بودجه‌ نیم‌درصدی فرهنگ

گروه فرهنگی: معاون پیشین امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به ناچیز بودن بودجه فرهنگی کشور گفت: ۱۸ دستگاه مستقیم و ۵۶ دستگاه و مرکز غیرمستقیم در فرهنگ فعال هستند.
ما نیاز به قرارگاه فرهنگی داریم و این قرارگاه شورای عالی انقلاب فرهنگی است، اما با وضعیت تثبیت‌شده‌تر و مناسب‌تر. رهبر معظم انقلاب با آغاز به کار دولت سیزدهم سفارش هایی در زمینه فرهنگ کردند مبنی بر اینکه دولتمردان با توجه بیشتر به مسائل فرهنگی، خدمت به مردم را نصب العین خود قرار دهند. حضرت آیت الله خامنه ای در دیدار با اعضای هیات دولت ششم شهریور فرمودند: به گمان بنده، ساختار فرهنگی کشور نیاز به یک بازسازی انقلابی دارد.
ما در ساختار فرهنگی کشور مشکل داریم و یک حرکت انقلابی لازم است. البتّه حرکت انقلابی یعنی خردمندانه و عاقلانه. معنای انقلابی بودن، بی‌هوا حرکت کردن و بی‌حساب حرکت کردن نیست.
محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در اولین برنامه خود از اهالی فرهنگ هنر و رسانه خواسته است تا نظرات راهبردی و ایده‌های کاربردی خود را در موضوعات نقد وضع موجود و بیان مبانی تحول در ساختار فرهنگی مطرح کنند.
از دیگر نکات درخواستی وزیر می توان به اصول موازین و محدوده‌های تحول، الزامات و اولویت‌های تحول و بازسازی انقلابی در ساختارها، خروج از وضعیت رهاشدگی و انفعال در حوزه فرهنگ، متناسب‌سازی ساختارهای فرهنگی با پیشران‌های فناوری‌های نرم و ظرفیت‌های جدید فرهنگی، رسانه‌ای و اجتماعی، تسهیل فعالیت‌های فرهنگی و زمینه‌سازی برای حضور و مشارکت حداکثری عناصر و تشکل‌های مردمی و جهادی در عرصه‌های فرهنگی اشاره کرد. محسن پرویز عضو هیات علمی گروه فیزیولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در ادبیات و فرهنگ نیز صاحبنظر و نویسنده است.
کتاب‌های آن روز در کنار تو (ک‍ن‍گ‍ره‌ ب‍زرگ‍داش‍ت‌ س‍رداران‌ ش‍ه‍ی‍د س‍پ‍اه‌ و ۳۶ ه‍زار ک‍م‍ی‍ت‍ه‌ ان‍ت‍ش‍ارات، ۱۳۷۶ با پرستوهای مهاجر (انجمن قلم، ۱۳۹۷ بوی گل، بوی او (زلال، ۱۳۶۹ گربه و جوجه‌ها (پیام عدالت،۱۳۹۰بخشی از آثار اوست. وی مسئولیت معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۹ را نیز بر عهده داشته و اکنون رئیس انجمن قلم ایران است. وی به جایگاه مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان قرارگاه فرهنگی اشاره کرد و خواستار استفاده از ظرفیت این شورا شد. همچنین ضمن رصد وضعیت فرهنگی کشور از صرف بودجه نهادهای فرهنگی برای حقوق و دستمزد، بر ناچیز بودن بودجه کشور یعنی نیم‌درصد از کل بودجه تاکید کرد. به گفته پرویز یکی از مشکلات فرهنگی به مدیریت فرهنگی مربوط و پایه فعالیت‌های فرهنگی در کشور فقط حرف است. بعد از اینکه دولت سیزدهم روی کار آمد، رهبر معظم انقلاب بر ضرورت بازسازی فرهنگی تاکید کردند، تحلیل شما از وضعیت موجود چیست؟
برخی افراد در کشور اهتمامی بر اجرای فرمایشات رهبر انقلاب ندارند اما شعار می‌دهند. عزم شان برای اجرا نیست و آن مطلب و فرمایشات تکرار می‌شود ولی هیچ اتفاقی نمی افتد. فرمایشات مقام معظم رهبری جمع بندی نظرهای کارشناسان است.. موارد زیادی داریم که جمع کثیری از کارشناسان اصرار دارند کار باید انجام شود اما می بینیم برخی مسئولان در دوره های گذشته بی توجه بوده و هستند. چون عزم شان بر اجرا نبود و نظرهای کارشناسان را اجرا نمی کردند. این جماعت که جمع کمی هم نیستند، چند خصوصیت در رفتارشان است. اولین نکته اینکه صورت ظاهر حرف را می گیرند و به کُنهِ آن نگاه نمی کنند و نکته دوم این که بعد از مدت ها می بینید هیچ اتفاقی نمی افتد.
