دریاچه اورمیه ستاد تبلیغاتی شما نیست آقایان سیاستمدار

گروه گزارش: در شرایطی که دریاچه ارومیه به طور جدی دچار بحران شده و به کما رفته است منابع مالی هزینه مصارفی می‌شود که همه از آن بی‌خبرند. سوال اساسی در چنین شرایطی آن است که این منابع مالی توسط کدام نهادها و به چه شیوه‌ای هزینه می‌شود که همه از آن بی‌خبرند.
دریاچه ارومیه هم شبیه هزاران مشکل دیگر کشور تبدیل به محل مناسبی برای تبلیغات سیاستمداران شده است. محلی پردرآمد که خود هیچ بهره‌ای از درآمد حاصل از شهرت بحرانش به دست نمی‌آورد. وقتی سخن از اهمیت بازیابی این دریاچه می‌شود سیاستمداران بیش از فعالان محیط‌زیست دلواپس شرایط دریاچه ارومیه هستند.
مدعی تغییر شرایط و البته تخصیص بودجه و اعتبار می‌شوند. دریاچه نمکی ارومیه در شرایط فعلی شوربختانه سرنوشتی نامعلوم دارد و روز به روز بیشتر به مرگ نزدیک می‌شود. این روایت مختص به دریاچه ارومیه نیست. روایت فراموش کردن اهمیت شرایط زیست‌محیطی کشور هر روز در قامتی تازه رخ‌نمایی می‌کند.
بحران دریاچه ارومیه به جان دریای خزر افتاده و این درد عمیق را در آینده‌ای نه‌چندان دور باید در قلب دریای خزر شاهد باشیم. همچنان روشن نیست بودجه‌هایی که روحانی قول آن را به دریاچه ارومیه داده بود چه سرنوشتی پیدا کرده است. مسوولان ستاد احیا بهترین شیوه را دم زدن از ناکافی بودن بودجه یافته‌اند. ستاد احیای دریاچه ارومیه گاه و بی‌گاه فریادش بلند است که بودجه کافی نیست. این در شرایطی است که سرنوشت هزینه‌های گذشته در بستر مشکلات دریاچه ارومیه کماکان روشن نیست.
مشکلات و چالش‌های محیط‌زیستی و حفاظت از آن باعث شد تا حسن روحانی در سال ۹۲ دولت خود را دولت محیط‌زیستی بنامد و با تقویت سازمان حفاظت محیط‌زیست سعی در حل چالش‌ها و بحران‌ها داشته باشد. در این بین خشکی آب دریاچه ارومیه و آسیب‌های ناشی از آن ابعاد گسترده‌تری پیدا کرده است. این در حالی است که دولت محیط‌زیستی روحانی تا امروز نه تنها شرایط را بهبود نبخشید بلکه بحران‌های جدی در این روند را دامن زد.
معاون سازمان حفاظت محیط‌زیست در مورد آخرین وضعیت دریاچه ارومیه گفته باتوجه به اطلاعات جدید خوشبختانه تراز فعلی دریاچه ارومیه باتوجه به افزایش گشت‌زنی‌ها و رهاسازی آب سدها، طی پنج سال اخیر رشد قابل توجهی داشته است که امیدواریم این روند همچنان ادامه داشته باشد. رشدی که تجریشی مدعی آن است حاصل بارش‌های جوی است که به اعتقاد کارشناسان محیط‌زیست ناکافی و غیرقابل اعتماد است.
