خطوط اصلی پیام معنوی پیامبر برای بشریت

گروه دین و زندگی: پیامبر اکرم (ص) ، ۷۶ روز قبل از رحلت ، در زمانی که در سفر حجه الوداع ، در مکه حضور داشتند ، در پایان حج خود ، قبل از بازگشت به مدینه ، سه خطبه در مکان_های ” عرفات ? روز عرفه ، ۹ ذی الحجه سال دهم هجرت ” ، ” منی ? روز عید قربان ، ۱۰ ذی الحجه سال دهم هجرت ” و ” غدیر خم ? ۱۸ ذی الحجه سال دهم هجرت ” ایراد کردند .ایشان در این سه محل ، خطوط اساسی اندیشه اسلام محمدی را بیان و آموز شهای لازم را به مردم گوشزد نمودند .آنچه ذیلا آورده شده است بخشی از خطوط اصلی مانیفست ایشان می باشد :
۱- تساوی حقوق شهروندی شهروندان :
الناس فی الاسلام سواء، الناس طف الصاع لادم و حوآء، لا فضل عربی علی عجمی، و لا عجمی علی عربی الا بتقوی الله! الا هل بلغت؟ ! قالوا: نعم! قال : اللهم اشهد.- مردم در اسلام مساوی هستند تمام افراد مردم هر یک همچون پیمانه پر بدون تفاوت، از آدم و حوا هستند، هیچیک از مردمان عرب را بر عجم فضیلتی نیست، و هیچیک از مردمان عجم را بر عرب فضیلتی نیست، مگر به پرهیزگاری و تقوای خدائی.آیا من ابلاغ کردم و مطلب را رساندم؟ !گفتند: بلی! آن حضرت گفت: بار پروردگارا شاهد باش !
تذکر : تقوا معیاریست مربوط به قیامت و بازشناسی خداوند و ارتباطی به حقوق شهروندی دنیایی ندارد .۲- توصیه به حقوق زن :
اوصیکم بالنساء خیرا ، فانما هن عوان عندکم لا یملکن لانفسهن شیئا، و انما اخذ تموهن بامانة الله، و استحللتم فروجهن بکتاب الله، و لکم علیهن حق، و لهن علیکم حق کسوتهن و رزقهن بالمعروف، و لکم علیهن الا یوطئن فراشکم احدا و لا یاذن فی بیوتکم الا بعلمکم و اذنکم، فان فعلن شیئا من ذلک فاهجروهن فی المضاجع و لاتضربوهن ..الاهل بلغت؟ !
قالوا: نعم! قال: اللهم اشهد!
خصال صدوق , باب منش های دوازده گانه (ص ۴۸۷ ح ۶۳ ) من شما را درباره حمایت و پاسداری از زنان سفارش می‏کنم که به نیکوئی و خوبی با آنان رفتار کنید، چون ایشان در نزد شما متحمل کارهای سخت و دشوار می‏شوند، و برای خودشان چیزی ندارند، و شما به امانت‏خدا آنها را گرفته‏اید، و به حکم خدا و کتاب خدا، بر شما حلال شده اند !از برای شما بر عهده آنها حقی است، و از برای آنها بر عهده شما حقی است، حق آنها بر شما آنست که لباس و پوشش و رزق و طعام ایشان را به طور نیکو و پسندیده بدهید، و حق شما بر آنها آنست که در منزلگاه و خوابگاه شما کسی را نیاورند، و در خانه‏های شما دخل و تصرفی نکنند مگر با علم شما و اجازه شما!
و اگر از این چیزهای ممنوعه بجا آورند، شما از خوابیدن با آنها در خوابگاهشان دوری گزینید، و حق تنبیه بدنی ندارید ..آگاه باشید: آیا من تبلیغ کردم؟ !گفتند: آری. آن حضرت فرمود: بار پروردگارا شاهد باش‏ !دو نکته مهم :۱- در اینجا طبق نقل صدوق ، در صورت تخلف زن امر به زدن او نشده است . !!!۲- در صورت تخلف زن و عمل فحشا ، امر به سنگسار نشده است . !!!
۳- توصیه به حقوق بردگان
ثم قال: فاوصیکم بمن ملکت ایمانکم فاطعموهم مما تاکلون و البسوهم مما تلبسون، الا هل بلغت؟!قالوا: نعم! قال: اللهم اشهد.
پس از آن فرمود: من شما را وصیت و سفارش می‏کنم درباره غلامان و کنیزان که مالک آنها شده‏اید!از هر چه شما می‏خورید، به آنها هم بخورانید، و از هر چه شما می‏پوشید، به آنها هم بپوشانید،آگاه باشید : آیا من تبلیغ کردم؟ !
