آللاها آجیق گلر

ع.م آغداشلی
آنادیلیمیز: گونش چیخار چیخماز اولاغی تؤیلةدن چیخارتدی.
آروادلا یاغی، پئندیری و یومورتانی چاتا ـ چاتا شهردن نه آلاجاغینی بیر داها یادداشینین سیاهیسیندا قید ائتدی: چای، قند کیشمیش، بیر آز دا اوشاقلارا آیین ـ اویون. آرواد خصوصیله تاپشیرمیشدی کی، قند یادیندان چیخماسین. چونکی، کؤرپه آدیگؤزةلین قارنی اینک سودونو گؤتورموردو. سلمی خالا دئمیشدی کی، گون آشیرا قندداغ وئرسةنیز اوشاق دوزةلر.
آتاسینین صاباح شهره گئدةجةییندن‌هامیدان چوخ خودو سئوینیردی. بؤیوک بیر ارکیانالیق و یالواریش ایفادةسیله آتاسیندان ایستةمیشدی کی اونا توتک آلسین. آخی آرتیق بؤیوموشدو و بو ایل قویونلارینی اؤزو اوتاراجاقدی. او، دفعةلرله اؤزوندن سوروشموشدو کی، توتکسیز قویون اوتارماق اولارمی؟ سونرا اؤز سؤالینا اؤزو جاواب وئرمیشدی: البته اولماز! چای قیراغیندا اوتوروب بللةسینین بیر تیکةسینی اؤزو یئییب بیر تیکةسینی ده قاباغیندا شؤنگویوب گؤزلرینی اونا دیکن داغباسانا آتا ـ آتا اؤز ـ اؤزونه دوشونموشدو کی آللاه ائلةمةمیشکن جاناوار گلسه داغباساندان چوخ توتکدن قورخوب قویونلارا سوخولمایاجاق. حتی بو گئجه یاتاقدا گؤزلرینی یومانا کیمی »توتک یادیندان چیخماسین« دئیه آتاسینا تاپشیرمیشدی. دونن آخشامچاغی آناسینا خبردارلیق دا وئرمیشدی:
ـ من نئینیم، توتک آلماساز، قویونلاری جاناوار یئسه تاقصیر اؤز بوینوزادیر.
دئمک آتاسی شهردن توتکسیز قاییتسایدی عؤمرونون سونونا کیمی باغیشلانمایاجاقدی.
آرواد ایکی آناجین قیچلارینی باغلاییب اولاغین اوستونه قویدو و »گئت، آللاها تاپشیردیم« ـ دئییب کیشینی یولا سالماق ایستةینده »دورنا« خالا الینده بیر فئره حیط قاپیسیندان ایچةری گیردی:
ـ باشووا دؤنوم، آی حةتم قاغا، بونو وئررسن بیر آز اییده، بیر آز دا چاینان کیشمیش آلارسان. کیشینین چایخورلوغو بیزی دیرریکدن سالیب.
ماهی قیمیشا ـ قیمیشا دورنایا ساتاشدی:
ـ یاخشی ائلةییب دئمیرسن، او قدر گؤزو گؤتورمةین وار کی.
ـ آی باجی، نةیین دئیةجةیم، قیزین دا دئمةیی وار؟
ـ ویی، باشیما خئییر، نه اولسون کی، آللاها آجیق گلر. بو دؤنه قیزی اولوب، گلن دؤنه ده آللاه اوغول وئرر.
دورناینان ماهی‌نین دانیشیغی هله بو تئزلیکده قورتاراسی دئییلدی. حةتم فئرةنی اونون الیندن آلیب اولاغین اوستونه قویدو و قاپیدان چیخدی.
»بةدل« یولو تامامیله امین ـ آمانسیزلیق ایدی. او گونلر هر بیر کولون دیبینده نئچه اوغرو پوسوردو. بیر هفته بوندان قاباق یازیق »بهری«نین نةیی واردیسا، الیندن آلیب یولا سالمیشدیلار. ظالیملار اگنینین پالتارینا دا قییمیشدیلار. سلمی خالا »یئنه آدامین اؤزونو اؤلدورمورلر، چوخدو« دئمیشدی.
نه ایسه، حةتم اولاغین آغزینی »یئکةلی«یه طرف یؤنلتدی. »«گیلاندو«وو کئچیب پوچت یولونا یئتیشنده آرخایینلاشدی. کؤکسونو اؤتوروب آلاجاغی شئیلری بیر داها بئینینه حک ائتدی. خودونون توتةیی‌هامیسیندان اولده ایدی.
