سیمورق افسانه‌سی
علیرضا ذیحق
بیرنجی بولوم
آنادیلیمیز : بیر زامان‌لار دونیا قوش‌لارلا دولو ایدی. قوش‌لار دا بیز اینسان‌لار کیمی ایدی‌لر – قَم‌‌لری ده واردی، درد‌لری ده. سئوینج‌‌لری ده واردی. حتتا بایرام‌لاری، شادلیق و توی مراسیم‌‌لری ده. آمما هئچ بیری اؤزونو خوشبخت حیس ائتمیردی. بعضی‌‌لری‌نین ثروتی واردی، آمما چوخ شئی‌‌لری، مثلن، ساغلاملیق‌لاری، اؤولاد‌لاری و یاخشی دوست‌لاری یوخدو و دئییردی‌لر کی، بدبختیک. بعضی‌‌لری‌نین ده ساغلاملیغی، آرواد اوشاغی، مهربانچیلیغی – هر بیر شئیی واردی، آمما ثروت‌‌لری اولمادیغیندان اونلار دا دئییردی‌لر کی، بدبختیک. قوش‌لار بیر – بیری‌نین پاخیللیغینی چکیر و اونلاردا اولمایان‌لاری و یا خود دا داها چوخ اولماسینی ایسته‌دیک‌‌لری شئیی الده ائتمک اوچون هر یئره اَل آتیردی‌لار. شَهَر اوغرو‌لار، طاماحکار‌لار و یالانچی‌لارلا دولموشدو.
هر کسین گؤزونده شیرین و گؤزل همین او دونیادا «هومای» آدلی بیر قوش واردی. هومای قوشو چوخ فیکیر ائده‌ردی. فیکیر و دوشونجه‌‌لری‌نین چوخلوغو سببیندن او، اؤز عطار دوکانیندا درمان و ادویه ساتماق یئرینه، کیتاب یازماقلا مشغول ایدی کی، بلکه خوشبختلیک سیررینی او کیتابدا شرح ائده بیلسین. هومای قوشو هومای قوشو ائله هِی یازیردی و بیرگون اوره‌کدن، قلبی‌نین درینلیک‌‌لریندن گلن بیر آه چکدی. اونون آهی او قدر یوکسک سسلندی کی، دونیادا کی بوتون وارلیق‌لار بو سسی ائشیتدی‌لر. قوش‌لارین یالنیز جوجه‌نین گؤزونده بؤیوک گؤرونن او کیچیک دونیا‌لاریندا کی هرکس هومایین باشینا توپلاندی. طوطو قوشو، ککلیک، طووز قوشو، بولبول و حتتا دریا کناریندا مسکن سالمیش دان قوشو بئله گلدی‌لر کی، گؤرسونلر نه اولوب.
هامی‌نین قمگین، بدبخت‌لیک‌‌لری اوزوندن قَم – قوصصه ایچینده اولدوغون گؤره‌ن دان قوشو تعَججوبله ککلییه دئدی:– سن‌نییه قَمگینسن؟ سن کی بیز‌لردن اَن خوشبختسن. بییابان‌لارداکی هر‌ییرتیجی جاناوار، مکرلی تولکو بیر تیکه اَت خَطرینه سنین قصری‌نین گؤزه‌تچی‌‌لری‌دیر. سن‌نییه ناله چکیرسن؟ سن کی دونیادا بو قَدَر قیزیل معدنینه،لعل جواهیراتا صاحیبسن، ندن قَملیسن؟
آلنی‌نین قیریش‌لاری دوشموش ککلیک دئدی:
– من ده هرکس کیمی‌یم، حالیم او قدر ده یاخشی دئییل. واریم – دؤولتیم قودرتیم وار، آمما اوره‌ییم ساکیت دئییل. دوغرودور، جاناوار‌لار، تولکو‌لر منی اؤز پادشاه‌لاری بیلیر‌لر و منیم بیر امریم‌له اؤز باجی- قارداش‌لارینی بئله رحم ائتمه‌دن پارچالاماغا حاضیردی‌لار.لاکین افسوس کی، منیم عؤمروم سونا یاخینلاشماقدا، دونیا ایسه گوند‌ن – گونه جاناوارلاشماقدادیر.لعل – جواهیراتین، میرواری‌نین قییمتی گئتدیکجه یوکسه‌لیر، من حئییف‌سی‌له‌نیرَم کی، اؤله‌جه‌یم و سارای‌لاریم، معدن‌‌لریم، زرگرلیک حوجره‌‌لریم اونون بونون الینه دوشه‌جک.
اساسن ده، هئچ سئومه‌دی‌ییم جاناوار‌لارین و تولکو‌لرین الینه. چوخ یاخشی بیلیرَم کی، اونلارین دوعا‌لاری دا، تعریف‌‌لری ده – هامیسی یالاندیر. آمما بونلارلا بئله اونلارین تعریف و وصف‌لرینی ائشیتمه‌یی، قوللوغومدا دورما‌لارینی، فرمان‌لاریمی دینله‌مه‌‌لرینی چوخ خوشلاییرام. بلی، قارداش، منیم ده بدبختلیییم بودور.
