آفازی چیست
قسمت اول
اکبر منتظری نیا
گروه خانواده وسلامت:یکی از اختلالات زبانی که از کودکی آغاز می شود آفازی است، که می تواند مشکلاتی را در یادگیری دانش آموزان ایجاد کند. والدین و معلمان باید از نحوه تکلم و مشکلات درک و بیان زبان دانش آموز خود آگاهی داشته باشند و ناتوانی کودک را جدی بگیرند و در صورت لزوم او را به مراکز درمانی و نزد متخصصین ببرند، تا با درمان هر چه سریع تر از گسترش مشکلات آموزشی کودکان جلوگیری کنند. در این مقاله به معرفی آفازی و انواع آن و مشکلات آموزشی این افراد می پردازیم.زبان پریشی(آفازی) اختلالی است که در اثر صدمه به بخش هایی از مغز که با زبان در ارتباط هستند به وجود می آید. زبان پریشی منجر به مشکلاتی در صحبت کردن، گوش دادن، خواندن و نوشتن می شود. این مشکلات ممکن است در برخی یا هم? زمینه های مذکور و به درجات مختلف دیده شود. در بیشتر افراد راست دست و حدود نیمی از افراد چپ دست، صدمه به نیم? چپ مغز باعث زبان پریشی خواهد شد. صدمه به نیمه راست مغز در افراد مبتلا باعث بروز مشکلاتی فراتر از اختلالات گفتار و زبان خواهد شد.آفازی در واقع آسیب گفتاری ناشی از آسیب مغز است که در کودکان اکثراً ناشی از ضربه به سر؛ تشنج؛ تومورها و سایر علل شناخته شده و ناشناخته می باشد. آفازی شامل مشکلات ناشی از عقب ماندگی ذهنی و بیماری های روان نمی شود.ناتوانی در کاربرد یا ادراک زبان شفاهی. این نقیصه با ضایعه یا نابهنجاری هایی در مراکز تکلم در مغز همراه است. انواع آن شامل آفازیای بیانی و دریافتی و آفازیای شناختی و آفازیای اکتسابی است.
آفازی رشدی: آسیب مناطق گفتاری در مغز قبل از زبان آموزی کودک است. قبل از اینکه کودک شناخت کافی به دست آورد و صحبت کردن را یاد بگیرد و یا در مراحل اولیه زبان آموزی؛ مناطق مغزی مربوطه آسیب می بیند.
آفازی اکتسابی: آسیب مناطق گفتاری در مغز طی زبان آموزی کودک است، یعنی کودک در حالی که تا حدی از محیط و اشیاء شناخت دارد و صحبت کردن را یاد گرفته است، آسیب می بیند.
علایم آفازی کودک:بی قراری (بعلت نانوانی از بیان خواسته های خود).کاهش یا فقدان توجه (بعلت عدم درک مفهومی محیط اطراف).عدم تماس چشمی (شرطی ثانوی- بعلت عدم درک صحبت های دیگران در ارتباطات قبلی).عدم آواسازی و یا آواسازی های نامفهوم و تکراری.عدم درک کلام و دستورات(دیگران).عدم شناخت و یا شناخت نامناسب و ناکافی از اشیاء؛ محیط ؛ارتباط و…در صورت آسیب مناطق حسی- حرکتی، علایم آسیب های این مناطق مثل فلج اندام گفتاری و آبریزش از دهان و مشکلات بلع … نیز اضافه می شود.
تکلم:عقاید، افکار، احساسات و خواسته هایی که از طریق زبان بیان می شود. برقراری ارتباط و تعامل با دیگران از طریق کلام و گفتار.
اختلالات زبان درونی:اولین سطح یادگیری زبانی به توانایی در مرحله پیش از سخن گفتن یعنی مرحله درونی کردن و سازمان دادن تجربه ها به عنوان مقدمات زبان و سخن گفتن مربوط می شود.اختلال در این سطح به ناتوانی در جذب و همانندسازی تجارب مربوط می شود. برای مثال کودک نمی تواند اسباب بازیهاو عروسکهای خود را در یک وضع معنی داری بچیند یا آنها را نظم دهد یا قادر به همخوانی و ربط دادن صدای عوعو با سگ نمی شود. اختلال در این سطح صورت بسیار حاد اختلال زبانی است.