»تةکی درد بیر دنه توتک دردی اولسون، اونا ـ بونا یالوارماقدان اوزومون سویو تؤکولوب…« دئیه اؤز اؤزونه دوشوندو و »آخیر کی، یونجا بیتدی اؤکوزوم اؤلمةدی« ایفادةسینی آز قالا اوجا سسله دئمک ایستةییردی
حةتم خوش بیر احوال روحیه ایله گیلاندو کؤرپوسونو کئچیب »سالتاوار« تورشونا یئتیشدی. هله ده اؤز عالمینی سئیر ائدیردی: »خودو بالام صاباح قویون اوتارماغا گئدةجک. ائه، بیر دلی شیطان دئییر یاریم چةرک »آغایی« آل آخشاما سودلو پلو بیشیرک، جهنمه کی…«
بیردن، »کیشی کارسان؟ ساخلا گؤروم«، سسی اونو سئیر ائتدیگی دونیادان آییردی. قاباغینی ایکی نفر الی بئرنولو شایسةون کسمیشدی. آمما وضعیتین نه یئرده اولدوغونو بیلمیردی. »اشکارلیق« دؤرو اولدوغو هله ده یادینا دوشموردو. اودور کی، اؤزونو ایتیرمةدن اولاغی ساخلاییب دئدی:
ـ نه دئییرسیز بالا؟ـ‌هارا گئدیرسن؟
ـ گؤرمورسوز، شهره گئدیرم دةةة. ائوه آیین ـ اویون آلماغا.
ـ‌هانسی کندلیسن؟ـ »یئیجة«لی.
شایسةونلر حةتمی اله سالماغا باشلادیلار:
»یئیجةلی، قودوغو اؤلر دینجةلی«
هله ده هئچ زاد سئزمةین حةتم دیللندی:
ـ باشووا دؤنوم، دةدن یئریندةیم، نیه اله سالیرسیز؟
شایسةوةنین بیری حةتمی یاخالادی:
ـ کس سسینی، ایت اوغلو ایت. گؤر اؤزون نه ده تولکولویه ووروب…
او بیری شایسةون آجیقلی بیر ایفاده ایله دئدی:
ـ اویونون اؤیرةنمةمیش داغاللیغین اؤیرةنیر ولدالزنالار. بس بةدل یولوینان نیه گئتمیرسن؟
حةتم »باشووا دؤنوم، آخی بةدل یولو اوغرو موغروینان دولودور. اوردان گئتمک اولار؟« دئمک ایستةینده بیردن هر شئیی باشا دوشدو. اول بئینیه ووردو کی، بةهرینین ده آجیغینی بونلاردان چیخسین. آمما ایکیسینه گوجو چاتمایاجاغینی اولاغی یوکو ایله ایتیرةجةیینی و خودونون توتکسیز قالاجاغینی خاطیرلاییب آجیغینی چتینلیکله اوددو. اؤزونو اله آلیب دئدی:
ـ باشوزا دؤنوم منه گؤره قوللوغونوز؟ـ یوکون نةدی؟
ـ یاغ، پئندیر.
شایسةوةنین بیری اولاغین اوستوندةکی یوکو آرادیقدان سونرا یولداشینا دؤندو:
ـ دوز دئییر. آمما یئمةلی تویوغو دا وار آآآ.
حةتمین اورةیی بیر آز یئرینه گلدی. اؤز ـ اؤزونه ایت آپاران اولسون، بیر آز یاغدان پئندیردن وئریب سووشارام دئدی و دؤرد ـ بئش لاواشین آراسینا بیر چالخام یاغ، بیر ایکی دیلیم پئندیر قویوب دئدی:
ـ آلین یئیرسیز، حالالیز اولسون، اؤز راضیلیغیمنان وئریرم.
شایسةونلر گولوشدولر:
ـ آللاه کؤمةیین اولسون، یاخشی کی، حالال ائدیرسن، یوخسا بوغازیمیزدان گئتمز.
هر شئی اؤز قایداسیندا گئدیردی. بیر قولدورا چاپیلان آدام او گون مقصده کیمی امین ـ آمانلیقدا اولمالی ایدی. چونکی آیری بیر قولدورون اونا ساتاشماسی اولکی قولدورو تحقیر ائلةمک دئمک ایدی.
قولدورلارین بیری آلدیغی باغ ـ پئندیری یئکه بیر دستمالا باغلادی. او بیریسینین گؤزو سبدین ایچینده سامان آراسیندا سلیقه ایله یئرلشدیریلمیش یومورتالارا دوشدو. فیکریندن نه ایسه کئچدی و یولداشینا دؤندو:
ـ یومورتالاردان یاخشی نیشانا اولار آآآ.
ـ دوز دئییرسن کئچل.
اونلار یومورتالاری سبددن چیخاریب اللی مئترلیکده سیرا دوزدولر. بیری او باشدان، بیری ایسه بو باشدان وورماغا باشلادیلار. بئرنو گوللةلری یومورتالارین‌هامیسینی تورپاق کیمی سوووردو.
