حد و مرز طنز درفرهنگ جامعه
گروه فرهنگی:بسیاری از تولیدات طنز درسال_های گذشته اعتراض هایی را در جامعه به دنبال داشته است. براستی یک هنرمند چگونه می_تواند از عناصری چون شغل و قومیت و زبان که لازمه شخصیت پردازی است در اثر طنز خود استفاده کند و در عین حال با انتقاد و اعتراض رو به رو نشود.
تولید یک اثر سینمایی یا تلویزیونی در قالب_های طنز یا جدی، در گام نخست نیازمند شخصیت پردازی است. به بیان دیگر شخصیت پردازی در تولید یک اثر نقش بسزایی را ایفا می_کند. برای این امر اما بایسته هایی نیاز است. شخصیتی که برای یک تولید تلویزیونی یا سینمایی ساخته و پرداخته می شود، مانند هر فرد دیگری در دنیای واقعی، باید مشخصات ظاهری ویژه، قومیت، زبان و شغل داشته باشد و نمی_تواند بدون هرگونه مشخصه باشد. با این وجود در برخی موردها، اهالی یک قوم یا حرفه، به دلیل اینکه شخصیت های تلویزیونی یا سینمایی به ویژه در تولیدات طنز دارای قومیت، گویش و شغل مشابه آنان بوده اند، ابراز نارضایتی و علیه دست اندرکاران تولید آن اثر، اعتراض کرده اند. اهالی و منتقدان سینما بر این باورند که برای جلوگیری از ایجاد اینگونه چالش ها، هم نویسندگان و تهیه کنندگان آثار طنز باید حد و مرز میان شوخی و هجو را در تولیدات خود در نظر داشته باشند و هم جامعه و مسوولان باید آستانه ی تحمل خود را بالا ببرند. به اعتقاد اهالی سینما، تولیدکنندگان آثار سینمایی و تلویزیونی همواره باید در آثار خود شان و احترام به مخاطب را در نظر داشته باشند.به باور آنان، مخاطبان نیز باید شخصیت های موجود در برنامه های تلویزیونی و سینمایی را جدا از نوع زبان، گویش، شغل و شکل ظاهری شان مورد ارزیابی و قضاوت قرار دهند؛ چراکه اگر قرار باشد شخصیت های سینمایی متعلق به هیچ شهر یا قومی نبوده و هیچ زبان و شغلی هم نداشته باشند، با خلاهای جدی در شخصیت پردازی رو به رو خواهیم شد.همانگونه که پیش تر اشاره شد استفاده از شغل، زبان، گویش و دیگر ویژگی های فردی و اجتماعی نیاز شخصیت پردازی در سینما و تلویزیون است. از این رو، اگر شخصیت ها اعم از خوب یا بد، در برنامه های سینما و تلویزیون، زبان، لهجه یا شغل ویژه یی داشته باشند، نمی_توان به برنامه سازان خرده گرفت و به همین بهانه دست اندرکاران تولید یک اثر را متهم کرد. شخصیت ها در آثار طنز یا جدی، گاه از لهجه یا گویش خاصی برخوردارند. این به هیچ عنوان به این معنا نیست که تولیدکنندگان یک اثر قصد توهین به قوم یا زبانی خاصی را داشته اند. لهجه_ها و گویش ها برای مخاطبان جذابیت ایجاد می_کند و طرز بیان کلمه ها در گویش های مختلف، می_تواند برای قومیت های گوناگون جذاب و گاه خنده آور باشد. به همین دلیل قومیت ها و زبان_های مختلف باید آستانه ی تحمل خود را بالا ببرند؛ زیرا اگر قرار باشد در سینما و تلویزیون افراد به هیچ زبانی صحبت نکنند و هیچ شغلی نداشته باشند، هیچگونه شخصیتی خلق نخواهد شد که بتواند بر روی مخاطب اثر گذارد و مخاطب را شاد یا غمگین کند. مخاطبان از شنیدن لهجه ها و گویش های مختلف در برنامه سازی_های سینما، رادیو و تلویزیون لذت می برند و شنیدن زبان های مختلف برایشان خوشایند است. از این رو استفاده از قومیت ها و گویش_های مختلف در شخصیت پردازی ها را نباید دلیل بی ارزش بودن آنها به شمار آورد. ما در کشوری هستیم که قوم های مختلف به زبان ها و گویش های مختلف در آن حضور دارند و طبیعی است که شخصیت های سینمایی و تلویزیونی همانگونه که شغل های گوناگون دارند می توانند قومیت ها و گویش های مختلف هم داشته باشند و باید و نبایدی در این زمینه منطقی و پذیرفتنی نیست. با وجود باور کارشناسان و اهالی سینما و تلویزیون به اینکه نمی توان در شخصیت پردازی_های آثار تلویزیونی و سینمایی جدی یا طنز از لهجه، قومیت و شغل های موجود در جامعه بهره نبرد آنها بر رعایت حدود در این زمینه تاکید دارند.