دان قوشو طوطو قوشویا اوز توتوب دئدی:
– بس سن نه دئییرسن؟ سن او قدر شیرین دیلسن کی، اووچو‌لار سنی توتسا‌لار بئله اوجاق اوسته کاباب ائتمیر‌لر. قیزیلدان، گوموش‌دن اولان قفسده ساخلاییر، سویونو، چؤره‌یینی وئریر‌لر و اورادا اولدوغون مودّتده اینسان قلب‌‌لری‌نین عزیزی اولورسان. بو خوشبختلیک ائله ده آز بیر شئی دئییل!
طوطو قوشو قویروغونو ترپَتدی و گؤز‌لری یاشارمیش حالدا دئدی:– منیم ده اوره‌ییم سیخینتیدا‌دیر، دونیا منیم اوچون او قَدَر ده خوش دئییل. معناسینی بئله بیلمه‌دی‌ییم سؤز‌لری تکرارلاییرام و بو ایش منی چوخ ناراحات ائدیر. منیم باشیمدا سانکی فیکیرلشمه‌یه قادیر اولمایان بیر بئیین واردیر. منه بعضی شئی‌لر اؤیره‌دیر‌لر، آمما من هئچ بونلارین یاخشی یا پیس اولدوغونو بئله بیلمیرم. یالنیز اونو بیلیرم کی، چوخ یورولموشام و بو درده بیر چاره تاپمالییام.
شاه بوداغا قوناراق گؤزه‌ل آوازینی یوکسلتمیش بولبول آشاغی اوچوب صؤحبته قاریشدی:– گؤرورم دان قوشو منه ایشاره ائدیر. اونون فیکرینجه، من هامیزدان خوشبختم، آمما بو ائله دئییل! اِه عاشیق اولانین ایشی خارابدیر! بوتون وارلیغیملا گول‌لره عاشیقَم و اونلارین صاحیب اولدوغو او رنگ و خوش عطیر‌لری‌نین تأثیریندن داییما ماهنی‌لار، ترانه‌لر قوشورام، آمما بو گؤزه‌ل ترانه‌‌لری اوخوماق اوچون اونلارا یاخینلاشدیقدا، بو گول‌لر خوش موناسیبت یئرینه اؤز تیکان‌لاری ایله منی یارالاییر‌لار. اوره‌ییم او قَدَر قانلا دولودور کی، هئچ سوروشما!
طوووز قوشو گونش شوعا‌لاری آلتیندا مین رنگه چالان قاناد‌لارینی ترپه‌دیب ایره‌لی گلدی و عصبی حالدا قیشقیردی:
– هامی‌نیز ائله آنجاق دانیشماغی، چَرَنچی‌لیک ائتمه‌یی باجاریسینیز. سونرا سوسوز‌لویاندا، آجاندا گئدیرسینیز ائوینیزه، او بیری گون یئنه ده هر شئی تَکرارلانیر. گلین سیزین فیکیر – خیالینیزی راحاتلاشدیریم – من ده بدبختم.
ناز- قَمزم وار، اؤزوم‌دن راضییام، غورورلویام. منیم فیکریمجه، بو دونیادا مندن داها گؤزه‌ل، مندن داها خوش رنگلی و منیم قَدَر گؤزه‌ل نیطقه صاحیب بیریسی تاپیلماز، آمما دونیانی گزدیکدن و آرتیق یاشا دولدوقدان سونرا آنلاییرام کی، بوتون عؤمروم بویو یانیلمیشام. بایاقدان بیزی سورغو – سوآلا چَکمیسَن، دان قوشو؛ دئه گؤره‌ک سنین دردین ندیر؟
– منیم دردیم سوسوز‌لوقدور، وَس‌سلام.