حةتمین گؤزلریندن یاش سوزولوردوسه ده یاغ ـ پئندیرین قالانی ایله تویوقلاری ساتیب بیر آز آیین اویون و البته خودویا توتک آلا بیلةجةیینه گووةنیردی. بلکه ده اولاغی سوروب یولونو داوام ائتدیرسةیدی، قولدورلارین ایشی اولمایاجاقدی. آمما حةتم دایانیب اونلارین اجازةسینی گوددو.
قولدورلار یئنه اولاغا ساری گلدیلر. بیری او بیریسینه دئدی:
ـ ایه کئچل، گلسنه تویوقلاردان بیرینی گؤتوروب دیشیمیزی دةییشک؟ـ بس نةةة.
حةتم اؤزو آناجین بیرینی آچیب وئرمک ایستةدی. آمما آرتیق ایش ـ ایشدن کئچمیشدی. شایسةون فئرةنی گؤتورموشدو. حةتم اونا یاخینلاشیب فئرةنی آلدی و دئدی:
ـ باشووا دؤنوم، بو آماناتدی، آناجلاردان بیرینی گؤتور.
اونون بو داورانیشی شایسةونه آغیر گلدی:
– آده، قانجیغین بالاسی قانجیق، اوتانمیرسان؟ فئرةنی الیمدن آلیرسان؟
ـ قادان اورةییمه، آخی بو آماناتدی. وئره بیلمةرم. آناجلارین لاپ ایکیسین ده گؤتور سنین اولسون.
ـ ویی، کیشیده اوزه باخ سن آللاه. بس منیم دؤیو سنیندی؟
حةتمین دیشی بوغارساغین کسیردی. آماناتا خیانت ائتمةیی غیرتینه سیغیشدیرا بیلمزدی. سون سؤزونو دئمةلی ایدی:
ـ اؤلدورسن ده فئرةنی وئرمةرم!قولدور بئرنووو قاریشدیردی و حةتمی نشان آلدی:
ـ آت یئره فئرةنی، اؤزون ده گل آیاغیمنان اؤپ. یوخسا گوناهیندان کئچمةرم.
ـ من آماناتا خیانت ائده بیلمةرم.او بیریسی قولدور دیللندی:
ـ ایه کئچل، بیر گوللة چاخ بئینینه، گؤرةک آخماق آداملار نه جور جان وئریر.
قولدورون بارماغی قورخولوغون ایچینه، تةتیه ایلیشدی و…
حةتم قیوریلیب ییخیلدی. سودان چیخاریلان بالیق کیمی چابالاماغا باشلادی. هله ده فئرةنین آیاقلارینی اووجونون ایچینده برک ـ برک سیخمیشدی. قولدور فئرةنی اونون الیندن چیخارماق ایستةدی، لاکین ممکن اولمادی. یولداشینا دؤندو:
ـ ایه کئچل، او سن اؤلةسن بو تاتلاردا لاپ ایت جانی وار.
گوللة قارنیندان دةییب کورةیینین اورتاسیندان چیخمیشدی. بئینینده، کئچیردیگی بوتون گونلر جانلانماغا باشلادی. تای ـ توشلاری، آتا ـ آناسی، حتی ماهی ایله ائولنمةسی و اوشاقلارینین، خودونون اولماسی بئله بعضا سیرا ایله بعضا ده قاریشیق شکیلده گؤزونون اؤنوندن سووشوردو. قان گئتدیکجه بئینینده تجسم ائتدیردیگی آداملار و اشیالار یاواش ـ یاواش کوبود فیقورلارا دؤنوردو. سون گوجونو توپلاییب گؤزلرینی یاز سماسینا دیکدی و فئرةنین آیاغینی مؤحکم توتموش بارماقلاری آچیلدی.
شایسةون اگیلیب فئرةنی گؤتورنده گؤزلری حةتمین گؤزلرینه ساتاشدی. آرتیق دونیادا هئچ نةیی گؤرمةین او گؤزلرین درینلیگینده حک اولونموش سونسوز نیفرت قولدورو سارسیتدی. انسانی تویوق قدر سایا سالمایان شایسةوةنین بدنینه اسمةجه دوشدو. یولداشی اونون وضعیتینی گؤروب، »ایه، سنده سرچه اورةیی ده یوخموش کی« دئییب مییتی آغزی اوسته دؤندردی…
قویونلار نةدنسه اورکدو و قیچلارینی یارغاندان ساللاییب اوتوران اون اوچ یاشلی خودو او گوندن دوز آلتی ایل اوزاقلاشدی…
بالیقلی کوکرةییردی. یاز‌هاواسیندان سرخوش اولموش بیر سیچان یوواسینین قاباغیندا ائشةنک آتیردی. ساوالانین اتةییندةکی قار هله ده یازا تسلیم اولماق ایستةمیردی. کؤرپه قوزو سون درجه احتراصلا آناسینی امیردی و خودونون »امام قوشو« دئیه سون درجه سئودیگی توراغایلار اوخوشا ـ او وخوشا یازین ماوی سماسینا هوپوردولار…
Arazazarbaijzn.anadilimiz@gmail.com