شهریار و انقلاب اسلامی ایران

مصطفی قلیزاده علیار
گروه فرهنگی: شاعر بلندآوازه معاصر ایران، استاد سیدمحمدحسین شهریار ده سال پایانی عمرش را نه تنها صرف تولید شعر تعهدمحور و پیام‌آور برای انقلاب اسلامی کرد، بلکه باید گفت: شهریار دهه آخر عمرش را “وقف” انقلاب‌ اسلامی ایران کرد.
به گزارش آراز آذربایجان، زیرا واژه “وقف” از کلمات شرعی و دارای مفهوم قداست، ثواب عبادی و نیّت الهی است و علاوه بر شکل ظاهری مقبول، نیّت معنوی و خدایی هم دارد و ارزش مادی و معنوی را توآم در دو کفه ترازوی عمل صالح، برابر به نمایش می‌گذارد، مانند انجام نذر شرعی، جهاد در راه خدا، امر به معروف، احسان، خواندن نماز، آموزش علمی و … که همه مقدس و عبادت الهی به شمار می‌رود.
البته به نظر من‌ شهریار را اولاً و بحق باید “شاعر مومن به انقلاب اسلامی” خواند که به معنی حقیقی کلمه او از دل و جان و با عشق و انتخاب اندیشمندانه به انقلاب اسلامی و رهبری امام خمینی (ره) ایمان راسخ و عاشقانه داشت. ثانیاً بابد او را شاعر بزرگ انقلاب‌ اسلامی به مفهوم “اسلامی” و “الهی” آن خواند، البته به نظر من که ده – دوازده سال آخر عمر شهریار را کمابیش از نزدیک دیده‌ام، شهریار مهم‌تر از “شاعر انقلاب اسلامی بودن”، “مومن به انقلاب اسلامی” بود.
شایان ذکر است عناصر بنیادی شعر انقلاب اسلامی ایران را به لحاظ مفهومی و محتوایی می‌توان در موارد ذیل خلاصه کرد: تزریق طرز تفکر الهی بر اندیشه‌ها، توحیدمحوری در مبارزه، تبلیغ حقایق تاریخ اسلام، ترویج معارف حیاتی اسلام، و قرآن و اهل بیت (ع)، ستم‌ستیزی، نبرد با استکبار و استضعاف، بیان ارزشهای‌ معنوی و دینی، وطندوستی‌، نوع‌دوستی، اتحاد ملی، افشای چهره کریه دشمنان انقلاب و اسلام و ایران، جنگ تحمیلی و دفاع مقدس، جایگاه رهبری انقلاب اسلامی و مشروعیت اسلامی ولایت، فواداری به نظام جمهوری اسلامی و حمایت از آن، دعوت به مقاومت جهانی مسلمانان، آرمانخواهی جهان اسلام و مقاومت اسلامی فلسطین در مقابل صهیونیسم جهانی، اخلاق انسانی، خانواده، حفظ هویت ملی، ترسیم آینده روشن جهان در پرتو انتظار فرج و ظهور امام زمان (عج) و …
دهها شعر از شهریار به زبان فارسی و ترکی در قالبهای مختلف (غزل، قصیده، مثنوی، قطعه، ترجیع بند و …) که از سال ۱۳۵۷و کمی پیش‌تر تا سال ۱۳۶۷سروده، شاهد این مدعاست. حجم چشمگیر اشعار انقلابی شهریار هم قابل توجه و شایان تحسین است.
این هم گفتنی است شهریار چون بر اساس ایمان دینی و جهان ‌بینی اسلامی‌اش به انقلاب اسلامی ایران و رهبری آن با انتخاب آگاهانه ایمان آورده بود، در این مسیر با افتخار تمام، استوار ماند و هرگز بر سر این ایمانش نلرزید‌.
نمونه‌هایی از شعرهای شهریار که با موضوع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و در حال و هوای انقلاب سروده:
انقلاب است و جهان در تب و تاب
منجلابی متلاطم، غرقاب (شهید محراب)
***
سلام ای جنگجویان دلاور
نهنگانی به خاک و خون شناور (سلام/ برای رزمندگان شهید)
***
به فتح قلعه قدس و قصاص خونخواهی
رسی به بقعه قاف بقیت‌ اللهی (بدرقه قافله جبهه)
***
یا علی باز از خدا دستی به همراه بسیج
جاودان کن در جهان این جلوه و جاه بسیج
(دستی به همراه بسیج)
***
تو آن سروی که چون سر برکنی، سرها بیارایی‌
وگر سرور شدی آیین سرورها بیارایی‌ (مقام رهبری، برای امام خمینی)
***
گل و شمعم به مزار دل خونین آمد
گفت پا شو که مسیحیت به بالین آمد (کشتی نجات، برای آیت الله خامنه ای)
***
نوشداروی تو با هر که رسد نوشش باد
نیش هر فتنه به نوش تو فراموشش باد (جام شهادت)
***
کافران هر چه که با دین خدا جنگ کنند
عرصه را با خود و با خلق خدا تنگ کنند (جمعه خونین/ کشتار حجاج در مکه توسط سعودیها)
***
بورولور سئل تک انقلابیمیز
دورولماقدادیر منجلابیمیز (انسان‌ساز انقلابیمیز)
***
قوی بو انقلاب سئل کیمی آخسین‌
گؤی گورولداسین، ایلدیریم شاخسین (الله وعده‌سی‌)
ایام خوش شهریار در تاریخ انقلاب
این هم گفتنی است شهریار فقط یک شاعر انقلابی پیر و گوشه‌گیر نبود که هر از گاهی شعری برای انقلاب و شهیدان و دفاع مقدس بسراید و منتشر سازد، بلکه او با همه پیری و ضعف جسمانی و کم تحرکی، در دهه آخر عمر گاه‌گداری به اقتضای حوصله و حال، در محافل و مجالس و دیدارها حاضر می شد، حضور در مراسم‌ها و شبهای شعر انقلاب، دیدارهایی با نماینده امام و امام جمعه وقت تبریز مرحوم آیت‌الله میرزا مسلم ملکوتی، دیدار مسئولان و حضور در مراسمات سالگرد انقلاب، محافل انقلابی و مجالس یادبود شهدا، از آن جمله است. یکی از روزهای پرشکوه زندگی شهریار، دیدار با رییس جمهور وقت (مقام معظم رهبری) در سال ۱۳۶۴در تبریز بود، همچنین از ایام تاریخی عمر این شاعر کهنسال، شعرخوانی با لباس بسیجی با موضوع و ردیف “بسیج” در بدرقه “سپاه محمد” (ص) در باغشمال تبریز بود و …
.Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com