اگر زهرا نبود راه مادربودن بی نشان بود

گروه معارف: بیستم جمادی الثانی هر سال، روزی پر از خاطره و معنویت است؛ خاطراتی شیرین از مادران مهربان ، فرزندان با محبت و همسران با وفا ؛ این روز به یُمن ِ زاد روز بانوی نمونه اسلام ، فاطمه زهرا ( سلام الله علیها) ، روز مادر نام گرفته است ؛ بانویی که گل سرسبد تمام بانوان عالم است ؛ تنها زنی که پدرش معصوم ، شوهرش معصوم و خودش نیز معصوم بوده و پیامبر گرامی اسلام (ص) به او لقب ” اُم ابیها “ داده است ، یعنی زنی که برای پدرش همچون مادر بود.
اگرچه دوران زندگی حضرت زهرا (س) کوتاه بود اما زندگانی پر برکت و درخشان وی ، آن بانوی بزرگوار را به الگویی بی نظیر برای تمام زنان عالم در طول تاریخ مبدل ساخته است؛ زنی که کودکی اش را در خانه شخص اول اسلام – پیغمبر اکرم (ص) – و دوران بچه داری را در خانه دومین شخصیت ممتاز اسلام –علی (ع) – گذراند و دو امام معصوم – امام حسن (ع) و امام حسین (ع) – ، و دو دختر فداکار و شجاع – زینب و ام کلثوم – را به جامعه تحویل داد.
زندگی و سیره ی حضرت زهرا( س) به قدری آموزنده و جذاب است که هر زن آزاده ای در جهان او را چونان قدیسه ای تحسین می کند؛ زنی که تولدش از دامن خدیجه کبری ، همسر پیامبر گرامی اسلام (ص) و در کانون نخستین خانواده اسلامی با نغمه های آسمانی و تسبیح قدسیان همراه شد و شب میلادش را عرشیان به بانگ تکبیر و تسبیح جشن گرفتند و خداوند لقب کوثر به او عطا کرد؛ زیرا وی سرچشمه ی تمام خوبی های جهان است.
سالروز میلاد خجسته فاطمه زهرا (س) سرور بانوان جهان، عطای خداوند سبحان، کوثر قرآن، همتای امیر مومنان و الگوی بی بدیل تمام جهانیان بر همه زنان عالم مبارک باد. بزرگ بانویی که مهر آمیزترین حکمت الهی، کوثر خاتم شد تا پایان یک رسالت را به آخر رساند، تا به فضل خدا، عطای وجودش در وسعت بی کران عطش ما جاری شود، تا آنگاه بتوانیم از همه سراب ها رها شویم و از چشمه حقیقتش سیراب، با این که کمتر کسی به کُنهِ وجودی او رسیده، ولی برای تشنگان حقیقت امکان دست یابی به ایشان از طریق علم و عمل به گفتار و سیره آن صدیقه کبری میسر است
زن در جاهلیت پیش از اسلام، در بدترین دوران عمر خود به سر می برد. در سرزمینی که برای زنان حقوق طبیعی و شئون انسانی قائل نبودند. نور اسلام درخشیدن گرفت و زن را از افکار جاهلی خلاصی بخشید و او را به عروج ملکوتی و افق های روشن نایل گردانید. آری، زن حقیقتی است که در طول تاریخ فراز و نشیب های فراوانی را تحمل کرده و از زنده به گور شدن تا خدایی شدن را به خود دیده است.
آنگاه که اسلام در آسمان تاریک جاهلیت درخشید، به زن عزت بخشید. فرزند دختر را حسنه و برکت خواند و زنان را ریحانه معرفی کرد. زن غیر از حقیقت انسانی، چهره های مختلف دیگری را نیز در خود نهفته دارد که باید آن جلوه های مختلف کشف و آن صورت های گوناگون هویدا شود تا آن گونه که هست، شناسائی و معرفی گردد.
زنِ جامعه اسلامی، با آگاهی کامل از شخصیت والای خویش و با علم به مسائل ضروری زندگی در بُعد معنوی و مادی، و با شناخت دنیا و فرهنگ خود، باید به پاسداری از اصیل ترین فضیلت، یعنی حیا و عفت بپردازد و در پرتو آن، سعادت دنیا و آخرتش را تأمین کند. هیچ عامل معنوی چون حفظ حیا و عفت در سعادت زن مؤثر نیست. ظهور فعلی این ویژگیها در زنان، اساس حفظ عزت و شخصیت انسانی است. امیر مومنان علی (ع) درباره این دو صفت انسانی فرموده اند: حیا، کلید هر خوبی و عفت، منشأ هر خیری است. قرآن کریم، پیامبر اسلام را الگو و انسان کاملی معرفی می کند و در این جهت میان زن و مرد فرقی نیست؛ ولی خلق و خوی ویژه زنانه و احساسات لطیف و عواطف رقیق زن و مسئوولیت هایی که در نظام آفرینش بر دوش او نهاده شده، ایجاب می کند که زنان نیز، الگویی کامل و اسوه ای بی بدیل از جنس خود داشته باشند تا بتوانند آنچه را از زن انتظار می رود و قرآن و سنت نیز آنها را تأیید می کند، در سیره اخلاقی، اجتماعی و خانوادگی تو تبلور یافته بنگرند و به او تأسی جویند. بی تردید، زهرای مرضیه (ع) نسخه وجودی پیامبر اکرم (ع) است ولی در این نسخه وجودی، مسائل بیشتری برای زنان تبلور یافته که در عرصه خانواده و قلمرو اجتماعی مفیدتر و آموزنده تر است.