توقف طرح‌های احیا
در حالی که قرار بود دو تصفیه‌خانه فاضلاب ارومیه و تبریز با هدف تامین بخشی از آب دریاچه ارومیه تا ابتدای سال آینده به بهره‌برداری برسد اما مسوول واحد برنامه‌ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه از توقف این دو پروژه به علت عدم تخصیص بودجه خبر داد. تیرماه سال‌جاری علی‌حاجی مرادی از تلاش دولت برای احداث تصفیه‌خانه تبریز و ارومیه خبر داده و گفته بود: بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه شمال‌غرب کشور که تا به حال احداث شده تصفیه خانه تبریز است که به‌تنهایی ۱۲۵ میلیون مکعب آب به دریاچه ارومیه منتقل می‌کند و سهم تصفیه‌خانه ارومیه از این کار ۵۳ میلیون مترمکعب است. یک تصفیه‌خانه در آذرماه سال‌جاری و دیگری اردیبهشت ماه سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
بعد از گذشت سه ماه حاجی‌مرادی از توقف احداث این دو تصفیه‌خانه به علت عدم تخصیص اعتبارات خبر داده است. شرکت آب‌وفاضلاب کشور برای بهره‌برداری به‌موقع از تصفیه‌خانه تبریز نیازمند تامین اعتبار حداقل ۷۰ میلیارد تومانی است. ۹ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان آن در قانون بودجه سنواتی شرکت آب‌وفاضلاب استان آذربایجان‌شرقی دیده شده و ۶۰ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان آن نیز در اعتبارات ماده ۱۰ و ۱۲ احیای دریاچه ارومیه پیش‌بینی شد. این در حالی است که تاکنون از مجموع این دو بودجه تنها یک میلیارد تومان به دستگاه‌های اجرایی مربوطه پرداخت شده است.
توقف دو پروژه‌ احیای دریاچه ارومیه
مسوول واحد برنامه‌ریزی ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره وضعیت تصفیه‌خانه ارومیه گفت: پیش‌بینی ما این بود که ۳۴میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعتبار برای افتتاح آن نیاز است که ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان آن از محل بودجه سنواتی در اختیار شرکت آب و فاضلاب استان آذربایجان غربی قرار بگیرد و ۳۰ میلیارد تومان از منابع اعتباری ماده ۱۰ و ۱۲ مدیریت بحران کشور تامین شود اما تا به این لحظه تنها ۳/۵ میلیارد تومان به شرکت آب‌وفاضلاب استان آذربایجان‌غربی برای این پروژه تخصیص داده شده است. با توجه به عدم تخصیص بودجه لازم هر دو پروژه از یک ماه گذشته تعطیل شده است.
حاجی‌مرادی درباره رایزنی‌های انجام شده برای تامین بودجه احداث تصفیه‌خانه‌های تبریز و ارومیه گفت: وزارت نیرو به عنوان یکی از اعضای کارگروه نجات دریاچه ارومیه در حال انجام وظایف خود در حوزه احداث تصفیه‌خانه‌های فاضلاب برای احیای این دریاچه است اما سازمان برنامه‌وبودجه به عنوان یکی‌ دیگر از اعضای این کارگروه تامین بودجه این دو پروژه در حال خاتمه را با وجود گذشت هفت ماه از سال انجام نداده است‌.
منابع اهدایی ارزی
چندی پیش نیز نادر قاضی‌پور با اشاره به آخرین وضعیت دریاچه ارومیه اظهار کرد: متاسفانه اکنون منابع اهدایی ارزی که به دریاچه ارومیه ارسال شده به دست ما نرسیده است. تقاضا داریم آقای جهانگیری به عنوان رییس ستاد احیای دریاچه ارومیه به ما بگوید کمک‌رسانی که از سوی برخی کشورها برای احیای این دریاچه به ستاد فوق ارسال شده است تاکنون کجا خرج شده است. مطلع هستیم با مواردی از کمک‌های ارزی برای احیای دریاچه ارومیه که بالغ بر ۳۰۰ میلیون دلار بوده هفت نفر به کشور آمریکا سفر کرده‌اند و تاکنون گزارشی کاری هم به این ستاد ارائه نکرده‌اند.
