آزادی مطبوعات حافظ آزادی و حقوق بشر
گروه تحلیل : ۱۳اردیبهشت ماه، روز جهانی آزادی مطبوعات را بر تمامی کسانی که برای آزادی بیان، قلم می زنند و از آزادی و عدالت دفاع می کنند و متعهدانه به انسان و انسانیّت می اندیشند و ضعف ها و عظمت های آن را بیان می کنند، تبریک می گوییم. نام گذاری این روز به آزادی مطبوعات، پاس داشت دستاوردهای نیک و مفیدی است که تا کنون به دست آمده و در اختیار بشر گذاشته شده است.
پیام روز جهانی آزادی مطبوعات به جوامع بشری این است که آزادی مطبوعات بر اثر مبارزات سخت و خستگی ناپذیر مردان و اندیشمندانی به وجود آمده که در قرون جدید با عشق و علاقه فراوان برای تأمین آزادی و رهایی از اسارت و درماندگی انسان ها، تلاش ورزیده اند و چه بسا جان خود را در این راه از دست داده اند. لذا مسئولیت انسانی ما می طلبد که از این میراث گران بها به خوبی پاسداری نموده، در راه کمال آن بکوشیم تا صاحبان اندیشه و قلم و به خصوص اصحاب رسانه های مکتوب در فضای آزاد و بدون خطر، بتوانند نقش مفید و سازنده خود را در جامعه به نیکی ادا کنند.
از وظایف مهم مطبوعات، اطلاع رسانی مفید و دقیق به جامعه است که از این طریق مردم را از تحوّلات و تغییرات دنیای اطراف آگاه می سازند و با تحلیل اوضاعِ ملّی و بین المللی، زمینه های قضاوت درست و تصمیم سنجیده را برای افراد فراهم می آورند.بشر در زندگی خود همواره تحت تأثیر اطلاعات بوده و از طریق آن در مورد حضور و نقش خود در آینده تصمیم می گرفته و آگاهی و معرفت خود را افزایش می داده است.
خوشبختانه ملّت ما از لحاظ فرهنگی در سطح بالایی قرار دارد و به همین دلیل مردم ایران به نقش و اهمیّت مطبوعات در کشور و ضرورت آزادی بیان و ارزش آن در توسعه و پیش رفت جامعه، به خوبی آگاه است. امروز عرصه فعالیت های مطبوعاتی در جامعه ما، بسیار پر تحرک و پویا می باشد و پیش رفت کارهای مطبوعاتی در اطلاع رسانی سریع و دقیق و تولید خبر کاملاً مشهود است و هیچ کس نمی تواند، اهمیّت و نقش مطبوعات را در هدایت جامعه و کنترل و نظارت دستگاه ها و سازمان های دولتی و استحکام پیوند مردم و دولت، انکار کند. ما امروز شاهد رونق بی سابقه مطبوعات در عرصه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور هستیم.
مطبوعات تجلّی گاه خواست ها، نیازها و تمایلات جامعه و مظهر رشد فرهنگی و تحمّل پذیری سیاسی و نشانه وجود آزادی در جامعه و کشور است. لذا باید به ضرورت ها، ضعف ها و نیازهای آن توجّه جدّی صورت بگیرد. لذا باید اوّلاً توانایی های درونی مطبوعات افزایش یابد، و این امر زمانی میسر می شود که مطبوعات در بیان مطالب و طرح موضوعات آزاد و مستقل از دولت باشد. ثانیا در شکل دهی به هویت صنفی روزنامه نگاران تلاش شود، تا از طریق آن استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مطبوعات به معنای واقعی کلام به دست آید و اخلاق حرفه ای تقویت شود و ذهنیت منفی جامعه نسبت به مطبوعات اصلاح شود.
اکنون که چشم اندازی روشن و امیدوار کننده از حضور پرشور مطبوعات در کشور، به وجود آمده، مطبوعات باید بیش ازپیش به وظایف و مسئولیت های خطیر سیاسی، فرهنگی و اجتماعی خود عمل کنند و با رعایت منطق و ادب، برای تحقق اهداف و آرمان های نظام جمهوری اسلامی، حفظ دستاوردهای عظیم انقلاب، تحکیم آزادی های اجتماعی در چارچوب قانون، گسترش عرصه گفت وگوهای علمی و کارشناسی، ارج نهادن به کرامت انسانی مردم و پیش برد توسعه سیاسی و فرهنگی، دفاع از سیاست های اصولی نظام و اطلاع رسانی شفاف و به موقع تلاش کنند و نقش خود را در برقراری آرامش و تبادل منطقی افکار گوناگون، ایفا نمایند.مطبوعات در ضبط و انتقال سریع، اندیشه ها و دیدگاه ها در عرصه های مختلف، نقش محوری دارند و به وسیله آن، انسان ها از تفکرات و عقاید همدیگر با خبر می شوند. کارکرد مطبوعات شبیه نورافکنی است که تاریکی ها را روشن می کند و وضعیت های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را به طور شفاف توضیح می دهد. از این رو در سلامت جامعه و انقلاب می تواند نقش مؤثری داشته باشد. اگر اطلاع رسانی به صورت بی طرفانه و بر معیار مصالح انقلاب، نظام اسلامی و مردم، صورت گیرد، بی شک در حفاظت و پاس داری از مذهب و مملکت، و شکل دهی به افکار عمومی و هدایت آن به سوی رستگاری تأثیر به سزایی خواهد داشت.آزادی مطبوعات بر مبنای حقوق بشر، و حافظ آزادی های دیگر است. رعایت حقوق بشر در غیاب آزادیِ بیان ممکن نیست و آزادی ها بدون این که از طریق مطبوعات تقویت و تضمین شود، دوام نمی آورد و به مرور در زیر چرخ های سنگین استعمار و استبداد، از بین خواهد رفت. آزادی مطبوعات از بزرگ ترین دستاوردهای انقلاب اسلامی است. نقش آفرینی مطبوعات در دو دهه گذشته، در طول تاریخ ۱۶۰ ساله مطبوعات ایران، سابقه نداشته است. در این بحثی نیست، امّا باید توجّه داشت که این آزادی مطلق نیست؛ بلکه محدود است و مجموعه ای از معیارهای قانونی و باورهای دینی و ملّی وجود دارند که باید رعایت شوند.
