آرتمیای شوربخت بار دیگر در سراشیبی زوال

مریم رسولی
گروه گزارش: آرتمیای دریاچه ارومیه که سالهاست با شرایط نامناسب زیستی به سر می_برد، با گرم شدن هوا، بار دیگر حیات این موجود شوربخت دچار بحران می شود.
در دریاچه شور ارومیه که امروزه با بحران جدی مواجه است، آرتمیا، تنها موجود زنده این دریاچه نیز با مشکلات زیادی دست به گریبان است.این موجود زنده که شرایط دریاچه ارومیه وضعیت حیات آن را دچار مشکل کرده است امروز با گرم شدن هوا و افزایش تبخیر آب و به تبع آن افزایش میزان شوری آب، بار دیگر چرخه زندگی‌اش مختل شده و این نوع آرتمیا که یکی از گونه های مهم آرتمیا در جهان است، در یک قدمی نابودی قرار دارد.از جایی که آرتمیا از نظر ارزآوری یکی از مهم_ترین مواردی است که مد نظر قرار دارد، وضعیت بحرانی و شوری فوق اشباع دریاچه ارومیه بار دیگر مشکلات متعددی را در این زمینه ایجا کرده است، از جایی که زمان پرآبی دریاچه ارومیه شاهد صادرات آرتمیا به خارج از ایران بودیم هم اکنون با بحران دریاچه ارومیه نه تنها صادرات آرتمیا از ایران غیرممکن شده است، بلکه چندین شرکت خارجی که در تولید و پرورش آرتمیا فعالیت داشتند نیز دیگر قادر به ادامه فعالیت نبوده و بخشی از نیاز آرتمیا نیز به ایران وارد می شود که علاوه بر ایجاد مشکلات متعدد، هزینه های قابل توجهی را به کشور تحمیل می کند.
*صادرات آرتمیا از ایران قطع و واردات داریم
رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور در این خصوص می گوید: زمان پرآبی دریاچه ارومیه پنج شرکت تولید و پرورش آرتمیا در کشور فعالیت داشتند که میزان تولید این شرکت ها ۱۰۰ تن در سال بود و این در حالی است که هم اکنون فقط ۳۰ تا ۵۰ تن تخم آرتمیا برای صنعت آبزی پروری قابل تامین در کشور است.یوسفعلی اسدپور افزود: بخشی از نیاز آرتمیای کشور از سایر کشورها وارد می شود که این امر نیز مشکلاتی در پی دارد که می تواند صنعت آبزی پروری را با مشکلات متعددی مواجه کند که از آن جمله می توان به انتقال انواع بیماری، ویروس و ناهنجاری های ژنتیکی اشاره کرد.
وی افزود: تاکید ما بر تولید ۱۰۰ درصدی از منابع آبی کشور است چرا که افزایش تولید آرتمیا علاوه بر تامین نیاز کشور، زمینه صادرات این محصول پرارزش را نیز فراهم می آورد که این امر نیز به نوبه خود ارزآوری را به همراه خواهد داشت.
*هر کیلو سیست آرتمیا تا ۳۰۰ دلار به فروش می رسد
رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشور به ارزآوری آرتمیا اشاره کرد و گفت: هر کیلو سیست آرتمیا بسته به کیفیت، تا ۳۰۰ دلار به خرید و فروش می رسد و از جایی که فقط شش گونه آرتمیا در جهان جود دارد و فقط سه نوع آن تکثیر و پرورش می یابد و آرتمیا اورمیانا نیز از مرغوب ترین نوع آرتمیای جهان است، در صورت بهبود شرایط زندگی، این گونه می تواند ارزآوری قابل توجهی را برای کشور داشته باشد.
وی اذعان داشت: براساس پایش های به عمل آمده مرکز تحقیقات آرتمیای کشور، در سه ماه نخست امسال با ورود سیلاب ها و رهسازی آب به دریاچه ارومیه وضعیت آرتمیاها بهبود یافته بود.
*روزهای آینده حیات آرتمیا بار دیگر با مشکل مواجه می شود
اسدپور اذعان داشت: در این مدت تعداد سه عدد تخم آرتمیا در هر ۱۰ لیتر آب وجود دارد و میانگین در هر شش لیتر آب دو آرتمیا بالغ زندگی می کنند که این امر نشان از شروع چرخه زیستی آرتمیا داشت که با نامساعد شدن شرایط دریاچه ارومیه طی روزهای آینده این ذخایر از بین خواهد رفت.
وی با بیان اینکه در شرایط فعلی دریاچه ارومیه با گرم شدن هوا در تابستان و بحرانی شدن زیستگاه آرتمیا، شاهد از بین رفتن حیای در دریاچه ارومیه برای آرتمیا هستیم، یادآور شد: براساس تحقیقات مرکز آرتمیا، شوری دریاچه ارومیه برمبنای تحقیقات این مزکر در سه ایستگاه ۳۶۵ گرم در لیتر است که این وضعیت برای آرتمیا خوب نبوده و میزن جلبک های سبز نیز ۹ هزار و ۵۰۰ در هر میلی لیتر است.
