رکود تورمی در حال تشدید است
محبوبه فکوری
گروه اقتصادی:میگویند اقتصاد ایران در نیمه اول امسال، ۷٫۴ درصد رشد داشته است، این آماری است که در پس اعلامش، حرفهای زیادی برای گفتن نهفته است. عددی که نه اقتصاددانان و فعالان اقتصادی برایشان اقتصادی با این رشد ملموس است و نه مردم، آثار آن را در زندگی خود میبینند. همه میگویند که آنچه به عنوان آمار رشد اقتصادی ایران در نیمه اول امسال بیان شده، صرفا یک عدد ناشی از افزایش فروش نفت بوده است که مسئولان دولتی نیز به آن اذعان داشته اند و ردّی از رونق و رشد تولید و اشتغال زایی در آن وجود ندارد که دولت میخواهد از آن بهره برداری تبلیغاتی کند و رئیس جمهور تحقق آن را »عمل به وعده های انتخاباتی اش« می خواند.
رشد ۷٫۴ درصدی اقتصاد بیشتر شبیه یک عدد رویایی میماند تا یک واقعیت آن هم برای اقتصاد در رکود فرو رفته ایران. و بدیهی است روزی که سیدحسن روحانی در وعده های انتخاباتی اش، بهبود شرایط اقتصادی و به زعم سخنان دیروز خود »نجات اقتصاد« را وعده داده بود، تلقی همگان این بود که او قرار است با حل مشکلات و مسائل حوزه تولید و اشتغال زایی، و از طریق رونق دادن به ظرفیتهای تولیدی، کشور را در مسیر رشد اقتصادی پایدار همراه با کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی هدایت کند.
قرار نبود دولت تورم را به قیمت تشدید رکود و توقف یا کاهش تولید در بسیاری از صنایع کاهش دهد؛ و قرار نبود که در ماههای پایانی فعالیتش، رشد اقتصادی ۷٫۴ درصدی ناشی از نفت را بعنوان تحقق وعده های انتخاباتی اش معرفی کند. رئیسجمهور در سخنان خود تاکید داشت که به دو وعده انتخاباتیاش یعنی دستیابی به رشد اقتصادی بالا و کاهش تورم عمل کرده است، در حالی که بسیاری از تحلیلگران و به خصوص فعالان بخش واقعی اقتصاد ایران بر این باورند که تورم تک رقمی، به بهای تعمیق رکود و قفل شدن معاملاتشان در بازار رخ داده است و این تورم پایین، در سایه رکود شدید در اقتصاد ایران نمایان شده است. البته مردان اقتصادی کابینه میگویند که نشانههای رونق در اقتصاد ایران در حال نمایان شدن است، اما فعالان اقتصادی، آن را تائید نمیکنند. کارشناسان میگویند که رشد اقتصادی اعلام شده، تنها یک عدد و رقم، آن هم بر روی کاغذ است و تحققش را نمیتوان چندان باور کرد. شاید هم باید یک بار برای همیشه با مردم رو راست بود و جزئیات این رشد اقتصادی را اعلام کرد و آماری را ارایه داد که به صورت ملموس این عدد هشت درصدی را برای مردم باورپذیر کند. اکنون حتی آمار مجامع بینالمللی هم، آنچه که مردان اقتصادی کابینه روحانی اعلام کردهاند را تائید نمیکند.سید بهاءالدین حسینی هاشمی کارشناس مسائل اقتصادی در خصوص عدد اعلامی دولت در مورد رشد اقتصادی نیمه اول امسال میگوید: رشد اقتصادی ایران ناشی از رشد درآمدهای نفتی است که هم متاثر از افزایش میزان صادرات نفت و تا حدودی هم بالا رفتن قیمت بوده است که باعث شده کشور، از جهشی در درآمدهای نفتی برخوردار باشد؛ اما این رشد قطعا مقطعی است؛ چراکه با لحاظ کردن سال پایه، رشدی حادث شده و عدد اعلامی، ناشی از سایر بخشهای اقتصادی و غیرنفتی کشور نیست که بتواند اشتغال ایجاد کرده و بر روی درآمد سرانه تاثیر بگذارد.
وی میافزاید: در واقع، رشد اقتصادی فعلی تنها یاریرسانی به دولت برای جبران کسری بودجه خواهد بود؛ ولی چون در رشد اعلامی سال پایه فعلی لحاظ شده، معلوم نیست که این رشد را در سال آینده داشته باشیم.
این در شرایطی است که مهمترین بخش اقتصاد ایران که ساختمان است و ۳۴ درصد تولید ناخالص ملی را تشکیل میدهد، هم اکنون در شرایط رکود به سر میبرد و حتی بخش معادن که یک مزیت بعد از نفت به شمار میرود همچنان رکود را تجربه میکند که البته بخشی از آن متاثر از قیمتهای جهانی است؛ پس این رشد یک رشد اتفاقی است و از محل افزایش شاخصهای اقتصادی و بخش تولید حادث نشده است؛ به همین دلیل تاثیر زیادی در اشتغال و توزیع درآمد میان مردم ندارد.همچنین فریدون صفرخانلو، کارشناس مسائل اقتصادی میگوید: اگر تولید کالاها یا خدمات به هر وسیله ممکن در یک کشور افزایش پیدا کند، میتوان گفت که در آن کشور، رشد اقتصادی اتفاق افتادهاست، اثر رشد اقتصادی باید در جامعه مشهود باشد و مردم آن را لمس نمایند، در صورتی در شرایط کنونی که فعالیت تعداد زیادی از مراکز تولیدی، متوقف شده و میلیونها نفر فارغالتحصیل مدرکبه دست بیکار در کشور وجود دارد، اعداد و ارقام شاخصهای اقتصادی اعلام شده، زمانی میتواند درست و رشد داشته باشد که برای مردم ملموس باشد و مردم در حداقل شرایط مساعد اقتصادی باشند.وی میافزاید: اکنون که بیکاری در کشور روند صعودی دارد و درآمد مردم در حال کاهش است و تولیدکنندگان، از اوضاع خوبی برخوردار نیستند، به نظر میرسد رشد اقتصادی اعلام شده با وضعیت کنونی اقتصاد ایران همخوانی ندارد و اگر نرخ رشد اعلامشده واقعی باشد، باید در زندگی مردم، افزایش سطح رفاه عمومی و کاهش نرخ بیکاری را شاهد باشیم.