در فرمایش رهبر معظم انقلاب دو نکته دیگر هم وجود داشت که احساس کردم از آن غفلت می‌شود؛ یکی این که یادداشت کردن و گوش کردن اگر عملی نشود مفید نیست. ما که نمی خواهیم به تاریخ بسپاریم تا بعد عملی شود و عملی شدن یعنی تبدیل شدن به برنامه عملیاتی. دوم، بحث استفاده از جوان ها برای توانمندی آتی است. وقتی ایشان می فرمایند در بدنه مدیریت های میانی، از جوانان استفاده کنید، به این دلیل است که ۱۰ سال دیگر نیروهای توانمند در اختیارتان باشد و جوانان تجربه پیدا کنند و پیش فرض این است که تجاربی در آن کار پیدا کرده اند.
افراد بی تجربه کار را ضایع می کنند. تصور اشتباهی در بعضی افراد است که فکر می کنند حرکت انقلابی یعنی حرکت بی باکانه، بی هوا و حرکت بدون تدبیر. وقتی سخنان رهبر انقلاب را به صورت منظومه ببینیم، متوجه چند نکته می شویم. از جوان ها باید در بدنه استفاده کنیم که دو حُسن دارد. نیروی جوان ظرفیت بالاتری دارد و نکته دوم اینکه جوان، تجربه آموزی می کند و فردا می توانیم در مناصب بالاتری از او استفاده کنیم.۱۸ دستگاه به صورت مستقیم در حوزه فرهنگ و ۵۶ دستگاه و مرکز نیز به صورت غیر مستقیم در این حوزه فعال هستند. ما نیاز به قرارگاه فرهنگی داریم و این قرارگاه از دید من شورای عالی انقلاب فرهنگی است؛ البته با جایگاه تثبیت شده و مناسب تر از وضعی که الان دارد. برای این کار اکنون جایی داریم و ضرورتی ندارد دوباره بخواهیم مرکز دیگری را ایجاد کنیم.
بودجه نهادهای فرهنگی صرف حقوق و دستمزد می شود
یکی از اشکالات اصلی ما ناهماهنگی بین بخش های فرهنگی و نبود مرکزی برای هماهنگ کردن این بخش ها با یکدیگر است. دستگاه های اجرایی مجری هستند و نباید سیاستگذار باشند. سیاستگذاری باید توسط نهاد بالادستی و با استفاده از تجارب و نظر دستگاه های اجرایی صورت گیرد. یکی از مسائل در حوزه فرهنگ این است که عموم بودجه نهادها، صرف حقوق و دستمزد می شود. دولت باید مشکل حقوق و دستمزد را حل کند؛ هر چند بارها تلاش شده اما به گمان من شکل صوری داشت. ما که نمی توانیم نیروها را حذف کنیم، اما کاری که برای آنها تعریف شده، کاری نیست که برون دهی داشته باشد.اگر بحث کوچک سازی دولت دوباره بدون تدبیر مطرح شود که در سال های قبل هم مطرح شده، نتیجه بخش نخواهد بود. کسانی را که ۱۰سال یک جا کار کردند و زندگی شان وابسته به حقوق و دستمزد شده نمی توان ناگهانی حذف کرد. سیستم حقوق و دستمزد در ایران از زمان قاجار پایه گذاری شده و به این شکل است که درآمد کشور بین یک گروه تقسیم شود که در واقع همان روش یارانه است.