شواهد نشان‌دهنده آن است که دریاچه ارومیه تبدیل به منبع مناسبی برای جذب و البته هدررفت منابع مالی شود. امروز در کشور بسیاری از مشکلات مخصوصا مشکلات زیست‌محیطی وارد مرحله فراموشی می‌شوند. بهتر بگوییم مشکلات محیط‌زیست کشور وسیله‌ای برای جذب منابع مالی و استفاده در مسیرهای دیگر می‌شوند. در شرایطی که دریاچه ارومیه به طور جدی دچار بحران شده و به کما رفته است منابع مالی هزینه مصارفی می‌شود که همه از آن بی‌خبرند. سوال اساسی در چنین شرایطی آن است که این منابع مالی توسط کدام نهادها و به چه شیوه‌ای هزینه می‌شود که همه از آن بی‌خبرند.
بی‌خبری نمایندگان مجلس
هادی بهادری نماینده مردم ارومیه در مجلس در پاسخ به چرایی عدم تامین بودجه احیای دریاچه ارومیه گفت: تامین بودجه احیای دریاچه ارومیه با هیچ مشکلی مواجه نیست و در حال پیگیری و اجراست. مشکلاتی برای تامین بودجه احیای این دریاچه وجود دارد که تا امروز اگرچه پروژه را با تاخیر مواجه کرده اما در نهایت هرگز مسیر احیای دریاچه ارومیه متوقف نشده است. نکته عجیب آن است که این نماینده ارومیه از توقف دو طرح احیای دریاچه ارومیه به طور جدی بی‌خبر بود و در این باره اظهار کرد: هیچ طرحی متوقف نشده و احیای دریاچه ارومیه در مسیر برنامه‌ریزی‌های قبلی در حال پیگیری و اجراست. اگر هم طرحی متوقف شده به زودی دوباره شروع خواهد شد.
بی‌خبر بودن نماینده ارومیه از مهم‌ترین توقف احیای زیست‌محیطی که ارومیه و البته کشور را با بحران مواجه می‌کند، خود یکی از نگرانی‌های جدی پیرامون شرایط فعلی منطقه است. در حال حاضر هر روز مشکلی تازه به قطار از ریل خارج شده محیط‌زیست کشور افزوده می‌شود.
مشکل دریاچه ارومیه تنها مختص به ارومیه و آذربایجان غربی نیست، بلکه مشکل کل ایران است که تنها با بودجه و پول هم این مشکل حل نمی‌شود. ضمن اینکه برگزاری نشست و کنفرانس هم راهگشا نیست و کار از این حرف‌ها گذشته است. بودجه‌هایی که داده می‌شود صرف ساخت و سازهایی در اطراف دریاچه شده یا صرف خرید تجهیزات اداری و خرید ماشین و… می‌شود که عمدتا هم ربطی به دریاچه ندارد. باید در نظر داشت که اختصاص بودجه به تنهایی کافی نیست بلکه باید نظارت و برنامه‌ریزی درستی در بحث هزینه‌کرد بودجه به وجود آید.
دریاچه ارومیه در انتظار مرگ
با توجه به تغییر آب و هوا و بارندگی در سال‌های اخیر بخشی از خسارت وارد شده به دریاچه ارومیه جبران شده اما این جبران در ظاهر است و نمی‌توان به بهبود شرایط خیلی امیدوار بود.
به گزارش آرازآذربایجان نقل ازصدا نیوز، سال‌ها زمان و تلاش برای تغییر شرایط لازم است. باید سال‌ها زمان بگذرد تا موجودات زنده این دریاچه به حالت اولیه خود بازگردند. با وجود آنکه بخشی از مباحث احیای دریاچه مربوط به سازمان شیلات، منابع طبیعی و آبخیزداری، محیط‌زیست و زمین‌شناسی است بنابراین نمی‌توان زمان مشخصی را برای احیای مجدد آن اعلام کرد. دلیل این موضوع نیز آن است که دیگر همه شاخص‌های مهم در تغییر شرایط زیست‌محیطی دریاچه ارومیه به یک میزان رشد نمی‌کنند.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com