان بالیق یئیه¬ن ناققایا توش گلدی. قاراجا بالیق ناققانین ایکی دیمدیگی آراسیندا چابالاییر، وورنوخوردو. ناققا قاراجا بالیغین بئلینی یئکه دیمدیک‌لری ایله ائله سیخیشدیریردی کی، آز قالمیشدی قاراجا بالیغین جانی چیخسین. کیچیک بیر بالیق سودان کناردا نه قدر دیری قالا بیلر کی؟ قاراجابا‌لیق فیکیرلشدی کئشکه ناققا اونو تئز اودسایدی. چونکو اونون معده‌سینده¬کی رطوبت اوزوندن بیر آز داها دیری قالا بیلردی. بو فکرینی گئرچکلشدیرمک اوچون ناققایا دئدی: “نیه منی دیری-دیری اودمورسونوز؟ من او بالیق تورلریندنم* کی، اؤلدوکدن سونرا بدنلری زهر تولوغونا دؤنور.” ناققا بیر شئی دئمه‌دی، آنجاق اؤز-اؤزونه فیکیرلشدی: “آی حوققاباز. ایسته¬ییرسن منی صحبته توتوب آغزیمدان چیخیب قاچاسان.” ساحل اوزاقدان گؤرونور و ناققا ساحله طرف گئدیردی. قاراجا بالیق فیکیرلشدی: “ساحله چاتدیقدان سونرا آرتیق منیم ایشیم بیتمیشدیر دئمک‌دیر.” بو اوزدن ده دئدی: “بیلیرم منی بالا‌لارینا یئم اولا‌راق آپاریرسان. آنجاق من ساحله چیخدیقدان سونرا اؤله‌جگم، بدنیم باشدان آیاغا زهر اولا‌جاقدیر. بالا‌لارینا یازیغین گلمیرمی؟” ناققا دوشوندو: “احتیاط دا یاخشی شئیدی. سنی اؤزوم یئیه¬رم، بالا‌لاریما باشقا بالیق اوولارام… آنجاق باخیم گؤروم منی آلداتمیر کی.” ناققا بو فیکیرده ایدی کی، گؤردو قاراجا بالیغین بدنی حرکتسیزلشمیش و ترپنمیر. فیکیرلشدی: “یعنی اؤلدومو؟ وای وای آرتیق اؤزوم ده یئیه بیلمه‌یه‌جگم. بو قدر دادلی بالیغی ناحاق اؤزومه حرام ائتدیم. الدن چیخاردیم.” بو اوزدن قاراجا بالیغا؛ “هئی کیچیک بالیق بیر آزجیق جانین وارمی سنی یئییم، یوخسا اؤلموسن؟” دئیه سسلنمک ایسته‌دی. آنجاق سؤزونو بیتیره بیلمه‌دی. آغزی آچیلار-آچیلماز قاراجا بالیق اؤزونو دنیزه آتدی. ناققا گؤردو کی قاراجا بالیق اونو آلداتمیش، باشلادی قاراجا بالیغین آرخاسینا دوشوب تعقیب ائتمگه. قاراجا بالیق اؤزونو قورتولموش سانیردی، آنجاق ناققا ایلدیریم سرعتی ایله اونون آرخاسینجا ایدی. ناققا قاراجا بالیغی یاخالاییب و یاخالا‌جاق دا اوددو. بو حادثه او قدر سرعتله گئرچکلشدی کی، قاراجا بالیق نه¬لر اولدوغونو آنلایا بیلمه‌دی. آنجاق هر طرفین رطوبتلی و قارانلیق اولدوغونو یاواش یاواش سئزمگه باشلادی. بیر آز داها زامان کئچدیکدن سونرا بیر آغلاما سسی ائشیتدی. گؤزلری قارانلیغا آلیشدیقدان سونرا بیر کونجه سیخیلیب آغلایان، آناسینی چاغیران کیچیک بیر بالیغی گؤردو. قاراجا بالیق اونا یاخینلاشیب دئدی: “آرخاداش، آغلاماق، آنانی چاغیرماق چاره دگیلدیر. قالخ و اؤز آزادلیغینین اوغروندا فیکیرلش، بیر ایشلر گؤر.” بالیقجیق دئدی: “سن ده داها کیمسن، گؤرمورسن می محو اولماقدایام. اوهو…اوهو..اوهو…آنا…آی آنااا بیر داها سنینله بیر یئرده بالیقچی‌لارین تورلارینی دارتیب دنیزین دیبینه آپارا بیلمه‌یه‌جگم. اوهو… اوهوو.” قاراجا بالیق دئدی: “کس سسینی، سن دونیادا نه قدر بالیق وارسا هامیسینین آبرینی آپاردین.” بالیقجیق آغلاماسینی دوردوردوقدان سونرا قاراجا بالیق دئدی: “من ناققانی اؤلدورمک و بوتون بالیقلاری بو غدار حیوانین تهلوکه‌سیندن قورتارماق ایسته¬ییرم.
