سون رومان

سعید فیوضات
آنادیلیمیز:مهندس من هاردان بیله‌جه‌یم؟ بیرده‌کی من او کیتابی اوخومومامیشام آخی!
– به ایندی نئجه؟ ایندیکی بیلدین؟ ایندی ده فیکرین یوخدور؟ به نه جور اولور خیامین شعرلرینه قولاق آساندا هامیز به به دئییرسیز! اونو عارف بیلرسیز. بودا قدیس‌دیر‌ دا. عؤمرونو دین یولوندا قویوب. حتما بیر شئیلره استنادی وار. آما اصل سؤز بودور، اوندا تفکر نشانهسی وار می؟..
اوینادیغیمدا گونش اورتادایدی. باشیمی قالخیزیب اوزاق لاردا بیر کند گؤردوم. یاخشی سورونسَیدیم گئجهیه یا صاباحا یئتیشردیم. باشلادیم سورونمه‌یه. آما بیردن دایانیب دونوخدوم…
آیاغیم بَتر آغرییردی، آما قارداشیم ائله بیر باشا دانیشیردی. اَنیمه ده دئییردی، اوزونوما دا. دئدیم: »قارداش یامان آغریم وار«.
قارداشیم دئدی: » سن ده ددم کیمی اؤزونو قششه وورما، دوزوملو اول بیر آز. سنین لاپ بؤیوک دردین آلاهی بیر شئی‌دیر‌ سنین دردین بودور کی هر بلا کی باشینا گلیر، اونو بونو گوناهلاندیریرسان. نه قدر اؤز یاهالماقلارینی اونون بوینونا ییخاجاقسان؟«.
آغاغیمین آغریسی بیر یانا، قارداشیمین بو سؤزو منی ایلان کیمی چالدی. ائلهکی داها آیاغیمین آغریسینی اونودوب دئدیم:
یوخ قارداش تزه بیر شئیلر باشا دوشموشم، اونو بونو گوناهلاندیرماق اولماز. هر حادثه کی باش وئریر هامینین اوندا پایی وار.
دئدی:» به به به! ایستیردیک قاشین دوزلدک ووردوق گؤزون چیخارتدیق. نییه ایسته‌میرسن اؤز گنواهلارینی بوینونا آلاسان.«
دئدیم: » دور آی قارداش. من اؤز گوناه لاریم سهلدی بئله لاپ هیتلرین ده گوناهلارینی بوینوما آلماغا حاضیرم.«دئدی: »ماراقلی‌دیر‌!«
دئدیم: » دئ گؤروم هیتلرین چیخیشیندا واونون یوکسلمه‌سینده هئچ کیمین پایی یوخ ایدی؟ یانی هیتلر ائله گوبلک کیمین بیردن یئردن چیخدی؟«
دئدی: »به سن او قانونو بیلمیرسن کی بیر بللی گوناها گؤره، اگر گوناهکار تاپیلدی بو او دئمک‌دیر‌کی باشقا لاری تبرئه اولورلار؟ بو بوتون دونیا یاسا لاریندا وار. یانی صالحه محکمه نین قراری سون قرار‌دیر‌.«دئدیم: »اوندا بئله دئیک قارداش، سنه گؤره نورونبرگ محکمه‌سینین بوتون قرارلاری دوز ایمیش. یوخ!؟ لندنی بمبارتمان ائله مک گو ناهایمیش آما دئرسدنله بئرله‌نی بمبارتمان ائتمک متفق دؤلتلرین حقیایمیش!؟ هیتلر باش قالخیزاندا استالین اونا کؤمک ائله دی. رومن تروپ و مولوتوف آنلاشماسی نه ایدی؟ دئمک استالین، هیتلری بَیَندی و بئله فیکیر ائله دی کی اونون دوستلوغو ایلا بؤیوک ایشلر گؤره‌جک، گؤردو ده. لهستانین یاریسینی بَکه‌له‌دی. نه بیلیم فنلاندا سوخولدو. سونوندا دا لهستانین افسرلرینی اؤلدوردو و مینلرجه بئله چیرکین ایشلر. هله کاپیتالیستی اؤلگه‌لردن سنه دئییم. اونلاردا بئله دوشوندولر کی هیتلر کومونیزمین غنیمی اولاجاق. اونا گؤره اونون‌دیر‌ چلمه‌یینه اجازه وئردیرلر. چکسلواکینی قوربان کسدیلر هیتلرین قاباغیندا و سسلری چیخمادی. به نییه نورونبرگ محکمه‌سینده بونلارین هامیسینا یئتیشمه دیلر؟ گئنه ده دئیه بیلرسَن او محکمه صالحه ایدی؟ یوخ قارداش! سن دئدیگینله گوردوک لریم بیر بیریله اوخومور.«دئدی: » آخی تک او دور؟ ال چکن دؤیورسن کی دئییرسن دفتریمی باغلادیم. نییه؟ دئدین، گلیرم کسیلدی. ائله بیل دای سندن سورا یازان یوخدی!«