به اعتقاد آنان به ویژه طنزپردازان سینما و تلویزیون موظفند در نوشتن فیلمنامه ها و دیالوگ ها و در طراحی شخصیت های خود دقت_های لازم را به عمل آورند تا طنز آنها به هجو گراییده نشود.به ویژه برنامه سازان طنز باید شان و احترام مخاطب را در نظر داشته باشند و در این زمینه با نگاهی کارشناسانه تر حرکت کنند.در برنامه سازی های طنز باید حد و مرز شوخی و نقد از توهین مشخص باشد و طنز به گونه یی ساخته و پرداخته نشود که مخاطب آن را توهین آمیز تلقی کند. اگر چه برنامه سازان سینما، رادیو و تلویزیون موظف به شناخت حساسیت های جامعه و رعایت حد و مرزهای انسانی و اخلاقی در تولیدات خود هستند اما گاهی واکنش ها و حساسیت های جامعه نسبت به یک شخصیت یا یک دیالوگ در برنامه های تولیدی فراتر از انتظار و تا حدی غیر قابل پذیرش است. به طور مثال به دنبال پخش یک سریال طنز که در آن برخی شخصیت ها پزشک یا وکیل بودند، گروهی از جامعه ی پزشکان و وکلا ابراز ناخرسندی کردند و این نارضایتی تا جایی بود که ادامه ی پخش این سریال از شبکه های سیمای جمهوری اسلامی متوقف شد. این روند در چند سال گذشته تا حدی رواج پیدا کرده است که برنامه سازان به دنبال پخش برنامه هایشان همواره باید منتظر ابراز نارضایتی و واکنش بخشی از جامعه باشند. بی_شک شبکه های اجتماعی به این وضعیت دامن می زنند.گروهی از افراد خواسته یا ناخواسته در شبکه ها و کانال های اجتماعی به بزرگنمایی در مورد یک موضوع و تحریک افکار عمومی می_پردازند و در این میان عده یی از برنامه سازان زحمت کش در سینما و تلویزیون قربانی می_شوند. برای جلوگیری از فضاسازی های غیرمنطقی و غیرمنصفانه علیه برنامه سازان تلویزیونی، کاربران در شبکه های اجتماعی باید آگاهانه و هوشمندانه رفتار کنند و گول رفتارهای تحریک آمیز عده یی از افراد را در این شبکه ها نخورند. اگرچه در برخی موارد برنامه های ساخته شده در سینما و تلویزیون، پاسخگوی نیاز مخاطب نبوده و رضایت مخاطبان را جلب نمی_کنند، اما بی شک برای گروهی از هنرمندان و برنامه سازان رضایت مخاطب در اولویت قرار دارد. آنان همواره می کوشند آثاری با کیفیت تولید کنند و حجم بالای مخاطبانشان مهر تاییدی بر کارشان است. به باور کارشناسان، جامعه باید قدر این گروه از هنرمندان را بداند و با کوچکترین کاستی یا اشتباهی که به سهو از سوی آنان رخ می_دهد، هنرمندان را مورد هجمه قرار ندهد. هیچ اثر تولیدی نمی تواند بی عیب و نقص باشد. بنابر این در برخورد با هنرمندان نباید فقط نقص ها را دید، بلکه باید زحمت آنان را نیز درنظر داشت و قدردانی کرد. هنرمندان باید بتوانند در فضایی باز به تولید دست بزنند. برای این منظور باید جامعه نقدپذیر شده و آستانه ی تحمل خود را بالا ببرد. این امر نیازمند روشنگری کافی و لازم در سطح جامعه از سوی مسوولان است. مسوولان برای روشنگری در میان مردم، باید برنامه ریزی جدی و درازمدت داشته باشند.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۱۵ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۵:۳۹ ق.ظ