این مسؤول ادامه داد: با توجه به شروع تابش نور خورشید، گرم شدن هوا، دریاچه ارومیه در حال تغییر به شرایط اکولوژیک قرمز شدن است که این امر نیز ناشی از اشباع نمک، تابش بیش از حد نور خورشید، گرم شدن و کاهش اکسیژن محلول در آب است که سبب می شود جلبک_های سبز جای خود را به جلبک های قرمز می دهد و دریاچه ارومیه روند سازشی را به سمت سایر جلبک ها طی می کنند.
اسدپور شرایط مناسب بری حیات آرتمیا را میزان شوری ۱۰۰ تا ۲۲۰ گرم در میلی لیترعنوان کرد و گفت: با توجه به وضعیت کنونی دریاچه ارومیه، تثبیت آرتمیا در این وضعیت مشکل است.
*ارائه ۵ طرح تحقیقاتی نجات بخشی دریاچه ارومیه
رئیس مرکز تحقیقات آرتمیای کشوراذعان داشت: در این میان مرکز تحقیقات آرتمیای کشور نیز اقدام به ارائه طرح های مختلفی به منظور احیای دریاچه ارومیه کرده است که این طرح ها شامل پنج طرح تحقیقاتی است.
اسدپور با اشاره به اعتبار مورد نیاز در این زمینه، اعلام کرد: برای اجرای این طرح ها نیازمد ۲۰ میلیارد تومان اعتبار هستیم که با اجرای آنها شاهد ایجاد بانک سیست و ژن آرتمیا، ایجاد زیستگاه طبیعی آرتمیا در ۵۰ هکتار، پایش تنوع_های زیستی دریاچه ارومیه، ایجاد مرکز تکثیر و پرورش انبوه آرتمیا و مکانیزاسیون مزارع پرورش آبزی خواهیم بود.
وی گفت: در صورت تخصیص اعتبارات مورد نیاز، علاوه بر اینکه می توانیم نسبت به تولید و تکثیر آرتمیا اقدام کنیم، می توان این محصول پرارزش را صادر کرد و علاوه بر این آرتمیا به عنوان کشت جایگزین مطرح بوده و اشتغالزایی قابل توجهی را نیز در استان خواهد داشت.این مسؤول یادآور شد: اخیرا شرکت آب و فاضلاب نیز اقدام به رهاسازی پساب فاضلاب به دریاچه ارومیه می کند که این امر می تواند در توسعه پرورش آرتمیا مورد استفاده قرار گیرد و آرتمیا را از خطر نجات دهد ولی لازم است پروژه رهاسازی پساب فاضلاب به دریاچه ارومیه با روند رو به رشدی انجام شود تا بیش از این با مشکل در حیات این جاندار مواجه نباشیم.
*شوری دریاچه ارومیه عامل محدود کننده آرتمیا است
معاون امور مالی و اداری مرکز تحقیقات آرتمیای کشور نیز در این خصوص گفت: شوری داخل بدن آرتمیا ۲۰ گرم در لیتر است که اگر شوری محیط بالاتر از این باشد آرتمیا خود را با شرایط محیط سازگار می کند ولی شوری عامل محدودکننده برای آرتمیا به حساب می آید.
لطیف اسماعیلی افزود: شوری کنونی دریاچه ارومیه ۳۵ گرم در لیتر است که آرتمیا می تواند تا ۳۰۰ گرم در لیتر، خود را با شوری سازگار کند ولی شرایط نرمال پرورش چنین نبوده و این شوری مشکلاتی را ایجاد می کند.
*شرایط فعلی دریاچه ارومیه محیط نامناسب برای آرتمیا است
معاون امور مالی و اداری مرکز تحقیقات آرتمیای کشور با بیان اینکه شرایط کنونی دریاچه ارومیه شرایط مطلوبی برای زیست تولید و تکثیر آرتمیا مناسب نیست، خاطرنشان کرد: اگر می خوایم میزان آرتمیا در دریاچه ارومیه افزایش یابد، باید آب دریاچه ارومیه نیز افزایش یابد.
این مسؤول می افزایید: سیست آرتمیا می_تواند صدها سال خود را در دریاچه حفظ کند و با مساعد شدن دریاچه ارومیه به حیات خود ادامه دهد به طوری که سیست ها در نمک ها باقی می_مانند و با مساعد شدن شرایط آبی و میزان شوری، شکوفا شده و به زندگی ادامه می دهند.
اسماعیلی با بیان اینکه هم کانون وضعیت دریاچه ارومیه سبب شده نتوانیم شاهد افزایش تعداد آرتمیاها در آب دریاچه ارومیه باشیم گفت: گردش مالی و شغلی آرتمیا در شرایط فعلی در صورت رونق با صرفه تر از خیلی تولیدات در استان است.
به گزارش آرازآذربایجان به نقل از آرازخبر وی با بیان اینکه هم اکنون صادرات آرتمیا از دریاچه ارومیه را نداریم، گفت: با بهبود وضعیت دریاچه ارومیه بدون شک شاهد بهبود وضعیت آرتمیا نیز خواهیم بود.