جایگاه صنایع تبدیلی و نقش آن در کاهش ضایعات کشاورزی آذربایجان غربی
مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی با ایجاد فرآیندهای فرآوری و بسته بندی یکی از موثرترین گزینه‌های کاهش حجم ضایعات محصولات کشاورزی در استان آذربایجان غربی محسوب می‌شوند.
صنایع تبدیلی به عنوان حلقه واسطه اقتصادی مبنی بر کشاورزی و اقتصاد مُدرن و صنعتی دارای نقش و جایگاه مهمی در افزایش کیفی محصولات کشاورزی و میزان ارزآوری از طریق صادرات و بهبود شرایط درآمدی تولیدکنندگان و حذف واسطه‌ها دارد.
کشاورزی آذربایجان غربی به دلایل مختلف در موقعیت خاصی قرار گرفته است و اگر حمایت جدی مسئولان از قشر زحمت‌کش کشاورزان در دولت یازدهم صورت گیرد بدون شک می‌توان به توسعه استان آذربایجان غربی بسیار امیدوار بود.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش مهم‌ترین مشکلات بخش صنعت استان آذربایجان غربی است و با پایین آمدن نرخ بهره بانکی و تامین سرمایه در گردش واحد های تولیدی شاهد رونق اشتغال‌زایی و توسعه عرصه اقتصادی استان خواهیم بود.
شناخت نقاط قوت، فرصت‌ها و نیز مشکلات و تنگناهای بخش کشاورزی می‌تواند استان آذربایجان غربی را به چشم اندازهای روشن‌تر در کشاورزی و صنایع وابسته به آن سوق دهد، چرا که صنایع وابسته به کشاورزی در منطقه به دلیل داشتن موقعیت منحصر به فرد، اهمیت و نقش مهمی در توسعه فعالیت‌های زراعی، باغی، آبزی پروری دامداری و توسعه اقتصاد کشاورزی داشته و با توجه به تنوع شرایط آب و هوایی و امکان تولید انواع محصولات کشاورزی، توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان، جذابیت اقتصادی ویژه‌ای را در پی دارد.
توجّه به اینکه بخشی از تولیدات و محصولات کشاورزی بر اثر عوامل گوناگون فیزیکی شیمیایی در مراحل کاشت، داشت و برداشت و همچنین پس از برداشت ضایع شده و از بین می‌رود می‌توان با برنامه ریزی صحیح برای توسعه و حمایت از صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی، مقادیر انبوهی از این محصولات را در مراحل مختلف که زیان جبران ناپذیری به کشاورزان و اقتصاد کشور وارد می‌کند را به ارزش افزوده تبدیل کرد.
این صنایع از میزان بیکاری های دایمی و فصلی در مناطق روستایی می‌کاهد و زمینه مناسبی برای توسعه مناطق روستایی را فراهم می‌آورد و به افزایش تولیدات روستایی و ایجاد فرصت‌های شغلی منجر خواهد شد. کارشناسان کاهش ریسک، ایجاد تعادل، تنوع و پایداری درآمد خانوار روستایی را از دیگر مزایای ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی عنوان نموده‌اند.
این در حالی است که صنایع تبدیلی و تکمیلی باعث افزایش بهره وری تولید شده و درآمد خانوارهای روستایی را ارتقاء می‌دهد و همچنین زمینه ساز اشتغال نوین در مناطق روستایی می‌شود. صنایع تبدیلی عامل مهمی در فرآوری محصولات کشاورزی است و با تبدیل و فرآوری محصولات کشاورزی ضمن تولید مواد غذایی و سایر فرآورده‌های با ارزش افزوده بالا، امکان نگهداری و حمل و نقل آسان محصولات فراهم می‌شود.
از سوی دیگر، نبود صنایع تبدیلی یکی از بزرگ‌ترین مشکلات استان آذربایجان غربی است و احداث کارخانه‌های فرآوری مواد معدنی و تبدیل مواد اولیه و خام به کالاهای با ارزش افزوده بالاتر با اندکی حمایت دولت و سرمایه گذاری بخش خصوصی در کوتاه مدت امکان پذیر است و می‌تواند ثروت ملی را نیز افزایش دهد.
این در حالی است که صنایع وابسته به کشاورزی در منطقه به دلیل داشتن موقعیت منحصر به فرد، اهمیت و نقش مهمی در توسعه فعالیت‌های زراعی، باغی، آبزی پروری دامداری و توسعه اقتصاد کشاورزی داشته و با توجه به تنوع شرایط آب و هوایی و امکان تولید انواع محصولات کشاورزی، توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان، جذابیت اقتصادی ویژه‌ای را در پی دارد.
با بررسی پتانسیل‌های موجود در کشاورزی استان و پیشرفت فناوری و صنایع، ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی در زمینه کشاورزی، با توجه به آثار مستقیم و غیر مستقیمی که در بخش کشاورزی بر جای می‌گذارد، از اهمیت زیادی در رشد اقتصاد کشاورزی برخوردار می‌سازد. احداث سدهای بزرگ و کوچک و سیل بندها در مسیر آب‌های روان و رودخانه‌ها و اجرای روش‌های نوین آبیاری در اراضی پایاب سدهای استان، احداث شبکه‌های فرعی طرح‌های آبیاری تحت فشار و تجهیز و نوسازی مزارع، وجود بستر مناسب جهت ایجاد کشت و صنعت در پایاب سدها به دلیل وسعت اراضی قابل کشت و تنوع اقلیم از دیگر مزیت‌های آذربایجان غربی در حوزه کشاورزی است.
وجود مراکز تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی، وجود سیلوها و سردخانه‌ها برای نگهداری بلند مدت محصولات کشاورزی، از جمله جذابیت‌های سرمایه گذاری در بخش کشاورزی و صنایع تبدیلی، تکمیلی، فرآوری و بسته بندی محصولات این بخش از قبیل کنسانتره، آب میوه، سبزه پاک کنی، سردخانه میوه و صنایع غذایی در آذربایجان غربی محسوب می‌شود.
این در شرایطی است که وجود انبارها و سردخانه‌ها در قطب‌های تولید باعث کاهش ضایعات خواهد بود. البته فقدان سیاست‌های هدایتی نیز وجود دارد و نبود سیاست‌های هدایتی و حمایتی مناسب از صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی، عاملی مهم در بروز ضایعات است. با فعالیت کارخانه‌های فرآوری محصولات کشاورزی در قطب‌های عمده تولید، ضایعات کاهش می‌یابد.
فرسوده بودن ماشین آلات نگهداری و فرآوری محصولات کشاورزی نقشی مهم در ایجاد ضایعات کشاورزی دارد، همچنین ناکافی بودن نیروی انسانی متخصص به ویژه در مدیریت واحدهای صنایع تبدیلی و تکمیلی از دلایل تاثیرگذار در ایجاد ضایعات محصولات کشاورزی قلمداد می‌شود و در این میان نظارت متخصصان صنایع تبدیلی و تکمیلی در کاهش ضایعات اثرات بسیاری دارد.
از سوی دیگر، گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی با ایجاد فرآیندهای فرآوری و بسته بندی یکی از مؤثرترین گزینه‌های کاهش حجم ضایعات محصولات کشاورزی در استان آذربایجان غربی محسوب می‌شوند.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۰۳ اردیبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۴:۵۶ ق.ظ