اختلالات زبان دریافتی :فراگرد فهم و دریافت نمادهای کلامی را زبان دریافتی می نامیم اختلال در این فراگرد نیز آفازیای دریافتی نامیده شده است. بنظر می آید که دریافت زبان لازمه رشد در زبان بیانی است. کودک ممکن است در هرکدام از خرده مهارت های زبان دریافتی دچار نقیصه باشد. اسپاردلین (۱۹۶۷)گزارش داد که برخی از کودکان قادر به تمییز بین درجات زیرو بم دو لحن (تمییز لحن) نیستند و برخی دیگر نمی توانند اصوات حروف منفرد جدا از کلمه را تمییز داده و یا آنها را ترکیب کنند(تمییز واجی).نوع دیگری از مهارت زبان دریافتی که اغلب کودکان آنرا فاقدند توانایی تمییز اجراء یک کلمه کوچک داخل یک جمله است (تمییزواژئی) مثل تفاوت صدای(ای) بین دو جمله »گاو علف را خورد« و »گاوی علف را خورد«.بعضی از کودکان معنی حتی یک کلمه ساده را هم نمی دانند، بعضی دیگر اشکالاتی در واژه های بسیار پیچیده ی سخن گفتن نظیر جملات و واحدهای طویل کلامی دارند.کودکی که مشکلات زبان دریافتی دارد، ممکن است توانایی فهمیدن کلمات را به طور منفرد (نظیر: خوردن، شیرینی، صندلی، بنشین)داشته باشد، اما در فهمیدن جمله ای که از این کلمات مانند»پس از خوردن شیرینی روی صندلی بنشین« با اشکال مواجه شود. عده ای از کودکان کلمه ای را فقط در یک معنی می فهمند و از فهم آن در معانی دیگر عاجزند، مثل کلمه »پریدن«که احتمالاً به عنوان شیوه ای از حرکت پرندگان ممکن است برای کودک قابل فهم باشد، اما وی نتواند معنی این کلمه را در عبارت »پریدن پلک« یا »پریدن رنگ« یا »پریدن قورباغه« یا »پرش طول و ارتفاع وسه گام« درک کند. و یا وقتی کسی می گوید »پولهایم پر زد و از دستم رفت« مفهوم آنرا بدرستی نمی فهمد. نوع دیگری از آفازیای دریافتی وجود دارد که در آن فرد کلمات وجملاتی را به شیوه ی طوطی وار تکرار می کند بی آنکه معنی آنها را بفهمند، به این نقیصه اکولالیا می گویند.
اختلالات زبان بیانی:به فراگرد(روند) تکلم، زبان بیانی گفته می شود و اختلال در این فراگرد را آفازیای بیانی می گویند. کودکانی که دارای این اختلال هستند معمولاً از ایماء و اشاره و حرکات چهره و دست برای بیان مقصود استفاده می کنند.کودک معلول زبان بیانی هرچند که بدرستی قادر به تکلم نیست لکن می تواند زبان و سخن را بهنگام شنیدن آن بفهمد- این کودک دارای فلج عضلانی نیست که مانع از تکلم وی شود- و احتمالاً در تکالیف غیرکلامی نیز می تواند به نحو خوب عمل کند با این حال در مهارت سخن گفتن ضعیف است.
الف ) اختلال تکلم:فشار تکلم: تکلمی سریع که حجم آن زیاد و قطع آن مشکل است( کودک سعی دارد حجم زیادی از مطالب را با سرعت بیان کند).پرگویی: تکلم منطقی ، منسجم و پُرحجم( کودک بطور مداوم در مورد موضوعات بطور تکراری صحبت می کند).فقر کلام: محدودیت در حجم صحبت ؛ پاسخ ها ممکن است یک سیلابی باشد(تعداد کلمات بامعنایی که کودک استفاده می کند اندک است).تکلم ناخودانگیز(مفعولی): پاسخ های کلامی فقط در مقابل پرسش یا خطاب مستقیم ابراز می شود؛ فقدان شروع خود به خودی صحبت.فقر محتوای کلام: تکلمی که حجم آن کافی اما به علت ابهام ، پوچی یا عبارات قالبی اطلاعاتی به شنونده منتقل نمی کند(کودک از کلمات معنادار بهره نمی برد).
آهنگ پریشی: فقدان آهنگ طبیعی کلام ( که پروسودی نامیده می شود).گفتار پریشی: اشکال در ادای کلمات ، نه در پیدا کردن کلمات یا دستور زبان.صحبت با صدای بسیار بلند یا بسیار آهسته: ناتوانی در تنظیم بلندی کلام . ممکن است بازتاب حالات بیمارگونه از روانپریشی (سایکوز) تا افسردگی و کری باشد.لکنت زبان: تکرار مکرر یا کشیدن یک صوت یا سیلاب که موجب اختلال شدید در فصاحت تکلم می شود.بریده گویی: تکلم غیر ارادی و ناموزون به صورت ادای سریع و انفجاری کلمات. ادامه دارد
نوشته شده توسط admin در جمعه, ۱۵ اسفند ۱۳۹۳ ساعت ۸:۳۶ ق.ظ
