اوچ گونبز
کوچوره ن:اکبرسعادت
یادگاردی قارا تورپاق بابامیزدان
ائلیمیزدن آتامیزدان آنامیزدان
آنا دیل عشقی یازیلمیش یازیمیزدا
باش گئدردونمه‌ریک آمما یازیمیزدان
آنا دیلیمیز:اسلامی دوره لرین ایلک یوز ایللیک لرینده جغرافیا یازانلار اورمیه آذربایجانین اوچونجو بویوک شهری بیلیب، اونو زردشت یوردو و زرتشتون آنادان اولان توپراقی یازیب لار. اورمیه نین باغلارینین حاصیللی اولدوغوندان و تیجارتینه عایید یازیب لار اوچ اونجو میلادی یوز ایللیک لرینده اوغوزلارین آذربایجانین یئرلی تورکلریندن بیرلشندن سونرا اورمیه شهری بیر بویوک قالایا دوندی اوغوزلار و اونلاردان سونرا تورکمان لار و افشارلار اورمیه شهرینه دیریلیک وئردیلر. بو شهرین آدینین کئچمیشده دار النشاط اولدوغودا بونا گوره دیر.
اورمیا شهری حاقیندا یاقوت هموی یازیر: “…من اوزوم شهری گورموشم،چوخ گوزل و بوللوق اولان بو شهر الوئریش لی ایقلیم شرایطینه،طبیعی گوزل لیگینه،سویونون،مئیوه سی نین،هابئله بوستان‌لارینین چوخ اولماسینا گوره بو دوورده اولان دیگر شهرلردن فرق لنیر”. زکریه محمد القزوینی نین گوستردیگینه گوره اورمیه شهری ایستر تیجارت،ایسترسه ده مئیوه و باشقا محصول‌لارین بول لوغونا گوره شرقده ان مشهور شهرلردن اولموش‌دور.
اورمیا شهری نین قدیم تاریخه مالیک اولماسی فاکتینی یازی لی منبع لردن علاوه شهرین اوزو،هابئله اونون اطرافین دان الده ائدیلن مادی-مدنی عابده لر ده ثبوت ائدیر.اورمیا و اونا یاخین اولان اراضی لردن آرخئولوژی تدقیقات‌لار زامانی تونج دان هازیرلانمش اوزون و گودک قیلینج‌لار،اوستو ناخیش لی خنجرلر،ائو اشیا‌لاری،زینت اشیا‌لاری و دیگر اشیا‌لار الده ائدیلمیش‌دیر.متخصص لره گوره بورا‌دان تاپیلان اشیا‌لار ائرامیزدان اول ۷-۶ عصرلره عایددیر.
اورمیه شهری نین تاریخی چوخ قدیم دوورلردن بیر چوخ یئرلی و خاریجی تاریخ چی لرین دیققتینی جلب ائتمیش دیر. تاریخ چی لر اوز اثرلرینده اورمیه شهری نین تاریخی حاقیندا قیمت لی معلومات‌لار وئرمیش لر.
انوشیروان ساسانلی واقتی،بیر دسته خزر تورکلریندن،دربنددن مملکته گیردیلر.
خزرلر یوخسوزلوق دان انوشیروانا نامه گوندرمیشدی لر؛انوشیروان اونلارین قورخمامازلیغی نا گوره و رومون خزرلرین نیظامی گوج لرین ایشلتمک قورخوسوندان،خزرلره گیریش ایجازه سی وئردی.بو دسته نین سایی ۵۳ مین نفر یازیلیب دیر.
انوشیروان خزرلرین هر دسته سینه اوزلریندن بویوک سئچیب، بیر دسته نی سیرجانا و بیر دسته نی آلانا (سرابا) گوندریب،بیر دسته نی ده آذربایجان دا یئرلشدیردی.
آذربایجان رومون مرزی اولماغینا گوره،انوشیروان بودسته نین نیظامی گوجون رومون علیهینه ایشلتدی.اورمیه شهری نین روم مرزی نه یاخین اولماسینا گوره،بیر دسته خزر تورکلریندن اورمیه نین شهرینده و اطرافیندا یئرلشدی لر.اورمیه نین ان قدیمی محله سی اونلارین آدینا،»خزران« آدلانیب دیر
اورتا آسیا تورک دیللی خالقلارین آنا یورتو دور . تورکلر گئچمیشدن بو توپراقلاردا یاشیییپ بؤیوک ایمپراطورلوقلار یارادیپلار .