امت اسلامی، همواره زنانی تربیت کرده که شایسته است الگوی دیگران باشند. زن مسلمانِ معاصر از این الگوها کم ندارد؛ چرا که زنانی از بستر تاریخ برخاسته اند که بشریت به وجود آنان افتخار می کند و امت اسلامی از داشتن آنان به خود می بالد. ولی همه این ها باید به یک الگوی مطلق منتهی شوند که کسی جز دخت والامهر پیامبر (ص) و مادر حسنین و زینب قهرمان و ام کلثومِ نام آور نیست. او کسی است که یازده امام معصوم که الگوهای کامل همه انسان ها هستند. از نسل پاک اویند و جُز او، کسی شایسته چنین مقامی نیست. آری، اگر زهرا نبود، راه بی نشان بود و زنانِ خداجوی، سرگردان و گمراه می ماندند. زن در فرهنگ اسلامی ما، مظهر قداست و پاکی موجب خیر و برکت شناخته شده و از ارزش و احترام فوق العاده ای برخوردار است. هویت زن، هویت جامعه است و در واقع ارزش گذاشتن به زن و کمالات و خدمات بیایان او، ارزش نهادن به همه جامعه است. این ارزش قائل شدن برای زن، فقط در دین مبین اسلام نیست و به طور کلی در فرهنگ وحی از زن به عظمت یاد شده است. برای نمونه می توان به داستان حضرت مریم اشاره کرد. مریم مقدس، تجلی گاه یکی از بزرگ ترین اعجازهای آسمانی معرفی می شود و وجود عیسی (ع) یکی از تجلیات کمال روحانی این زن به شمار می رود. مریم، با تقوا و درایت بود و لحظه ای از توجه به پروردگارش باز نمی ماند و بر اثر همین فضائل، آغوشش مهد پرورش عیسای مسیح گردید.
نامگذاری یک روز از سال به نام مادر در فرهنگ و ملل مختلف سابقه ای طولانی دارد و هر ملتی سعی کرده است روزی را به تجلیل از مقام شامخ مادر اختصاص دهد.در فرهنگ پر بار ایران اسلامی خجسته زاد روز بانوی گرانقدر اسلام ، دختر حضرت محمد (ص) روز مادر نام گرفته تا زنان و مادران این مرز و بوم از او درس ایمان ، فداکاری و مهربانی بیاموزند. ما نیز بر آن شدیم تا با مروری بر تاریخچه روز مادر در میان ملل دیگر ، سابقه این مناسبت را در سایر فرهنگ ها بررسی کنیم.
روز مادر در کشورهای مسیحی:یک خانم امریکایی به نام آناجارویس (Anna Jarvis ) پس از مرگ مادرش ، در هشتم ماه مه ۱۹۰۵ به این فکر افتاد که از تمامی مادران در زمانی که در قید حیات هستند ، قدردانی شود. به همین دلیل تمام تلاش خود را بر این گذاشت که روزی از سال به مادران اختصاص داده شود. او در آغاز از کشیش منطقه شان خواست که موعظه ای در زمینه نقش مادر در جامعه ایراد کند. سپس نامه هایی به مردان روحانی ، سیاسی و با نفوذ فرستاد. پس از آن با خرید یک آژانس تبلیغاتی ، پیغام خود را با مضمون ” اختصاص دادن روزی برای ارج نهادن به مادران ، آنان را جاویدان می سازد ” به گوش مردم رساند و سرانجام در سال ۱۹٫۷ روز یکشنبه ، دوم ماه مه – زمان مرگ مادر آنا جارویس – روز مادر نامیده شد.
پس از تلاش موفقیت آمیز جارویس ، با به پایان رسیدن جنگ جهانی اول ، روز مادر به کشورهای اروپایی نیز راه یافت . در سال ۱۹۱۷ روز مادر در سوئیس رایج شد و سپس به اتریش و جزایر اسکاندیناوی رسید. در آلمان برای اولین بار در سال ۱۹۲۲ این روز را جشن گرفتند. اما در زمان ناسیونالیست ها روز مادر در این کشور دچار انحراف شد؛ زیرا آنان بر پایه این ایدئولوژی که مادر ضامن دوام ِ نژاد آریایی است، این روز را جشن می گرفتند.
سمبل روز مادر برای مادری که در قید حیات است یک شاخه میخک قرمز و برای مادری که از دنیا رفته ، یک شاخه میخک سفید است. آنا جارویس با ارائه این طرح ، بردن گل برای مادران را رواج داد.
