۶۶ سال تلاش هنرمند اشنویه‌ای برای جمع‌آوری گنجینه موسیقی کُردی

آرازآذربایجان،«رحمان تقی‌زاده» هنرمند اهل اشنویه در طول ۶۶ سال گذشته آرشیوی از موسیقی هنرمندان کُرد را جمع آوری و گنجینه گرانبهایی را به عنوان موزه موسیقی محلی کُردی تهیه کرده است.
«رحمان تقی‌زاده» هنرمند اشنویه‌ای در سال ۱۳۱۵ در روستای «نلیوان» اشنویه دیده به جهان گشود و در سال ۱۳۳۶ به عنوان معلم استخدام شد.
وی بر اساس علاقه خاصی که به موسیقی محلی داشت، هر روز بعد از تعطیلی مدرسه موسیقی‌های کُردی پخش شده از رادیو را با استفاده از دستگاه ریل ضبط می‌کرد.
اکنون گنجینه وی دارای هزاران قطعه موسیقی است که توسط هنرمندان معاصر در ایستگاه‌های رادیویی تهران، کرمانشاه و بغداد پخش شده و او با ضبط بخش موسیقی، آنها را به عنوان یک موزه غنی حفظ کرده است.
این هنرمند که بزرگترین گنجینه موسیقی کُردی را در اختیار دارد در صدد است این گنجینه را به عنوان موزه موسیقی کُردی ثبت کند تا علاوه بر حفظ آن، مورد استفاده هنرمندان و پژوهشگران حوزه موسیقی نیز قرار گیرد.
گفت و گویی با این هنرمند خوش سلیقه به شرح زیر انجام شده که در ادامه می‌خوانیم.
بفرمایید از چه زمانی و به چه منظوری موسیقی کُردی را به صورت آرشیو حفظ کردید؟
رحمان تقی‌زاده: در سال ۱۳۳۶ که به عنوان معلم استخدام شدم، امکانات صوتی و تصویری مانند اکنون زیاد نبود و در روستا تنها یک یا ۲ رادیو وجود داشت و بیشتر خانواده‌های مرفه از رادیو استفاده می‌کردند و برنامه پرطرفدار موسیقی کردی در رادیو هم زمان کوتاهی داشت.
می‌دانید که در رادیو امکان پخش دوباره وجود نداشت و در همان لحظه که پخش به پایان می‌رسید، دیگر کسی نمی‌توانست به آنچه پخش شده بود، دوباره گوش دهد، به همین خاطر تصمیم گرفتم بخش موسیقی رادیوهای کُردی را ضبط کنم.
برای این منظور یک دستگاه ریل (مخصوص ضبط صدا) تهیه کردم و زمان پخش برنامه موسیقی در بخش کُردی رادیوهای تهران، کرمانشاه و بغداد را هم می‌دانستم و هنگام پخش موسیقی کُردی ضمن لذت بردن از موسیقی آن را هم ضبط می‌کردم تا دوباره هم قابل پخش باشد.
این کار را تا زمان بازنشستگی در سال ۱۳۶۴ ادامه دادم و همه این موسیقی ها را به صورت آرشیو حفظ کردم و وقتی که از آموزش و پرورش بازنشسته شدم گنجینه خوبی از موسیقی کُردی داشتم و در اشنویه ضمن تداوم ضبط موسیقی کُردی، مغازه‌ای برای نگهداری و پخش این آرشیو دایر کردم.
در آرشیو موسیقی شما آثار چه هنرمندانی وجود دارد؟
رحمان تقی‌زاده: در گذشته رادیو تنها وسیله پخش موسیقی بود و همین امر دسترسی من را به هنرمندان آسان کرده بود و هر هنرمند خوش صدایی که صدایش در رادیو کردی تهران، کرمانشاه و بغداد پخش می شد آن را ضبط می‌کردم.
در این آرشیو موسیقی هنرمندانی مانند استان حسن زیرک، محمد ماملی، مظهر خالقی، علی‌مردان، تاهیر توفیق و هنرمندان بیشماری ذخیره شده است و این افتخار را داشتم که حتی صدای برخی هنرمندان مانند استاد حسن زیرک هنگام اجرا خودم ضبط کردم و آوازهای از این استاد دارم که کمتر به گوش مخاطبان رسیده است.
برنامه بعدی شما با این گنجینه گرانبها چیست؟
رحمان تقی‌زاده: درخواست من از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی این است که این گنجینه را به عنوان یک موزه موسیقی کُردی بررسی و مجوز لازم را برای آن صادر کند تا این گنجنیه که ۶۶ سال عمر خود را صرف جمع آوری و نگهداری آن کردم در اختیار عموم مردم قرار گیرد.
تاکنون برای دریافت این مجوز اقدامی کردید؟
رحمان تقی‌زاده: بله چند بار درخواست کردم اما تاکنون موفق به دریافت مجوز نشدم اما قول‌هایی از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی گرفتم تا بزودی بتوانم مجوز نخستین موزه موسیقی کردی را به نام خودم اخذ کنم.
علاوه بر بخش صوت در بخش عکس هم تصاویر آرشیوی بسیار خوب و با کیفتی از هنرمندان و اساتید مشهور موسیقی کُردی نگهداری کردم و ۶۶ سال از عمر خود را صرف جمع‌آوری این گنجینه کردم.
نوشتن در مورد جایگاه و ارزش گنجینه موسیقی استاد «رحمان تقی‌زاده» از توان قلم و بیان بنده به عنوان یک خبرنگار خارج است، اساتید برجسته موسیقی می‌توانند در مورد جایگاه این گنجینه اظهار نظر کنند.
از طرفی دیگر دستگاه‌های متولی امر باید برای ۶۶ سال تلاش «رحمان تقی‌زاده» ارزش قایل شوند و علاوه بر اینکه در زمینه صدور مجوز موزه موسیقی وی آسان‌کاری کنند بلکه بخش‌های مهم این گنجینه که هنوز هم در بین مردم علاقمندان زیادی دارد برای بازپخش خریداری کنند.
اشنویه در جنوب آذربایجان‌غربی واقع شده است.