گفتند: بلی! آن حضرت گفت: بار پروردگارا شاهد باش !۴- اخطار در مورد فقهای بی بصیرت: ….. فرب حامل فقه غیر فقیه، و رب حامل فقه الی من هو افقه منه.خداوند نیکو و خرم گرداند چهره بنده‏ای را که گفتار مرا بشنود ، و آن را حفظ کند، و به خاطر بسپارد، و سپس آن را به کسی که نشنیده است‏برساند .زیرا چه بسا راویان و حاملان فقه و دانشی، که خود آنها فقیه و دانشمند نیستند، و چه بسا راویان و حاملان فقه و دانشی که آن فقه و دانش را به سوی فقیه‏تر و دانشمندتر از خود می‏برند.۵- اعمالتان را به پیشگاه خدا بفرستید نه واسطه هاتان را :ثمّ قال: لاَ تَأتُونِی بِأَنْسَابِکُم وَأْتونِی بِأَعمَالِکُم.ثم قال: أَلاَ هَلْ بَلَّغْتُ ؟ .فقالوا : نعم .فقال : اللَّهُمَّ اشْهَدْ .سپس فرمودند : بواسطه انساب و نزدیکان و واسطه هاتان نزد من نیایید بلکه آنچه که پیش من و خدا ارزش دارد اعمال شماست .۶- حفظ آبروی مسلمان از ترتیب مناسک حج واجبتر است:نقل است که در حجه الوداع ، حاجیان بدلیل اینکه هنوز به ترتیب مناسک وارد نبودند ، با نگرانی از تقدم و یا تاخر اعمالی که انجام داده بودند ، پیش پیامبر آمده و یکی عرض میکرد که قبل از طواف ، سعی را انجام دادم ؛ دیگری میگفت که فلان عمل را اول انجام دادم و شخص دیگری میگفت بهمان عمل را آخر کار انجام دادم و حال چکار کنم ؟
پیامبر (ص) فرمودند : نگران چیزی نباش اشکالی ندارد . آنچه باید بنده را نگران کند ریختن آبروی مسلمان است که قطعا از مصادیق ظلم بوده و او را هلاک خواهد کرد .
حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِی شَیْبَةَ، حَدَّثَنَا جَرِیرٌ، عَنِ الشَّیْبَانِیِّ، عَنْ زِیَادِ بْنِ عِلَاقَةَ، عَنْ أُسَامَةَ بْنِ شَرِیکٍ قَالَ: خَرَجْتُ مَعَ النَّبِیِّ صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ حَاجًّا فَکَانَ النَّاسُ یَأْتُونَهُ ، فَمَنْ قَالَ : یَا رَسُولَ اللَّهِ سَعَیْتُ قَبْلَ أَنْ أَطُوفَ أَوْ قَدَّمْتُ شَیْئًا أَوْ أَخَّرْتُ شَیْئًا فَکَانَ یَقُولُ: »َا حَرَجَ لَا حَرَجَ، إِلَّا عَلَی رَجُلٍ اقْتَرَضَ عِرْضَ رَجُلٍ مُسْلِمٍ وَهُوَ ظَالِمٌ، فَذَلِکَ الَّذِی حَرِجَ وَ هَلَکَ «
سنن ابو داود، حدیث شماره: ۲۰۱۵٫
۷- کم نگذاشتن از حقوق مردم و ادای امانت :
و اتقوا الله و لا تبخسوا الناس اشیاءهم و لا تعثوا فی الارض مفسدین فمن کانت عنده امانة فلیؤدها
و تقوای خدا را پیشه سازید! و از حقوق و امور مردم چیزی را کم مگذارید! و در زمین بهم ریختگی و آشفتگی و فساد مکنید! پس در نزد هر کس امانتی است، باید آن را به صاحبش ادا کند.
۸- تمسک کردن به ودیعه خود ( ثقلین ) (تعیین تکلیف چالشهای آیندگان ) ::
انی قد خلفت فیکم ما ان تمسکتم به لن تضلوا : کتاب الله و عترتی اهل بیتی.الا هل بلغت؟ !قالوا: نعم! قال: اللهم اشهد!
من در میان شما دو چیز را به ودیعت می‏گذارم که اگر به آنها تمسک کردید هیچگاه گمراه نخواهید شد: یکی کتاب خدا، و دیگری عترت من که اهل‏بیت من می‏باشند.
آگاه باشید: آیا من تبلیغ کردم» ؟ !گفتند: آری! آن حضرت فرمود: خداوندا شاهد باش‏« !
تذکر : در حقیقت ، پیامبر در این بیان پر ارزش اعلام می دارند که بعد از من نزدیکترین فهم و قرائت از دین به قرائت من ، بیان و قرائت اهل بیت من میباشد .