آغاز روند احیای دریاچه ارومیه از سال ۹۶

گروه اجتماعی: دریاچه‌ی ارومیه یکی از ارزشمندترین زیست‌بوم‌های آبی ایران محسوب می‌شود. این دریاچه به‌عنوان یک تالاب پر اهمیت بین‌المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و در سازمان علمی، فرهنگی ملل متحد یونسکو ) به‌عنوان یک ذخیره‌گاه زیست کره شناخته شده و در سطح کشور نیز عنوان پارک ملی را به خود اختصاص داده است. این دریاچه بزرگترین دریاچه‌ی داخلی ایران و دومین دریاچه‌‌ی آب شهر دنیا است.
آب مورد نیاز دریاچه‌ی ارومیه از طریق ۱۴ رودخانه‌ی دائمی و تعدادی آبراهه و سیل که به صورت فصلی و یا موردی آب در آن‌ها جاری می‌گردد تامین می‌شود.
این دریاچه متاسفانه در حال حاضر در معرض خشک شدن کامل قرار دارد و طی یک دهه‌ی گذشته ۶ متر کاهش سطح داشته است.
استفاده از آب دریاچه‌ی ارومیه در بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیر مجاز از آب‌های زیرزمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن این دریاچه می‌باشد.
کارشناسان در این‌باره اظهار داشتند: در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و محیط زیست منطقه را تغییر خواهد داد همان طور که تا به امروز محیط زیست این منطقه شاهد تغییراتی بوده است.
کارشناسان بر این باورند: اشتباهاتی که در ساخت سد در منطقه‌ی آذربایجان و توسعه‌ی بی‌رویه‌ی کشاورزی اتفاق افتاده است باعث شده که از چهارده سال پیش سطح دریاچه‌ی ارومیه به تدریج کاهش پیدا کرده و دوسوم آن خشک شود بازگشت دریاچه‌ی ارومیه عملاً بازگشت ناپذیر به نظر می‌آید و این گونه تصور می‌شود که همه‌ی طرح‌های مطرح برای نجات این دریاچه غیر عملی است.
در پی خشک شدن دریاچه‌ی ارومیه و ادامه‌ی این بحران زیست محیطی زنگ خطر خروج انواع گونه‌های جانوری از جمله گوزن زرد ایران یاز جزیره‌ی اشک به گوش می‌رسد.
دل‌نگرانی‌ها برای دریاچه‌ی ارومیه همچنان ادامه داد تا جایی که رئیس جمهور کشور روز پنج‌شنبه در نشست شهدای اداری استان اردبیل بر موضوع حیای دریاچه‌ی ارومیه تاکید کرد و اظهار داشت: برخی گله می‌کنند که چرا به موضوع دریاچه ارومیه بیشتر اشاره می‌کنم که البته دلیلش روشن است.
معضل دریاچه‌ی ارومیه معضلی است که سرنوشت، حیات و زندگی ۱۴ میلیون نفر را با مشکل مواجه خواهد کرد.
مدیرکل دفتر مدیریت به هم‌ پیوسته حوضه آبریز دریاچه ارومیه از آغاز روند احیای دریاچه ارومیه از سال ۹۶ خبر داد.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از موج مرتضی موسوی، گفت: میزان بارش در حوضه آبریز دریاچه ارومیه تا سال ۷۴ به‌طور متوسط سالانه ۳۸۵ میلی‌متر بوده که این مقدار بارش ۸٫۸ میلیارد مترمکعب روان‌آب ایجاد می‌کرده است.
وی افزود: از سال آبی ۷۶-۷۵ به بعد شاهد کاهش حجم بارش و روان‌آب‌ها در این حوضه بوده‌ایم به‌طوری که میزان بارش‌ها در حوضه ۶۸ میلی‌متر و روان‌آب‌ها با کاهش ۲۰ درصدی به هفت میلیارد مترمکعب رسید که این موضوع موجب شد میزان آب‌های منتهی به دریاچه ارومیه کاهش یابد.