به اعتقاد این کارشناس مسائل اقتصادی، در رشد اقتصادی کیفیت مهم است و نه کمیت چراکه کمیت رشد اقتصادی میتواند هر رقمی باشد و با توجه به شرایطی که اکنون در اقتصاد کشور حاکم است، وضعیت رکود تورمی مشاهده میشد و متاسفانه، این رکود در حال تشدید است؛ این در حالی است که هزینههای اولیه زندگی مردم مانند نان، آب، برق و گاز رشد قیمتی داشته و قیمت خدمات اساسی مانند هزینه بهداشت و درمان، حمل و نقل و تحصیل افزایش داشته است؛ بر همین اساس، وقتی در مورد نرخ رشد اقتصادی گزارشی ارائه میشود باید این گزارش متاثر از اقتصاد سیاسی نباشد بنابراین رشد اعلامی رشد کیفی نیست و میتوان چنین استنباط کرد که از آنجایی که دولت اواخر دوران مسئولیت خود را میگذراند، شاخصهای اقتصادی اعلام شده میتواند رنگ و بوی انتخاباتی داشته باشد.سیدحسین سلیمی کارشناس ارشد مسائل بانکی نیز میگوید: پیشران اصلی رشد اقتصادی ۷٫۴ درصدی تنها فروش نفت بوده است، این در حالی است که بعد از لغو تحریمها، اقتصاد ایران با شیب مناسبی شاهد افزایش فروش نفت بوده که این فروش در سال جاری به اوج خود رسیده و به همین دلیل هم این موضوع تأثیر بسیار مستقیمی در رشد اقتصادی کشور داشته است.محمد قلی یوسفی گفت: رشد اقتصادی اعلامی که از سوی دولت عنوان شده، نشانگر هیچ چیز در اقتصاد ایران نیست که در حقیقت دولتمردان بخواهند با بازی با اعداد و ارقام آن، به مردم وعده بدهند یا آن را دستاورد مثبتی قلمداد کنند؛ بلکه این رقم، صرفا یک عددی از هزینههای دولت بوده و نشانگر رشد تولید، صنعت، کشاورزی، اشتغالزایی کارایی و یا بهرهوری نیست.
عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه افزود: این رشد اقتصادی نشانگر مشارکت مردم و یا افزایش سرمایهگذاریها نیست، بلکه تنها یک رقمی است که در نتیجه افزایش مصارف و هزینههای دولتی، واردات و واسطهگری مالی و یا حتی مجموعهای از هزینههای نظامی و غیرنظامی است که در قالب یک شاخص ارایه میشود و به هیچ عنوان نمیتواند گویای آن باشد که مردم فکر کنند، اقتصاد ایران در حال شکوفا شدن است؛ بنابراین اینکه دولتمردان عدد ۷ درصد، ۱۰ درصد یا حتی ۲۰ درصد را اعلام کنند، مهم نیست.به اعتقاد یوسفی، آنچه که در رشد اقتصادی مهم است، کیفیت و نه کمیت است؛ چراکه کمیت رشد اقتصادی میتواند هر رقمی باشد که همیشه اتفاق میافتد و با توجه به شرایطی که اکنون از اقتصاد ایران سراغ داریم عمیق شدن وضعیت رکود تورمی است که این را نمیتوان عملکرد مثبت در نظر گرفت.
وی اظهار داشت: بسیاری از متغیرها میتوانند بر روی رشد اقتصادی تاثیرگذار باشد و ضرورتا نفت تشکیلدهنده رشد نیست؛ بلکه آن هم میتواند یک متغیر باشد که در رشد اقتصادی نقش دارد؛ این در حالی است که رشد اقتصادی خوب و هم بد داریم، به این معنا که رشد اقتصادی خوب، ناشی از صنعت و کشاورزی و افزایش کارایی و بهرهوری بوده و منجر به ایجاد اشتغال میشود و در نهایت، مشارکت فعالان بخشخصوصی را در بر دارد و به تبع آن، آزادی عمل افراد را هم در بر میگیرد.یوسفی گفت: رشد بد اقتصادی رشدی است که در اقتصاد تحرک ایجاد نکرده و ناشی از فعالیتهای مولد صنعت و کشاورزی نیست و تاثیری هم در اشتغال و کارایی و بهرهوری ندارد؛ در نتیجه رشدی که از سوی دولت اعلام شده، یک رشد اقتصادی خوب تلقی نمیشود و یک رشد بد است.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۰۱ دی ۱۳۹۵ ساعت ۶:۴۲ ق.ظ