در جمهوری اسلامی ایران، قانون مطبوعات و در کنار آن بعضی از اصول قانون اساسیِ ناظر به فعالیت های مطبوعاتی وجود دارند که آزادی بیان و قلم در آنها تضمین شده است. اصل ۲۴ قانون اساسی مقرر می دارد: »نشریات و مطبوعات در بیان مطالب آزادند، مگر آن که مخلّ به مبانی اسلام یا حقوق عمومی باشد«. و در قانون مطبوعات هم آزادی مطبوعات با رعایت موازین اسلامی و مصالح جامعه به رسمیت شناخته شده است، بنابراین اصل بر آزادی مطبوعات است.
مطبوعات به عنوان یکی از مهم ترین وسائل ارتباطی ـ فرهنگیِ نظام مقدّس جمهوری اسلامی ملزم به رعایت اصول و اهداف نظام اسلامی و پیروی از سیاست های کلّی فرهنگی آنند. به فرموده امام رحمه الله : »قلم آزاد قلمی است که توطئه گر نباشد. قلمی آزاد است، [و] روزنامه ای آزاد است که نخواهد این ملّت را به عقب و تباهی بکشد«.
در نگاه کلی، مطبوعات هم نقش آموزشی و هم نقش تبلیغی دارند. امّا وظیفه مطبوعات آزاد و مستقل این است که از وارد شدن به عرصه تبلیغاتِ جهت دار قومی، گروهی و جناحی، جدا پرهیز نمایند؛ زیرا پرداختن به این گونه مسائل، مطبوعات را از رسالت اصلی شان باز می دارد. مطبوعات باید بی طرفانه دیدگاه ها و گرایش های گوناگون را منعکس کنند و منصفانه به نقد و بررسی آنها بپردازند.
دولت ها باید از آزادی مطبوعات حمایت کنند و وضعیتی فراهم آورند که اتحادیه های صنفی روزنامه نگاران تشکیل شود تا روزنامه نگاران با خیال راحت به فعالیت ها و وظایف خودشان بپردازند. دولت ها مسئولیت دارند که مقدّمات و امکانات آموزش در دانشگاه ها و مدارس حرفه ای را به وجود آورند و از کارها و تصمیم گیری هایی که ممکن است به آزادی مطبوعات لطمه بزند، جلوگیری نمایند و کمک های دولت، هم باید از روی دل سوزی و ادای مسئولیت، و هم بی طرفانه و بدون تبعیض باشد و روزنامه ای بر روزنامه دیگر، از این جهت ترجیح نداشته باشد.
بر نویسندگان و روزنامه نگاران لازم است که تعهد و التزام خود را به اسلام و انقلاب و مردم همواره مورد توجّه قرار بدهند. و عنان قلم را به دست طبع سرکش و هوای نفس ندهند. روزنامه نگاران باید به حکم وظیفه ای که دارند درچارچوب معیارهای دینی و باورهای ملّی جامعه قلم بزنند و برای توسعه همه جانبه کشور و ترقی و تعالی ایران و تحکیم پایه های اسلام، تلاش کنند و در سرنوشت مردم حضور فعّال و مؤثری داشته باشند و از حقوق و آزادی های مشروع مردم دفاع نمایند و از تعدّی به حقوق فرد و اجتماع بپرهیزند و در انتخاب مطلب و کلمات، دقت و مواظبت داشته باشند.
مطبوعات از ارکان مهم توسعه به شمار می روند و می توانند حرکت چرخ های توسعه را در عرصه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، شتاب بخشند. مطبوعات از طریق عرضه اطلاعات و دادن آگاهی به مردم و ترغیب و تشویق آنها، زمینه های مشارکت را در جامعه فراهم می آورند.
مطبوعات وسیله ای تبلیغاتی نیز به شمار می رود که از طریق آن دولت ها، گروه ها، شرکت ها، مؤسسه ها و نهادهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کالاهای مادی یا فرآورده های فکری خود را تبلیغ می کنند. امّا مطبوعات نباید وسیله تبلیغی برای کشورهای بیگانه یا گروه های منحرف قرار گیرند و منشأ فساد و ضرر برای جامعه شوند. مطبوعات عرصه ای مناسب برای ترویج اندیشه های انسانی و اسلامی و زمینه ای برای رشد استعدادهای جوانان و تعالی آگاهی عمومی است. پس باید منشأ خیر و برکت باشند و تبلیغاتشان الهی باشد، نه شیطانی. باید در تبلیغات مصلحت مادّی و معنوی جامعه مدّ نظر قرار بگیرد.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۴ ساعت ۷:۲۱ ق.ظ
