کنکور ماراتنی برای پولدارها
گروه اجتماعی: گرچه به گفته مسئولین طی سال‌های اخیر انحصار رتبه‌های تک رقمی کنکور در مدارس مرکزنشین و استانهای بزرگ و برخوردار شکسته شده است اما آمار ارائه شده از سوی کارشناسان نشان می‌دهد که به طور کلی ۸۰ درصد رتبه‌های برتر کنکور سراسری در دهک‌های هشت تا ۱۰ اقتصادی قرار دارند.
به عبارت دیگر این آمار نشان می‌دهد که دهک‌های کم برخوردار در ماراتن کنکور، به ناچار بازنده هستند. علیرغم اینکه به تازگی نتایج اولیه کنکور ۱۴۰۲ اعلام شده است و هنوز باید منتظر اعلام نتایج نهایی بود تا مشخص شود رتبه‌های برتر امسال مربوط به کدام دهک‌های اقتصادی جامعه هستند اما آمار سال‌های اخیر نشان می‌دهد سهم دهک اول و دوم جامعه از رتبه‌های برتر یا همان زیر ۳۰۰۰ کنکور، ۰٫۹ درصد و به عبارت دیگر حتی زیر یک درصد است. این دقیقا همان چیزی است که مساله و لزوم توجه به عدالت آموزشی و فرصت‌های برابر در آموزش و ارتقای کیفیت آموزش در مدارس دولتی را گوشزد می‌کند.ایمان افتخاری عضو حقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی جمعه شب گذشته (۲۰ مردادماه) در خصوص سهم دهک‌های اقتصادی ایران در رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ کنکور سراسری و مقایسه آن با سهم دهک‌های اقتصادی جامعه کشور فرانسه در مدارس و دانشگاه‌های خاص این کشور آمار قابل تاملی را ارئه داد.
سهم دهک اول و دوم در رتبه‌های برتر؛ زیر یک درصد
بر اساس جداول آماری که وی در برنامه‌ای تلویزیونی ارائه داد، سهم چهار دهک اول اقتصادی ایران در رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ کنکور سراسری ۳٫۶ درصد است که باید گفت در این میان سهم دهک اول و دوم زیر یک درصد یعنی ۰٫۹ درصد و مشخصا سهم دهک اول فقط ۰٫۲ درصد است.
۸۰ درصد رتبه‌های برتر در دهک هشت تا ۱۰ قرار دارند
از سوی دیگر طبق همین جداول آماری در مجموع ۷۹٫۱ درصد و در واقع قریب به ۸۰ درصد از رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ کنکور از نظر اقتصادی در دهک هشت تا ۱۰ قرار دارند و مشخصا ۴۸٫۱ درصد از این رتبه‌ها در دهک دهم جای می‌گیرند. یعنی نیمی از رتبه‌های برتر یا زیر ۳۰۰۰ کنکور از قشر مرفه و دهک دهمی هستند.این آمار در حالی است که در کشور فرانسه سهم دهک یک تا چهار ۱۵ درصد، سهم دهک دهم ۳۱ درصد و سهم دهک هشتم، نهم و دهم ۶۱٫۵ درصد در ورود افراد به مدارس خاص و دانشگاه‌های برتر فرانسه است.
