گزارش‌ آراز آذربايجان از مرزبانان غرب کشور

اگر نمی‌ایستاد، نمی‌جنگید و نبود،مالک این تربت پاک که بود

سونیا بدیع
گروه گزارش: مناطق مرزی در سینه خود ملتی را جای داده است! ملتی که به راستی مرز همه ایران است زیرا با بازوان پرتوان خود ملتی بزرگ را به آغوش می‌کشد.
مناطق مرزی در سینه خود ملتی را جای داده است! آری ملت، ملتی که به راستی مرز همه ایران است زیرا با بازوان پرتوان خود ملتی بزرگ را به آغوش می‌کشد، پیشه مرزبانان بردباری مونس آنها طبیعت خشن، هیجان زندگی‌شان بهمن و کولاک است. تیراندازی هم‌قطاران و هیاهوی قاچاقچیان سکوت پیرامون آنها را می‌شکند، تعریق و تعقیب سوداگران مرگ به هستی آنها گرما می‌بخشد، خون سرخ‌ زندگی سردشان را رنگین می‌کند، کوهستان‌های دوردست تنها افق دیدشان می‌باشد پس عنایت الهی، ناله و تضرع مادر پشتیبان آنها است. نقاط صفر مرزی، ارتفاعات بلند و کوهستان مملو از برف به محل زندگی آنها تبدیل شده است، چرا که بخش زیادی از عمر خود را در این مناطق سپری می‌کنند، اما از نظر امکانات رفاهی و معیشتی وضعیت رضایت‌بخشی ندارند، ولی با این همه در مبارزه با قاچاقچیان کالا و مواد مخدر، مقابله با تردد غیرمجاز کوتاهی نمی‌کنند.
*خدمت در دمای ۳۵ درجه زیر صفر در کوهستان‌هایی با ۴ متر برف
کاهش دما صحنه‌های دردناکی را ایجاد می‌کند، به عنوان مثال کارشناسان اداره برق وقتی برای سیم‌کشی از تیر برق بالا می‌رفتند از شدت سرما نوک انگشتان‌شان به تیر چسبیده و نمی‌توانستند جدا کنند زیرا چنانچه با قدرت دست‌شان را از تیر جدا می‌کردند پوست انگشتان به محل چسبیده و زخم می‌شد، اگر آن طور می‌ماندند معلوم نبود چه موقع شرایط عادی شود.
فرمانده هنگ مرزی ارومیه ضمن تقدیر از اداره برق برای خدمت‌رسانی در پاسگاه‌های حوزه این هنگ، می‌گوید: مهندسان می‌توانستند برق‌رسانی به این پاسگاه‌ها را به زمان دیگر موکول کنند ولی وقتی محرومیت پاسگاه و مظلومیت نیروهای آنجا را دیدند اصلا بهانه‌جویی نکردند.
سرما به حدی زجرآور است که بادگیر از جنس نانو تهیه می‌شود، حتی دو نفر از سربازان یک بار به نمایندگی دیگر یاران خود به فرمانده مراجعه کرده در حضور فرمانده جوراب‌های خود را درآورده و به شهروز رحمانیه فرمانده هنگ مرزی ارومیه نشان می‌دهند چهار انگشت پای‌شان از شدت سرما سیاه شده بود.
رحمانی برودت و سرمای بیش از حد هوا را غیرقابل تحمل عنوان می‌کند و می‌افزاید: در یک روز زمستانی با دمای نه چندان سرد یک ربع نمی‌توانیم هوای بیرون را تحمل کنیم، ولی تصور کنید یک سرباز، ۲۴ ساعته باید هنگام گشت‌زنی و کمین سرمایی فراتر از تصور را از سر بگذراند.
طبق گفته وی در ایامی از تابستان که به »گورا پیشیرَن زامان« در آذربایجان معروف است روزهایی که مردم از کولر و لباس نخی استفاده می‌کنند، در کوهستان بخاری روشن می‌شود، تا جایی که خرابی مداوم دستگاه‌های گرمایشی به معما تبدیل شده بود، سرانجام کاشف به عمل می‌آید به دلیل استفاده ۲۴ ساعته و ۱۲ ماهه، این وسیله‌ها باید تعمیر شوند.
وی مرزبانی را شغلی گمنام می‌داند و نقل می‌کند اغلب مردم از رنگ‌بندی لباس نظامی ما حدس می‌زنند نیروی ارتش هستیم که بعد از یک ساعت توضیح دادن، تازه می‌گویند »آهان پاسدار هستی!« پس باید یک ساعت دیگر توضیح دهیم تا شاید متوجه شوند مرزبان کیست و چه می‌کند.