نیم درصد بودجه کشور در حوزه فرهنگ است
گاهی دستگاه های فعال در حوزه فرهنگ به صورت ناهماهنگ با هم کار می کنند و بدتر از آن، گاهی فعالیت های خنثی دارند که جنبه منفی و غلط ماجراست. شاید تکثر اهمیت نداشته باشد ولی میزان بودجه ای که در حوزه فرهنگ صرف می کنیم نسبت به کل بودجه کشور به نیم درصد نمی رسد و اگر این تکثر، زیادتر از این هم باشد اتفاقی نمی افتد و اگر این بودجه را افزایش ندهیم، این حوزه بهبود پیدا نمی کند.
وقتی حجم نقدینگی در حوزه فرهنگ کاهش داشته باشد، فرار نخبگانی صورت می گیرد. حجم نقدینگی در حوزه فرهنگ در گردش پایین است و همین مساله مشکلات و معضلاتی را دارد. اگر در حوزه فرهنگ تکثر را بگیریم اندیشه را محدود می کنیم و این لطمه می زند. زمینه فعالیت باید برای صاحبان اندیشه های مختلف در جامعه فراهم باشد تا اندیشه را عرضه کنند. در کشور ما مشکلی ایجاد شده است که اینجا را مقداری محدود کرده است.
حجم نقدینگی بالایی از خارج برای مقابله با کشور هزینه می شود. تهاجم فرهنگی یک واقعیت است که برخی تلاش می کردند در آن تشکیک ایجاد کنند. (باراک) اوباما، رئیس جمهور اسبق آمریکا اعلام کرد در این حوزه ۲۰۰ میلیون دلار صرف کرده است. پولی که برای این کار اختصاص دادند از کل بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ما بیشتر است و باعث می شود گاهی اوقات جریان های ناسالم حوزه فرهنگ را از حالت فرهنگی خارج کنند.
پایه فعالیت‌های فرهنگی، ما فقط حرف است
الگوگیری افراد در ساحت فرهنگ از سایر قسمت ها و تاثیرگذاری بقیه بخش ها روی فرهنگ یک اصل پذیرفته شده است و همه باید به آن توجه کنند. سال ۹۱ مطلبی در روزنامه جام جم درباره سگ بازی نوشتم و تذکر دادم که باید در این زمینه فکری شود. فرض کنید قصد مقابله با سگ بازی در کشور داریم و از سوی دیگر، فردی می خواهد کارخانه ای تاسیس کند و به او مشورت می دهند که کارخانه تولید غذای حیوانات بیشترین سوددهی را دارد. همچنین نهادهایی در کشور فعالیت می کنند و اجازه ورود غذای گربه و سگ به کشور می دهند یا مثلا در شهرداری بگویند لانه سگ هم باید جداگانه در آپارتمان ایجاد شود. این موارد با شعارهای مقابله و مخالفت با سگ بازی، سازگاری ندارد در حالی که از سمت شعار به سمت عمل باید برویم؛ الان پایه و اساس فعالیت های فرهنگی ما حرف است. اگر به سمت عمل نرفتیم و رنگ و لعاب حرف ها را تغییر دهیم، هیچ فایده ای ندارد.به گزارش آراز اذربایجان به نقل از ایرنا،بیشتر از ۱۰ سال قبل مشوق هایی برای فرزند آوری مطرح کردند و به عنوان مثال تعداد فرزند مطلوب را چهار فرزند مطرح کردند اما اگر تولیدات خودروی داخلی به سمت خودروهای دو نفره برود که دو بچه هم به سختی در عقب خودرو جا شوند با حمایت از فرزندآوری در تضاد است یا در کنار ترویج فرزندآوری، مسکن ۶۰ متری ساخته شود که با این شعارها مغایرت دارد.
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com