بیش از نیمی از دانش آموزان مدارس سمپاد را دهک‌های هشت به بالا تشکیل می‌دهند
این نکته نیز قابل توجه است که حتی سهم چهار دهک پایین جامعه ایران از مدارس سمپاد نیز ناچیز و فقط ۸ درصد و در مقابل سهم دهک هشت، ۹ و ۱۰ از مدارس سمپاد ۶۸٫۳ درصد است و این یعنی بیش از نیمی از دانش آموزان مدارس سمپاد را دهک‌های هشت به بالا تشکیل می‌دهند.از سوی دیگر به گفته الهام یاوری معاون وزیر آموزش و پرورش و رییس سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان، به طور میانگین ۷۰ درصد رتبه‌های تک رقمی کنکور و نیز ۷۰ درصد رتبه‌های زیر هزار کنکور را دانش آموزان سمپادی تشکیل می دهند که طبق آمار ارائه داده شده در بالا اغلب این دانش آموزان از دهک‌های مرفه ۸ به بالا هستند.البته به گفته وی «انحصار رتبه‌های تک رقمی در مدارس مرکزنشین و استانهای بزرگ و برخوردار شکسته شده است» و سال گذشته مدارس سمپاد از شهر یاسوج، بروجن، سبزوار، نیشابور، شهر بابک و گرگان رتبه تک رقمی کنکور داشته‌اند، اما به هر حال در سایر استان‌ها نیز خانواده‌های مرفه نشینی هستند که جزو دهک هشت به بالا تلقی می‌شوند. بنابراین اصل صورت مساله هنوز پا برجا می ماند.پیش از این منصور کبکانیان عضو دیگر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نیز به این مهم پرداخته و گفته بود که سهم دهک‌های اول، دوم و سوم که قشر کم‌برخوردار و محروم جامعه تلقی می‌شوند از رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ ورودی دانشگاه‌ها در سال ۱۴۰۰ـ۱۳۹۹ تنها ۲ درصد، دهک‌های هشتم، نهم و دهم ۸۰ درصد و در بین این ورودی‌ها دهک اول ۰٫۲ درصد و دهک دهم ۴۸٫۱ درصد است.بنا بر آماری که وی در یک برنامه تلویزیونی ارائه داد، سهم دهک کم‌برخوردار و محروم در ورودی رشته‌های پزشکی و دندان‌پزشکی سال ۱۴۰۰ـ ۱۳۹۹ نیز ۱٫۳ درصد است.همچنین ورودی‌ها دهک‌های محروم، یک، دو و سه در آن سال ۱۴۰۰ـ ۱۳۹۹) در رشته برق دانشگاه شریف، صفر درصد و ورودی‌های دهک هشت، ۹ و ۱۰ نیز ۸۷ درصد و مشخصا ورودی دهک دهم در آن سال ۶۰ درصد بوده است. در آن سال(۱۴۰۰ـ۱۳۹۹) در رشته روانشناسی نیز ورودی دهک محروم ۲٫۹ درصد و ورودی دهک مرفه ۸۰٫۴ درصد بوده است.نقش ۲٫۳ درصدی مدارس دولتی در رتبه‌های برتر این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره مدارسی که رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ در سال ۱۴۰۰ـ ۱۳۹۹ در آنها درس خوانده بودند نیز عنوان کرده بود «نقش مدارس دولتی و معمولی در دانش آموزانی که آن سال رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ آورده بودند ۲٫۳ درصد بوده است و نقش مدارس غیردولتی، نمونه مردمی و استعدادهای درخشان ۸۰ درصد بوده است.»آمار یاد شده زنگ خطری بود که کمتر شنیده می شد، زنگ خطر افت کیفیت آموزشی مدارس دولتی و روی آوردن دانش آموزان برای دریافت خدمات آموزشی برتر به مدارس خاص، ترس از عقب ماندگی در ماراتن کنکور باعث شده مدارس خاص نظیر مدارس غیردولتی، نمونه مردمی و استعدادهای درخشان، نقش منجی را بازی کرده و اقشار برخوردار با هزینه‌کرد هنگفت در این مدارس، آینده تحصیلی فرزندان خود را تضمین کنند.علاوه بر آن از آنجا که توان اقتصادی برای تامین مخارج مدارس خاص از عهده بسیاری از اقشار خارج است، طبیعتا دهک‌های پایین به ناچار بازنده این مارتن هستند.
