ایرانیانی که روحشان مهاجرت کرده و جسمشان مانده است
گروه اجتماعی: محمد فاضلی، جامعه‌شناس درباره پیمایش جدید در مورد وضعیت مهاجرت از ایران گفت: »۵۷٫۵ درصد از شرکت‌کنندگان در این پیمایش به مهاجرت فکر می‌کنند؛ یعنی تمایل به مهاجرت دارند، اما کاری برای آن انجام نداده‌اند. این گروه کسانی هستند که به آنها “رفتگانِ جامانده” می‌گویم. یعنی روح آنها رفته است، اما خودشان اینجا هستند. نوعی زندگی در تعلیق را تجربه می‌کنند.«
کسی که مهاجرت می‌کند، فقط مسیر زندگی خود را تغییر نمی‌دهد. در یک نمای کلی مهاجران می‌توانند در جمعیت کشور، بازار کار و… تاثیرات چشمگیری داشته باشند. با افزایش آمار مهاجرت از ایران، یکی از مواردی که کارشناسان و صاحبان کسب‌وکارها بارها به آن اشاره کرده‌اند، کمبود نیروی انسانی است. مهاجران تحصیلکرده و دارای مهارتی که جای آنها در بازار کار خالی مانده است یا افرادی با مهارت و دانش کمتر جای آنها را پر کرده‌اند.
پیمایش جدید درباره وضعیت مهاجرت از ایران
تیر سال جاری محمد فاضلی، جامعه‌شناس با همکاری بهرام صلواتی، تحلیلگر ارشد حوزه مهاجرت که در آن زمان مدیریت رصدخانه مهاجرت را بر عهده داشت، پیمایشی پیرامون وضعیت مهاجرت ایرانیان انجام دادند. نتایج این پیمایش و تحلیل داده‌های آن می‌تواند تصویر روشنی از آنچه جامعه ایران و بازار کار با آن مواجه هستند، ارائه دهد. تعداد ۱۱ هزار و ۱۵۷ نفر در این پیمایش شرکت کردند. از این میان، ۲ هزار و ۱۱۶ نفر از آنها از ایران مهاجرت کرده بودند، دیگر افراد نیز در داخل کشور بودند. فرم‌های نظرسنجی به صورت اینترنتی منتشر شد و پاسخ‌دهندگان از سراسر کشور بودند.محمد فاضلی، جامعه‌شناس در همایش »HR VISION« با ارائه نتایج این پیمایش، نکاتی را نیز درباره این داده‌ها بیان کرد. »اکوایران« گزارش تصویری این همایش را منتشر کرده است.
جزئیات پیمایش جدید مهاجرت
فاضلی در این همایش گفت: «ظرف ۱۰ روز، ۱۱ هزار و ۱۵۷ نفر به پرسشنامه‌ای که قابل تحلیل بود، پاسخ دادند. میانگین سن پاسخگویان ۳۹ سال بود، یعنی گروه جوان. میانگین تحصیلی آنها نیز فوق لیسانس بود. از ۱۳۱ استان کشور پاسخگو داشتیم. ۴۵ درصد از پاسخ‌دهندگان از تهران بودند.«او ادامه داد: »ما از کسانی که مهاجرت کرده بودند، پرسیدیم در چه سالی مهاجرت کردند؟ بر اساس سال‌هایی که مهاجرت کردند، آنها را به چند دسته تقسیم کردم. کسانی که قبل از سال ۱۳۹۲ مهاجرت کردند که شامل ۲۳ درصد از آنها بودند.«فاضلی توضیح داد: »کسانی که از سال‌های ۱۳۹۲ تا پایان سال ۱۳۹۶ از ایران خارج شدند. سال‌هایی که نام آن را سال‌های برقراری برجام نام گذاشته‌ام. هنوز امیدی وجود داشت و شامل چهار سال می‌شود.«این جامعه‌شناس گفت: »سال ۱۳۹۷ ترامپ از برجام خارج شد. از ابتدای سال ۱۳۹۷ تا پایان سال ۱۳۹۹، سال‌های خروج از برجام و کرونا بود؛ اوج بحران‌ها. گروهی هم در این دوره از ایران خارج شدند که شامل ۱۸٫۹ درصد بودند. برخی هم از ابتدای سال ۱۴۰۰ تا تیرماه ۱۴۰۲ که این پرسشنامه را پر می‌کردیم، مهاجرت کردند. این افراد ۳۸ درصد از پاسخگویان را شامل می‌شدند.«