فرمانده هنگ مرزی ارومیه با اشاره به بی‌اطلاعی خانواده‌ها از دشواری‌های این شغل به نقل از همکاران خود می‌گوید اعضای خانواده یکی از افسران با وجود چند سال خدمت هنوز نمی‌دانند در چه محیطی روزگار می‌گذراند به طوری که وقتی بعد از ۲۵ روز به مرخصی می‌رود با چهره غمگین همسر خود روبه‌رو شده و به او می‌گوید »قِید اوُرا کِه بیر آی کوُف اِلیبسَن!«.
* پایین آوردن مرزبانان از کوهستان‌ها بزرگ‌ترین دغدغه مرزبانی است
رحمانی محل خدمت مرزبانان را کوهستان‌هایی با دمایی ۳۵ درجه زیر صفر عنوان می‌کند و می‌افزاید: این ارتفاع برف برای هیچ‌کس ملموس نیست زیرا در شهر چند سانتی‌متر برف می‌بارد، اما در کوهستان برف و کولاک انباشت می‌شود، پس با وجود برف به ارتفاع دیوار تردد روبه‌رو هستیم.
برای وجود این حجم برف در مناطق کوهستانی به رغم فرا رسیدن تابستان مستندات دارد، می‌گوید مرداد ماه خانواده‌ها کودکان را برای سرسره بازی به ارتفاعات دالامپر می‌برند ولی بعد آنها را پوشانده و در کنار بخاری جای می‌دهند اما جوانان من بدون گلایه سوز سرما را تحمل می‌کنند.
طبق گفته وی برای اعزام به ماموریت گشت‌زنی و استقرار در کمین باید مسیر پاسگاه‌ها گشوده شود، از طرف دیگر سربازان برای تقویت روحیه باید برای دیدار خانواده به مرخصی بروند، ولی ارتفاع بیش از اندازه برف مسیر را مسدود کرده و یک تا دو ماه مرزبانان در برجک باقی می‌مانند.
هنوز در این ارتباط که بازگشایی راه‌ها وظیفه مرزبانی یا اداره راه است به نتیجه نرسیده‌اند ولی مشکل پایین آوردن پرسنل از ارتفاعات را با استفاده از بالگرد رفع کرده‌اند، البته اگر شرایط جوی اجازه دهد به طوری که در بهمن سال گذشته در اثر نامساعد بودن هوا، امکان پرواز فراهم نمی‌شد.
روزی که به دلیل صاف بودن هوا مجوز پرواز صادر شد اعلام گردید بالگرد نقص فنی دارد ولی الحمدالله امسال در سایه رحمت الهی و پشتیبانی فرماندهی مرزبانی آذربایجان غربی مشکل نداشته‌اند.
بنا به گفته وی چهاردیواری برجک و پاسگاه برای این نمی‌باشد که مرزبان در آنجا نشسته و فقط به دیده‌بانی بپردازد بلکه باید مستمر در مرزها تردد داشته و وقایع مختلف را از نزدیک رصد کند که لازمه آن وجود مسیر هموار به دنبال آن آسوده بودن تردد است.
وی از اینکه به رغم نبود سیستم گرمایشی استاندارد و راه مناسب، برجک‌ها و پاسگاه‌ها در دو سال گذشته سرپوشیده شده است اظهار خشنودی می‌کند زیرا در سال‌های قبل یک نفر چنانچه می‌خواست از اتاق به انبار یا سرویس بهداشتی برود وقتی درب حیاط را می‌گشود با چند متر برف مواجه شده و جز ایجاد تونل در دو یا سه مسیر چاره دیگری نداشت.
*خدمت در فضایی بدون امکانات ابتدایی مرزبانان ریزعلی خواجوی نیستند
شنیده بودم در کوهستان برف را در دیگ جوشانده و به عنوان آب استفاده می‌کنند رحمانی توضیح داد عدم دسترسی به آب مشکل دیگر ما در بعضی از یگان‌هاست که از طریق توزیع آب معدنی این نیاز رفع شده و در تابستان از چشمه‌ها استفاده می‌شود.طبق گفته وی هر مأمور برای اینکه به بهترین شکل خدمت کند باید از طرف خانواده حمایت عاطفی داشته باشد، که این نیاز از طرف همسر و فرزند نیز وجود دارد و یک مادر یا پدر می‌خواهد فرزند سرباز خود را ببیند ولی به شنیدن صدای او قناعت می‌کند اما به دلیل نبود امکانات مخابراتی و آنتن ندادن تلفن همراه این امکان فراهم نمی‌شود.