عبور از گردنه سرنوشت ساز کنکور با ثبت نام در مدارس خاص
در همین راستا دکتر علی محبی رییس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، عضو شورای عالی آموزش و پرورش و استاد تمام برنامه‌ریزی درسی ،در پاسخ به این سوال که علیرغم اصل سی‌ام قانون اساسی چرا شرایط به سمتی رفته است که دانش آموزان برای کسب برترین تدریس‌های علمی مجبور هستند هزینه‌های گزافی در مدارس خاص داشته باشند؟، اظهار کرد: آموزش و پرورش و تحصیل رایگان با کسب برترین تدریس‌ها برای قبولی در دانشگاه در رشته‌های پر متقاضی دومقوله متنفاوت هستند. ما با افزایش متقاضی و عرضه محدود در رشته‌های پر متقاضی روبرو هستیم که البته بحث‌های مربوط به خود را دارد.وی با بیان اینکه بنابراین رقابت بر سر صندلی‌های رشته‌های پرمتقاضی بسیار بالاست، توضیح داد: آموزش عالی اعلام می کند برای پر کردن این صندلی‌ها چاره‌ای جز طراحی آزمونی بسیار غربالگر و دشوار ندارد چون می خواهد بهترین‌ها را انتخاب کنند. دانش آموزان نیز برای اینکه بتوانند این آزمون‌ها را با موفقیت بگذرانند باید دانش و مهارت‌های بسیار بالایی داشته باشند. بنابراین خانواده‌ها با سرمایه گذاری بیشتر بر روی آموزش فرزندان خود برای ورود به مدارس استعدادهای درخشان، نمونه دولتی و مدارس غیر دولتی معروف، سعی می‌کنند شانس عبور از این گردنه سرنوشت ساز را برای فرزندان خود هموارتر کنند.
سیاست هدایت دانش آموزان به سمت کنکور؛ سرنوشت محتوم تمام دانش آموزان
محبی با بیان اینکه به طور کلی سیاست‌های آموزشی به سمت هدایت همه دانش آموزان به سمت کنکور است، افزود: این سرنوشت محتوم تمام جمعیت دانش آموزی است. بدین سان طبیعی است که خانواده‌ها با سرمایه گذاری مادی و آموزشی بیشتر بر روی دانش آموزان به دنبال پیروزی در این مسابقه نفس گیر باشند که محصول حکمرانی آموزشی نادرست است. متاسفانه علیرغم اینکه اکثر سیاستگذاران آموزشی و قانونگذاران هم به آن اذعان دارند اما هنوز راهکار جدی برای اصلاح آن ارائه نشده است.
»مافیای کنکور«؛ آری یا خیر؟
رییس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش همچنین در پاسخ به اینکه نقش موسسات کنکوری و اصطلاحا مافیای کنکور در این بین چقدر است؟، آیا با وجود چیزی به اسم »مافیای کنکور« موافقید؟، توضیح داد: اگرچه همواره شبکه‌هایی برای تقلب، فروش سوالات کنکور، خرید و فروش صندلی‌های پر متقاضی وجود دارند که آسیب بسیار بزرگی است و مسائل و چالش‌های مخصوص به خود را دارد که باید به شدت با آن برخورد کرد، اما اینکه بازاری به عنوان کتاب‌های کمک آموزشی شکل گرفته است را تخطئه کنیم و نام آن را مافیا بنامیم، هم درست نیست.
شکاف یادگیری بین غنی و فقیر باید از سنین پایین کاهش یابد
رییس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش معتقد است که آموزش و پرورش به عنوان مساوات‌گر بزرگ تلقی می‌شود، چراکه می‌تواند شکاف طبقاتی و انتقال بین نسلی فقر (والدین فقیر به فرزندان فقیر) را کاهش دهد و این امر مگر در یک زمان طولانی و از سنین پیش از دبستان میسر نیست.به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایسنا، این استاد تمام برنامه‌ریزی درسی اظهار کرد: یعنی شکاف یادگیری بین غنی و فقیر باید از سنین پایین کاهش پیدا کند تا در دوره‌های بعدی فرصت‌های برابر آموزشی در سطح آموزش عالی داشته باشند. به این منظور کشورها می‌کوشند آموزش‌های پیش از دبستان در گروه سنی ۳ یا ۴ سال تا ۶ سال را برای جمعیت‌های نابرخوردار به صورت رایگان فراهم کنند تا شکاف یادگیری از سنین پایین کاهش یابد. سیاستی که در کشور ما برعکس است. مداخلات در دوره ابتدایی نیز متأثر از همین دیدگاه است، یا دسترسی به آموزش با کیفیت در مدارس دولتی هم بر همین قیاس است. با این وصف، تفاوت در توانایی یا ظرفیت‌ها و حمایت‌های والدین (طبقه اقتصادی-اجتماعی) همچنان به قوت خود باقی هستند. یعنی نظام‌های آموزشی می‌کوشند که این شکاف پیشرفت را به حداقل برسانند اما هیچ وقت “صفر” نمی‌شود.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۵ مرداد ۱۴۰۲ ساعت ۸:۳۹ ق.ظ