ایرانیانی که روحشان مهاجرت کرد و جسمشان ماند
محمد فاضلی در توضیح نتایج این پیمایش گفت: »این یک پرسشنامه اینترنتی بود. برای پژوهش به خانه‌ها مراجعه نکردیم و نمی‌توانم روی داده‌ها قسم بخورم. اما این یک نمونه اینترنتی با حدود ۱۱ هزار پرسشنامه است.«او ادامه داد: »بعید می‌دانم تاکنون هیچ داده‌ای بزرگتر از این درباره انگیزه‌های مردم برای مهاجرت جمع شده باشد. حداقل می‌توان گفت این یک پژوهش درباره جوان‌ترین، تحصیل‌کرده‌ترین و متخصص‌ترین بخش جامعه ایران است.«این جامعه‌شناس توضیح داد: »پس حداقل این داده‌ها درباره این گروه قابل تعمیم است. ۲۰ درصد این افراد اصلا به مهاجرت فکر نمی‌کنند. ۵۷٫۵ درصد از آنها به مهاجرت فکر می‌کنند؛ به این معنا که تمایل به مهاجرت دارند، اما کاری برای آن انجام نداده‌اند. این گروه کسانی هستند که من به آنها می‌گویم “رفتگان جامانده”. یعنی روح آنها رفته است، اما خودشان اینجا هستند. در واقع نوعی زندگی در تعلیق را تجربه می‌کنند. نه رفته‌اند و نه مانده‌اند.»او ادامه داد: «حدود ۲۰ درصد هم کسانی هستند که برای مهاجرت اقدام کرده‌اند یا مهاجرت آنها قطعی شده است. بنابراین جامعه ایران را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد. ۲۰ درصد اصلا به مهاجرت فکر نمی‌کنند. حدود ۶۰ درصد در تعلیق هستند. حدود ۲۰ درصد هم اقدام کرده‌اند یا کار آنها انجام شده و در حال ترک ایران هستند.«
مهاجرت فقط متعلق به ثروتمندان نیست
فاضلی در بخش دیگری از این همایش به وضعیت اقتصادی و مشخصا درآمدی مهاجران پرداخت. این جامعه‌شناس گفت: «زمانی، مهاجرت متعلق به بخش ثروتمند جامعه ایران بود؛ اقشاری که میانگین درآمدی بالایی داشتند. اما مهاجران سال ۱۳۹۷ به بعد متعلق به همه گروه‌های درآمدی هستند. یعنی فقط ثروتمندان نیستند که مهاجرت می‌کنند.«
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از تجارت نیوز، فاضلی ادامه داد: »نکته دیگر اینکه متغیرهای سازمانی مثل احساس عدالت، رضایت از مدیران و رضایت از کار می‌تواند چسبندگی نیروی انسانی را بیشتر کند. نه به این معنا که چنین متغیرها می‌توانند با شرایط بیرون از سازمان مانند شرایط اقتصادی و اجتماعی مقابله کنند اما در جای خود مهم هستند.«او گفت: »نکته دیگر اینکه شرکت‌ها در شرایط کنونی، باید زیستن با نیروی انسانی سیال، مهاجر و دائم در حال تغییر را یاد بگیرند و برای کار با این افراد آماده باشند.«
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۲۳ بهمن ۱۴۰۲ ساعت ۸:۳۶ ق.ظ
