توْووس گؤلو یوْخسا دوْنوز گؤلو!
آنادیلیمیز:توْووس گؤلو خییووْ شهرینین گونئی دوْغوسوندا، ساوالان داغی‌نین أته‌گینده یئرلَشن یاشیل یایلاقلاردا، »مؤوول« کندی‌نین دوْغوسوندا و اَرشق یا »هوشنگ« مئیدانی‌نین باتیسیندا اوْلان گؤزل، گؤرونتولو و صفالی بیر گؤل دور.توْووس گؤلو خییووْ شهرینده، اردبیله ۹۰ کیلومتر قالان و خییووْ شهرینین گونئی دوْغوسونون ۳۰ کیلومترلیگینده یئرلَشیبدیر.
توْووس گؤلونه أن یاخین اوْلان کند، »ق،لچ،قل«دیر ، کند گؤلون ۱۰ کیلوْمترلیک آرالیغیندا یئر آلیر.آدینی چکدیگیمیز بو گؤل، اردبیلده‌کی باشقا دوْغال گؤللردن بؤیوک اوْلدوغونا گؤره »قیزیل‌‌آل« و »کَـپور« بالیقلارلا دوْلودور.گؤلون ائنی و بؤیوکلوگو یاریم کیلوْمتر‌دیر، تؤووس گؤلونون قیراقلاری و توْرپاقلیقلارا ساری سؤیکه‌نن بیر بؤلومو، اوجا و گوده قامیشلیقلارلا بورونوبدور، قیراغی‌نین بیر بؤلومو‌نو ایسه چینقیل – چینقیل داشلار بورویوبلر.
گؤلون چئوره‌‌سینی ایسه گئنیش اؤلچوده یاشیل دوزنلیک چوْلغامیشدیر.ساوالانین أریمیش قارلاری ائنسیز بیر چای اوْلاراق توْووس گؤلونون سویونو تامین ائدیر. بو چایین سویو همیشه کؤپوکلو کیمی نظره گلیر. گؤلون سویو ایلین هر فصلینده دوْلو و گور اوْلور، اسکی زامانلار گؤلون سویونون آزالدیغی چوْخ آز گؤرونموشدور. آنجاق سوْن زامانلار سویو چوْخ آزالأب و بئله سورسه و اوْ قوْرونماسا گؤل تمامی ایله قوروماغا ساری گئده‌جک.شاهسئون کؤچریلری بئله دئییرلر: اوزاق زامانلار بو گؤلون اطرافیندا سورو – سورو دوْنوزلار یاشاییرمیش و بو گؤلدن سو ایچرمیشلر حتی چوْبانلار بئله دئییرلر کی، گؤلون اطراف توْرپاقلارینی دوْنوزلار قازیرمیشلار! بیر سؤزله گؤل ده دوْنوزلار داها چوْخ گؤزه گؤروندوکلرینه گؤره ده، بو گؤله دوْنوز گؤلو دئمیشلر و بو سؤزجوک زامان سوره‌‌جینده، »دوْنوز« »دوْووز« و »توْووس« کلمه‌‌سی ایله فوْرمالاشیب و دَگیشیلیبدیر.ایندی ده گؤلون اطراف یایلاقلاریندا دوْنوزلار گؤرونور‌لر، دوْنوزلارین چوْخو اوْرداکی یئری دیشلری ایله سؤکوبلر.بعضیلری ایسه توْووس گؤلونو گؤزل و ال دَگیلمه‌میش اوْلدوغوندان دوْلایی اوْنون گؤزللیک و صفالی اوْلدوغونا گؤره طاووس قوشونا بنزه‌دیرلر حتی بیر چوْخ موغانلی طایفالاری افسانه‌‌لر اساسیندا اوْرادا طاووس قوشونون یاشادیغینی سؤیله‌‌ییرلر، اوْ اوزدن اوْنو طاووس گؤلو آدلاندیریرلار. آنجاق اهالی و یایلاقدا یاشایانلار بو گؤله ائله تمامی ایله، توْووس گؤلو دئییرلر.آذربایجاندا طاووس قوشویلا علاقه‌‌لی بیر نئچه تاریخی یئر و کند آدی دا واردیر بو مسئله اوْنو گؤستریر کی، بیر زامانلار طاووس قوشو آذربایجان توْرپاقلاریندا وار ایمیش و بو توْرپاقلاردا یاشاییرمیش.
اؤرنک اوچون دئمک اوْلار:«طاووس داشی« قاراداغ یایلاقلاریندا، »طاووس دره‌سی« گِـرمی‌‌نین اونگوت ماحالیندا، »طاووس داشی« خییووْ شهرینین قوزئیینده و…توْووس گؤلونون آرخا طرفینده توْرپاق بَندی اوْلدوغوندان دوْلایی اطراف چایلار و یایلاقلارین دا سویو اوْرایا ییغیلیر و توْووس گؤلونون بیر بؤلوم سویونو اوْلوشدورور.توْووس گؤلو اطراف و باشقا اؤلکه‌‌لردن گلن اوچان قوشلارین دا مَسکنی‌دیر. نئچه نؤع چؤل اؤردَگی، حواصیل، بالیق‌چیل، چؤل توْیوغو، چوْبان آلدادان، قارانقوش و بیر نئچه نؤع وحشی قوش اوْرادا و گؤلون اطرافیندا یاشایان قوشلاردان عیبارتدیرلر:گؤله یاخین و اطراف یایلاقلاردا باشقا حیوانلاردا یاشاییر اوْ جومله‌‌دن:قورد، آیی، تولکو، قارتال، بایقوش، اور کهلیگی، گؤزل کهلیک، دوْوشان، عرب دوْوشانی، ایلان، کیرپی، کوْر سیچانی، دوْنوز و حتی چوْخ آز گؤزه گؤرونن قارا قولاق یا وحشی پیشیکدن بیله سؤز آچیرلار.گؤلون اطرافی اسکی زاماندان شاهسئون کؤچریلرین مسکنی اوْلموشدور. یایلاقلاری (ارشق) هوشنگ میدانیندا اوْلان آلاچیقلارین گؤزللیکلری بام- باشقا‌دیر.گؤلون اطرافی دوز و چیمنلی اوْلدوغونا گؤره، هر ایل یایدا اوْرا بیر چوْخ اوْبا دوشور.
گؤلون اطرافی شاهسئون ائلینده »موغانلی« طایفاسی‌نین بیر نئچه گؤبه‌‌گی‌نین اوْ جومله‌‌دن: اؤلجه‌‌لر، گونشلی، جه‌للوْ و مَلیک‌لر تیره‌‌لری‌نین یایلاقلاریدیر.توْووس گؤلونه خییووْ شهریندن یئتیشمک اوچون بیر نئچه یوْل وار، أن تانینمیش یوْللار و جاده‌‌لر ترتیبله بونلاردیر:آللی کندی، ساربانلار کندی و قیلچیقلی کندیندن گئدن یوْللار، باشقا بیر یوْلدا وار، اوْ یوْل شاهسئونلرین قوللاندیغی »شابیل و مؤوول« کندی‌نین قارا یوْللاریدیر. توْووس گؤلونه گئدن یوْللارین هامیسی توْرپاقلی و چتین یوْللاردیرلار بو مسئله ایسه گؤلون توْخونولماز و بِـکر اوْلدوغونا ندن اولموشدور.
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ ساعت ۸:۳۶ ق.ظ