– سنین کی عؤمرون بوتون گؤلمه‌جه‌‌لرین، دنیز و چای‌لارین کناریندا کئچیر. سو آغزیندا اوتوروب سوسوز قالماق مومکوندورمو؟
– منیم ده بدبختلیییم ائله بودور. قورخورام کی، اگر اُکِآن سویوندان بیر قورتوم ایچسم، سویو قورتاریر. نه چایدان سو ایچه بیلیرم، نه ده دنیزدن. حتتا اَن سوسوز واختلاریمدا بئله سودان بیر قطره دادا بیلیرم. یاغیش یاغماسینی گؤزله‌ییرم، لئسان‌لار آراسیندا دورغون و پیس قوخولو چالا آختاریشیندایام. هئچ من دینمه‌ییم، سیز اؤزونوز دئیین، من بختسیز، طالعسیز بیر قوش دئییلم می؟
دان قوشو اوزونو هامی‌نین عاقیل، مودریک و علم‌لی حساب ائتدیک‌‌لری، آز دانیشان، ساکیت هود – هوده توتدو:
– خوش سنین حالینا، بیر زامان‌لار حضرت سولئیمانین عزیز- دوردانه‌سی اولموسان، اونون مکتوب‌لارینی آپارمیسان. سن چوخ سیر‌لردن آگاه‌سان! گؤی اوزونده پرواز ائدرکن آشاغیداکی هر دوزو، هر تپه‌نی، گیزلی و گؤرونمز اولان هر بیر چایی، چشمه‌نی گؤرورسن. امینم کی، اوره‌یینده هئچ بیر دردین یوخدور. حقیقت سن ده بختورسن!– اِه، کاش کی منده چوخ‌لاری کیمی نادان اولایدیم و بو قَدَر فیکره، دوشونجه‌یه غرق اولمازدیم. چوخ بیلدیکجه و آنلادیقجا دردین ده چوخالیر. مَثَلَن، بعضن گؤر‌نده کی، بیر چوخلاری‌نین یاخشیلیق ائتمک ده مقصدی آنجاق اینسان‌لاری آلداتماق و اونلاردان «به – به» ائشیتمک‌دیر، او زامان اوره‌ییمدن برک آغری توتور.یاخشی بیلیرم کی، بو خوش قلبلی هومای قوشو دا اؤز کؤلگه‌سینی بیری‌نین اوزه‌رینه سا‌لاراق، بیر موددَت‌لیک ده اولسا او کسه شانس و خوشبختلیک گتیریرسه ده، اؤزونون بیر داغ بؤیوک‌لویونده دردی واردیر. اونون حیاتی داستاندیر و بو داستاندا مینلرله دیلسیز، سؤزسوز کدر، قَم گیزله‌نیر. هئچ مومکوندور مو کی، قوصصه‌ن اولماسین و بئله آه چکه‌سن؟قولاق‌لاری قوش‌لارین سسی ایله دولموش و بو های – کوی اوزوندن هئچ نه ائشیده بیلمه‌ین هومای قوشو اوچوب هوندور بیر قایانین باشینا قوندو و هر کس‌دن ساکیتلشمه‌‌لرینی خاهیش ائتدی. هومایی چوخ سئوه‌ن، اونو اؤز دونیا‌لاری‌نین آغ ساققالی حساب ائده‌ن قوش‌لار بیردن ساکیت‌لشیب، اونون سؤز‌لرینه قولاق کسیلدی‌لر:
– چاره‌سیز‌لیک‌دن، بدبخت‌لیک‌دن دانیشیب، ناله – فریاد ائتمک یئنی‌لیک دئییل. موهوم اولان اودور کی بیر قرارا گله‌سینیز. اگر دوغرو سؤیله‌ییر‌سینیز سه، اوره‌یی‌نیز قَمله دولودورسا و خوشبخت اولماق ایسته‌ییر‌سینیز سه، گرگ متحد اولوب بیرگه یئددی و چوخ تهلوکلی شَهَردن کئچیب سیمورقا یئتیشک. لاکین اورایا چاتماق اوچون بیزیم اَن اساس موشکولوموز بیر بَلَدچی‌نین – یول رهبری‌نین سئچیلمه‌سیدیر. ائله بیر رهبر سئچمه‌لی‌ییک کی، یولو تانیسین و بیزی سیمورقون یانینا آپارسین.
آمما موهوم بیر شرط وار: گرک بیزیم اعتیمادیمیز اونو غورور‌لاندیرماسین، لووقالیغینا سبب اولماسین. ائله دوشونمه‌سین کی، بیز اونا سس وئر‌دی‌ییمیز، اونو سئچدی‌ییمیز اوچون بوتون قوش‌لاردان یاخشی و اوستوندور.سایی مین‌دن چوخ اولان قوش‌لار سینه‌‌لرینی قابارداراق هومای قوشوندان خاهیش ائتدی‌لر کی، رهبر‌لری اولوب اونلاری سیمورقون حوضورونا آپارسین کی، خوشبختلی‌یین سیررینی اوندان سوروشوب اؤیره‌نسین‌لر.
قوش‌لار هئچ بیر زامان متحد اولمادیقلاریندان، هر بیری اؤز قوهوم‌لاری‌نین، قبیله‌سی‌نین وورغونو اولدوقلاریندان تئزلیک‌له دئدیک‌‌لریندن پئشمان اولوب مسئله‌نی سئچکی، تبلیغات و رأی سورغوسونا گتیریب چیخاردی‌لار. چوخ پول‌لار خرج‌لندی، چوخ دعوا‌لار اولدو و نهایت، قوش‌لارین بو سفرده رهبری او‌لاراق هود – هود سئچیلدی.
آردی وار
Arazazarbaijzn.anadilimiz@gmail.com
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۲۵ دی ۱۴۰۲ ساعت ۸:۴۴ ق.ظ