اورتا آسیانین ایلک تورک ایمپراطورلوغی بویوک هون خانلیغی دیر . اورتا آسیانین بالاجا یئرلری بیر قیسسا چاغدا دا آریالیق خالقلارین حاکمیتی آلتیندا اولوپدور . چوخلو تاریخچیلر بونو اینانیرلار کی سومرلرین آنا یورتو اورتا آسیا دیر .سلجوقلار بویوک تورک ایمپیراطورلوغونون قوروجولارینداندیرلار. یوکسک سلجوقلو ایمپیراطورلوغونون توپراق گئنیشلیگی ۱۰۰۰۰۰۰۰کیلومترمربعدیر.بو وسعت، تورک تاریخاتیندا ان بویوک گئنیشلیکلردن و بوگونکو ایران تاریخینده کسینلیکله ایلک دوولت گئنیشلیکیدیر
آنجاق سادجه بو وسعت ، توپراق گئنیشلیگی ده ییل کی سلجوقلو خاقانلیغین دونیا ایمپیراطورلوغلار آراسیندا مومتاز دورومدا تانیدیر! بلکه بو تورک-اوغوز-اسلام تمدونو دور کی اوز زامانیندا دونیانین ان موترقی و گلیشمیش بیر تمدونو کیمی دونیا تمدونلری آراسیندا ایشیم ایشیم ایشیلداییر.
سلجوق تورکلرینین اویغارلیغی چیندن قوزئی باتی آفریقایا دک و هابئله حیجاز ایله یمندن روسییا گونئی اراضیسینه دک، اوتن ۱۰۰۰ ایلده موحتشم بیر کولتور و موعظم بیر مدنیتین باش تمثیلچی سی کیمی سانیلا بیلر!
سلجوق لار ایلک دفعه ائلیه بیلدیلر اورمیه سونرا تبریزی ۵۸۷جی قمری ایلده اولان آق سنقرلولار اراضی سیندن چیخاردیب اورلرینین کی ائده لر تکجه بو ایل لرده مراغه شهری آق سنقرلولار الینده قالاراق ۵۲۶ جی ایل ده امیر حاجب تاتار اورمیه نی محکم ائدیب سولطان امرینه گئچدی ۵۴۴ جی قمری ایل ده اورمیه شهری ملک محمد بن محمود بن محمد الیندیمیش ۵۸۰ جی قمری ایلده و اتابک محمد جهان پهلوان زامانی اورمیه ده اولان اوچ گونبز مقبره سی بیناسی تیکیلدی.
اوچ گونبز، اورمیه‌نین جانبازان (اوستاد برزگر) خیاوانیندا یئلرشن تاریخی بیر اثر. اوچ گونبز سیلندر شکلینده اولاراق داش‌لا کرپیج‌دن تیکیلمیش‌دیر.
بو اثر سلجوق‌لولار زامانیندان قالیر. اوچ گونبز ایراندا یئرلشن مقبره‌لرین ان یاخشی اورنکلریندن بیری اولاراق هیندیسی تزیینلری و تاریخی کتیبه‌لری ایله ساغلام قالیبدیر. اوچ گونبز مقبره اولاراق ۵۸۰-جی هیجری ایلده تیکیلمیش‌دیر.
تیکیلمک زامانی ایله او بیری سلجوقلو مقبره‌لره بنزه‌دیگینی نظرده توتاراق، بویوک احتمال‌لا بو اثرین بیر سلجوقلو بویوگون مقبره‌سی اولدوغو دوشونمکده‌دیر. احتمال‌لا کرپیج تاق‌لا اورتولوره‌رک بیر سیرا قبیرلر بو تیکینتی‌نین ایچَری‌سینده یئرلشمیش‌دیر. کئچمیش ایللرده اوچ گونبزین اطرافی بوش ایمیش، لاکین بو ۳۰ ایلده شهرین گئنیشلنمه‌سی‌له ائولر آراسینا دوشوبدور.اوچ گونبز ۲۴۲ سایی ایله ایرانین میلی اثرلری‌نین لیستین‌ده ثبت اولونوبدور.
بعضی تاریخچیلر اوچ گونبزی ساسانلی واقتیندان قالمیش بیر آتشکده بیلیرلر? آما بوسوزه هئچ‌بیر اعتبارلی سند یوخدور. منطقه‌نین آتشکده‌لری دورد تاقلی ایمیشلار، آما اوچ گونبز منطقه‌نین آتشکده‌لرینه اوخشاماییر.
اوچ گونبزین آدلانماسینا گوره موختلیف باخیشلار واردیر. بعضی‌لر اونون اوچ طبقه‌ده اوچ گونبزه شامیل اولدوغونو بو آدلانمانین سببی بیلیرلر. بیر سیرا تاریخچیلر اینانیرلار کی کئچمیشلرده سلماسین چهریق کندی‌نین یاخینلیغین‌دا دا آیری بیر تیکینتی اولاراق بو اوچ تیکینتی‌نی بیرلیکده اوچ گونبز آدلاندیریرمیشلار.
بو تیکینتی‌نین ۵ متیر قوطرو و ۱۳ متیر بویو اولاراق ایکی طبقه‌سی واردیر. گیریش قاپی‌سی‌نین اوستو، اوز نوعونا گوره نادیر تزیینلری اولاراق، کوفی خط ایله یازیلمیش بیر کتیبه‌یه ده شامیل اولور.
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۶ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۵:۵۶ ق.ظ