آنجاق منیم ایشلریمه قاریشماماق، ال آیاغیما دولاشماماق اوچون اؤنجه سنی بوردان آزاد ائدیب دیشارییا گؤندرمه‌لییم..” بالیقجیق دئدی: “سن اؤزون اؤلمک اوزره‌سن ناققانی نئجه اؤلدوره‌جکسن؟” قاراجا بالیق قیلینجینی گؤستریب دئدی: “بو قیلینجلا اونون قارنینی سؤکه‌جگم. ایندی دقتله منی دینله. من ناققانین قارنیندا رقص ائتمگه باشلایاجاغام. بو زامان ناققانین قیدیغی گله‌جک و باشلایا‌جاق گولمگه. ناققانین آغزی آچیلدیغی زامان سن اؤزونو دیشارییا توللا.” بالیقجیق دئدی: “سن اؤزون نه اولا‌جاقسان؟” قاراجا بالیق دئدی: “سن منی دوشونمه. من بو غداری اؤلدورمه¬ینه¬دک بوردان چیخمایاجاغام.” قاراجا بالیق بو سؤزلری دئدیکدن سونرا ناققانین قارنیندا رقص ائتمگه باشلادی. بو حرکتدن خوشلانیب قیدیقلانان ناققا “هاها هاهاه هاها” گولمگه باشلادی. بو آن بالیقجیق اؤزونو ناققانین آغزیندان دیشاری، دنیزه آتدی. آنجاق نه قدر گؤزله‌دی ایسه قاراجا بالیقدان خبر چیخمادی. بیر آز داها زامان کئچدیکدن سونرا بالیقجیق گؤردو کی، ناققا آغریدان، درددن گرنشرک باغیرماغا باشلادی. سونرا دا شاپپیلتی ایله دونبالاق آشا‌راق سویا دوشوب جان چکیشدی. آنجاق قاراجا بالیقدان خبر چیخمادی کی، چیخمادی. بو گونه قدر ده اوندان بیر خبری اولان یوخدور. یاشلی بالیق ناغیلینی بیتیردی. اون ایکی مین نوه نتیجه‌سینه “آرتیق یاتماق واختی‌دیر چوجوق‌لار گئدین یاتین”- سؤیله‌دی. یاشلی بالیغین نوه نتیجه‌لری بیر آغیزلا: “ننه جان قاراجا بالیغین سونونون نئجه اولدوغونو سؤیله¬مه¬دین”- دئدیلر. ننه بالیق دئدی: “ائولادلاریم، او دا قالسین گلن گئجه‌یه. ایندی ایسه گئدیب یاتین. گئجه‌نیز خئیره قالسین.” اون بیر مین دوققوز یوز دوخسان دوققوز کیچیک بالیق: “سنین ده گئجه¬ن خئییره قالسین ننه”- سؤیله‌ییب یاتدیلار.
ننه بالیق دا یاتدی. آنجاق کیچیک قیرمیزی بالیق نه قدر چالیشدیسا یاتا بیلمه‌دی. یوخوسو گلمیردی. او، سحره¬دک دنیز عشقی ایله یئرینده چابالاییب دوردو. یالنیز بیر شئی دوشونوردو: دنیز… سون
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۱۴ اردیبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۴:۰۵ ق.ظ