موسوی با اشاره به تأثیر توسعه کشاورزی سنتی در تشدید وضعیت کنونی دریاچه ارومیه، گفت: میزان سطح زیرکشت منطقه در اوایل انقلاب ۳۰۰ هزار هکتار بود که اکنون این رقم به ۵۰۰ هزار هکتار رسیده است ضمن آنکه سطح کشت دیم نیز افزایش قابل‌توجهی یافته و افزون‌بر آن میزان جمعیت و مصارف شرب، بهداشت و صنعت در منطقه افزایش یافته است.
وی از مصرف ۷۰ درصد آب تجدیدشونده در حوضه آبریز دریاچه ارومیه معادل حدود چهار میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب خبر داد و گفت: این درحالی است که حجم آب تجدیدشونده نیز یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته است.
موسوی اظهار داشت: تراز اکولوژیکی دریاچه ارومیه ۱۲۷۴ متر است که این میزان هم‌اکنون با ۳٫۷۵ متر کاهش به ۱۲۷۰٫۲۵ متر رسیده است.
مدیر کل دفتر مدیریت به هم پیوسته حوضه آبریز دریاچه ارومیه با بیان اینکه دولت فعالیت‌های خود را برای نجات دریاچه ارومیه با همکاری دانشگاه‌های سراسر کشور و با محوریت دانشگاه شریف آغاز کرده است گفت: تاکنون ۲۶ مصوبه و ۹۸ پروژه در این زمینه به‌طور رسمی اعلام شده است.وی سامان‌دهی چاه‌های آب و جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز و همچنین انتقال آب از حوضه‌های مجاور را از برنامه‌های در دست اجرا عنوان کرد و گفت: طرح‌های توسعه‌ای منابع آبی همچون طرح‌های سدسازی در حوضه دریاچه ارومیه متوقف شده است تا بتوان از این طریق میزان آب ورودی به دریاچه را افزایش داد.
وی تصریح کرد: ساخت سدهای باران‌دوز سیمینه‌رود، لیلان‌چای و نازلو به همراه شبکه‌های پایین‌دست آبیاری و زهکشی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه متوقف شده است.
موسوی درباره کاهش استفاده از منابع آب در بخش کشاورزی، گفت: کارگروه ملی دریاچه ارومیه مصوبه‌هایی را برای وزارت جهادکشاورزی جهت کاهش ۴۰ درصدی استفاده از منابع آبی داشته است که بر اساس آن، بدون کاهش تولید محصول کشاورزی و درآمد کشاورزان، آب کمتری مصرف شود.
وی از کاهش ۱۱ درصدی روان‌آب‌ها در حوضه دریاچه ارومیه در مقایسه با سال گذشته و کاهش ۵۶ درصدی در مقایسه با متوسط بلندمدت خبر داد و گفت: از سال آبی ۷۶-۷۵ سطح دریاچه ارومیه به‌طور دایم رو به کاهش بوده است و همچنان ادامه دارد.
موسوی اظهار داشت: طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته تا ۱۰ سال آینده با صرف هزینه‌ای افزو‌ن‌بر ۱۵ هزار میلیارد تومان به تراز اکولوژیکی می‌رسیم که از امسال به‌مدت سه سال دوره تثبیت تراز دریاچه و از سال ۹۶ روند احیای دریاچه ارومیه آغاز می‌شود.
وی یادآور شد: با توجه به زمان‌بر بودن اجرای برخی طرح‌ها برای احیای دریاچه ارومیه، حدود سه سال با کاهش مصرف آب کشاورزی بازگشایی مسیرهای ورودی به دریاچه و همچنین رهاسازی آب از سدها به دریاچه تراز آب تثبیت و با بهره‌برداری از طرح‌های تصویب‌شده روند احیا آغاز می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: وضعیت دیگر حوضه‌های آبریز و دشت‌ها همچون دریاچه ارومیه است که باید با توجه به تغییر اقلیم صورت‌گرفته مصارف خود را با شرایط و میزان آب تجدیدشونده تطبیق دهیم؛ زیرا میزان مصرف آب تجدیدشونده در ایران دو برابر استاندارد جهانی است.