آنا جارویس ، بانی روز مادر در کل جهان مسیحیت – زنی که خود هیچ گاه مادر نشد- در سال ۱۹۴۸ در خانه سالمندان فیلادلفیا بدرود حیات گفت. جالب است بدانید که تمام هزینه های نگهداری و اقامت او در خانه سالمندان را تاجران گل – افرادی که بیشترین سود را از روز مادر می بردند- متقبل شدند.
روز مادر در میان ملل دیگر:فرزندانی که نمی توانند در این روز در کنار مادر خود باشند، اغلب با یک تلفن ، ارسال کارت ، فرستادن گل یا هدیه ، عشق و محبت خود را ابراز می کنند؛ و افرادی که در این روز لذت بودن در کنار مادر را تجربه می کنند ، با کمک در انجام کارهای خانه ، تهیه غذایی ویژه و گذراندن روز خود با مادرشان از محبت های او قدردانی می کنند.کشورهایی چون ترکیه ، دانمارک ، فنلاند ، ایتالیا ، استرالیا و بلژیک روز مادر را در دومین یکشنبه ماه مه جشن می گیرند. در نروژ دومین یکشنبه ماه فوریه و در سوئد و فرانسه نیز آخرین یکشنبه ماه مه ، این روز ، جشن گرفته می شود. مردم فرانسه این روز را همچون جشن تولد برگزار می کنند. تمام خانواده دور هم جمع می شوند و با یک وعده غذای ویژه و کیک ، روز مادر را جشن می گیرند. بعضی از کشورها این روز را در فصل بهار برگزار می کنند.
در لبنان در اولین روز بهار و در ژاپن دومین یکشنبه ماه مه با برگزاری نمایشگاه نقاشی از مادران تجلیل می شود. کودکان شش تا چهارده سال با کشیدن نقاشی درباره مادرانشان از آنها قدردانی می کنند. هر چهار سال یک بار نیز نقاشی های برگزیده در نمایشگاهی به نام ” مادر من” به نمایش گذاشته می شود.
تاریخچه روز مادر در یونان به گذشته خیلی دور بر می گردد. ۲۵ سال قبل از ظهور عیسی مسیح (ع) ، الهه های یونانی وجود داشتند که برای آنها نوعی جشن مادر برگزار می شد.مردم هنگ کنگ ، پاکستان ، قطر ، عربستان سعودی و امارات متحده ی عربی روز مادر را در ماه مه جشن می گیرند. مردم این کشورها که عموماً مسلمان اند، در این روز به دیدن مادران خود می روند و با در دست داشتن هدایایی چون گل ، کیک ، اشیای زینتی و قیمتی از ایشان قدردانی می کنند.
در آرژانتین و هندوستان مراسم روز مادر در ماه اکتبر برگزار می شود. مردم آرژانتین در دومین یکشنبه این ماه از مادران قدردانی می کنند؛ اما هندوها ده روز را برای این منظور جشن می گیرند. این فستیوال بر اساس نام دورگا پوجا زن و مادر قدیسه هندو –” دورگا ” نامگذاری شده است. بنا بر افسانه ای ، این مادر الهی ده دست دارد و در هر دست اسلحه ای برای از بین بردن اهریمن ( شیطان ) پرتقال و اسپانیا روز مادر ارتباط نزدیکی با کلیسا دارد. در هشتم دسامبر، این مردم نه تنها از مادران قدردانی می کنند ، بلکه مراسم شکر گذاری برای مریم مقدس ، مادر حضرت عیسی (ع) را نیز به جا می آورند.
عده ای از مردم یوگسلاوی سابق هم در ماه دسامبر یک روز را به نام ” ماتریس ” جشن می_گرفتند. دو هفته بعد از کریسمس دختران و پسران جوان در سکوت و آرامش کامل دست و پای مادر خود را در حالی که خواب بود، می بستند و مادر زمانی که بیدار می شد با دادن هدایای کوچکی که در زیر بالش خود مخفی کرده بود خود را آزاد می کرد.
اگر چه هر کشوری با فرهنگ خاص خود برای انتخاب روز مادر سمبل و دلیلی دارد. اما آنچه اهمیت دارد قدردانی و تشکر از مقام مادر است؛ و این مراسم بهانه ای است تا توجه بیشتری به مادران داشته باشیم و به آنها ثابت کنیم که چقدر دوستشان داریم.
سالروز میلاد خجسته فاطمه زهرا (س) سرور بانوان جهان، عطای خداوند سبحان، کوثر قرآن، همتای امیر مومنان و الگوی بی بدیل تمام جهانیان بر همه زنان عالم مبارک باد. بزرگ بانویی که مهر آمیزترین حکمت الهی، کوثر خاتم شد تا پایان یک رسالت را به آخر رساند، تا به فضل خدا، عطای وجودش در وسعت بی کران عطش ما جاری شود، تا آنگاه بتوانیم از همه سراب ها رها شویم و از چشمه حقیقتش سیراب، با این که کمتر کسی به کُنهِ وجودی او رسیده، ولی برای تشنگان حقیقت امکان دست یابی به ایشان از طریق علم و عمل به گفتار و سیره آن صدیقه کبری میسر است.