دئدیم: » به سن نییه یازمادین. یازماغی بیلمیردین؟ داهایا بیلمزسن کی تورکو شعری یازماغی سندن اؤیرنمیشم. به نییه یازمادین؟ سن کی اوزامانلار یازیردین!«دئدی: » سنه دئمیشم. دای منیم ایشلریم بیر تَهَرایدی کی بوتون یارادیجیلیق دویغولارینی منده اؤلدورودو!«
دئدیم: »یاخشی منده عیناً سنین کیمین گؤردوم کی چوخ ایشلری گؤره بیلمهیهجهیم. ائله اودور ایشیمین لاپ اصلی خولونو بوشلادیم کی یازا بیلَم. ایستر ایستَمز بو ایشه باشلادیم. ائلین ائوینه گئدیب نئچه ساعاتلار قوناق اولوب اؤز سسلریایله ناغیل لارینی ضبط ائله‌دیم. گؤردوم بو میدانلیق ایشینده نه‌قدر چالیشسام، دفتری ایشلرینده اون اوقدر چالیشمالییام. اودور دفتر ایشیمی باغلادیم. ایندی دئنن گؤروم من بوش یئرینه گیلئیلیک ائدیرم؟«دئدی: »سن ایشلرینی چوخ بؤیودورسن.«دئدیم: » بعلی قارداش اینسان اوغلونون توکنمر بیر گوجو وار مبالغه ائله‌مکده و داها اوستونو، گرچهیی قلب ائله‌مکده. تاریخه باخسان گؤررسن کی انسان اوغلو ماریغا یاتیب کی گرچه‌یی قلب ائله‌سین و حتی ناغیلا دا وای قیلماییبلار. و بو او زامان‌دیر‌ کی بیر ناغیلین گرچک اوزونو تاپماق، تاریخ حادیثهلرینی تاپماقدان داها دا چتین اولور.«دئدی: » به سن نه دئییرسن؟ ییخیلاق اؤلک؟ نه زامانا کیمین بو ناغیللارین گرچک اوزونو آختارمالیییق؟ سون سوزا قدر؟«دئدیم:»بونلار سون سوزدان باشلاییب سون سوزا قدر گئده‌جکلر! گرچه‌یین اؤزو سون سوزدان باشلاییب سونسوزا قدر ده گئتمه‌لی‌دیر‌. بیر صحرانین قومسال لارینا اوخشاییر. بیزیم گؤزوموزده یئرینی دَییشیر آما اَزل‌دن یئری بللی ایمیش. بیز نئیلیریک؟ هردن بیر نارین قومو یاخالاییب و آدینی گرچک قویوروق.«دئدی: » قارداش سن اؤز بئینینه چوخ ظلم ائلهدین، اوقدر اؤزونه مصنوعی حال یاراتدین کی ساغلیغین الیندن گئتدی.«
دئدیم: » هه دوز دئییرسن. بوتون حق سنده‌دیر‌. انسانین دوشونجه‌سی آزاد دئییل. یوخسا اونو او آلمادان اؤترو بئله دیگرگین سالمازدیلار. یئر اوزونده اسیر اولان انسان بو قدر چالیشیر کی او آلمانین اؤزونو ده اَله گتیرمه‌سه هئچ اولماسا اونون ایگیسین دویا. تانریلارین لعنتیندن قورتاریب اؤزو بیر یاری تانری اولا.«
دئدی: » آی قارداش سن مریضسن، بیلمیرسن نه دئییرسن. تانریلار نه‌دیر؟«
دئدیم: » بونو من دئدیم؟ یوخ من دئمیرم. یونان تانریلاری، یهوه، عیسی، شامان لارین تنگریسی، بیرده کی اؤزوموزون کو دئییر. هئچ گؤروبسن بیری کی چوبانلیق ائله‌ییب و قویوندان یا داغدان داشدان سونرا هئچ نه گؤرمه‌ییب تئز اؤله؟ آخی نییه اؤلسون؟ چون او مافیایا یاخینلاشماییب کی«
دئدی: »نه مافیاسی؟«
دئدیم: » آزاد و قدرتلی دوشونجه‌نی انسانین الیندن آلیب، باشقا یول لاردا دا گرچه‌یه یئتیشن انسانی شیکاگو گانگسترلری کیمین اؤلدوروب میشیقان گؤلونه آتان گانکئستر کامپانیاسینی دئییرم. بهیَم سن تنتنین ً آمریکا ً کیتابینی اوخوماییبسان؟ تن تن آمریکا دا، لاپ ایلکه گانگسترلرین الینه دوشور. اونو میشیقان گؤلونه آتیرلار. آخی تن تن ده، گرچه‌گی آختاریردی.«
دئدی: »اوهارا بوهارا«
بیلمیرم نه قدر دونوخموشدوم. اؤزومه گلندن سونرا بیر داها قاباغیمدا اولان کندی گؤردوم. آما دؤنوب تزه‌دن ساوالانا ساری سورونمه‌یه باشلادیم… سون