وقتی رسانه ملی روستائیان را تشویق به مهاجرت می‌کند
فاطمه یعقوبی
گروه گفتگو: تبعات مهاجرت و مشکلات در زندگی شهری محصولی است ساخته دست مسئولین، مهاجرین و رسانه ها که بسیاری از افراد ساکن در شهرها و هجرت کنندگان به شهرها و کلان شهرها طعم آن را به خوبی چشیده اند.دکتر احمد نادری، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و استاد مردم شناسی این دانشگاه در گفت و گویی علل فردی و اجتماعی مهاجرت را تشریح می کند و نقش رسانه را در مهاجرت های افسارگسیخته به شهرها بیان می کند.چه عوامل فردی و اجتماعی سبب مهاجرت روستائیان به شهرها می گردد؟در بحث مهاجرت، کمبود توسعه و زیرساخت ها یکی از عوامل اصلی محسوب می شود. برای پیشگیری و جلوگیری از مهاجرت می بایست به بحث توسعه متوازن توجه کافی داشته باشیم؛ یعنی در منطقه ای در ابعاد خیلی وسیع سرمایه گذاری کینم و مناطق دیگر را از نظر زیرساخت، فرهنگ و مسائل مادی و معنوی بی خیال شویم. جامعه ای در کنترل مهاجرت موفق است که که همه این عوامل را با هم دیده باشد. در جامعه وقتی توسعه نامتوازن داشته باشیم، در منطقه کمتر برخوردار مهاجرت رخ می دهد و آنجا مبدا مهاجرت می گردد. در ایران مبحث مهاجرت از پیرامون به مرکز و از روستا به شهرها و به طور ویژه کلانشهرها رخ می دهد. عوامل فردی که در رقم خوردن مهاجرت تاثیرگذار است، نبود کار و اشتغال و کمبود سرانه درآمد است. البته عوامل اجتماعی نیز جزء جدایی ناپذیر عوامل فردی است. ارائه شاخصه هایی غلط از نعمات زندگی در کلانشهرها یکی از دلایل مهم اجتماعی برای مهاجرت است. رسانه یکی از دلایل اجتماعی مهاجرت است؛ آنها زندگی در شهر را نوعی پرستیژ معرفی کرده اند و در واقع این طور القا کرده اند که در واقع شهری با پرستیژ است و روستاییان دهاتی و بدون پرستیژ هستند که جای تاسف بسیار دارد که این مسئله در نظام رسانه ای کشور رخ داده است. القای همین بحث سبب می گردد پیرامونی خود را به مرکزی تبدیل کند و خود را به منابع پرستیژ نزدیک کند. یکی از علل اصلی مهاجرت، ساخت یک مفهومی به نام شهری و روستایی است که محصول نظام رسانه ای کشور محسوب می شود.
در نظام رسانه ای اینطور القا می شود که شهری پیشرفته و مدرن است و یک روستایی یا اصطلاحا دهاتی، فردی عقب افتاده با یک تیپولوژی مشخص است. صداوسیما چقدر در ایجاد این مسئله منفی نقش ایفا کرده است و سیر تاریخی این بحث از چه زمانی آغاز شده است؟این رخداد در قبل از انقلاب اسلامی کلید خورد. یعنی از زمانی که فیلفارسی هایی تولید می شد و روستایی و دهاتی ابزاری برای خنده مخاطب محسوب می شدند. در قبل از انقلاب این گفتمان قالب در فیلم ها دیده می شد. شما اگر فیلم دختر لر را که به عنوان اولین فیلم صامت سینمای ایران مطرح است را هم ببینید، بر اساس دیالوگ های آن فیلم متوجه خواهید شد که بحث شهری و روستایی در آن بسیار پررنگ است.
قبل از انقلاب این مفهوم سازی آغاز شد که البته با سیاست های نفتی شاه در سال ۱۹۷۰ میلادی ارتباط مستقیمی داشت. پس از انقلاب نیز که دفاع مقدس بود و رسانه ها، علی الخصوص صداوسیما و سینما – منهای بخشی از سینما – تاثیرپذیر از جنگ و در خدمت دفاع مقدس بود. پس از اتمام جنگ سیاست های تعدیل اقتصادی مطرح شد و می خواستیم طبقه متوسط را بوجود آوریم و این طبقه با مختصات خاص خود ساخته شد. سپس وارد این گفتمان شدیم:»دهاتی بی کلاس و شهری با کل« و زندگی در شهر به عنوان منبع کسب پرستیژ محسوب می شد و متاسفانه رسانه ملی هم وارد این گفتمان شد و شهر را به نوعی مرکز قرار داد و روستائیان را تشویق به مهاجرت می کرد. با توجه به شرایطی که مطرح کردید، اکنون رسانه ها و علی الخصوص رسانه ملی، چه راهکارهایی را باید در نظر بگیرند تا شاهد مهاجرت معکوس باشیم؟آن ها باید اذهان مردم را از این مفهوم که شهر »آرمان شهر« است دور کنند و نگاه ها را نسبت به زندگی در شهر و روستا تغییر دهند. باید در رسانه ها یک فرد روستایی شخصی مولد و تولید کنند معرفی گردد، چراکه این مهم یک حقیقت است که روستائیان تولید کننده و شهری ها به نوعی مصرف کننده محسوب می شوند و این حقیقت باید در رسانه بازنمایی شود. صداوسیما باید مفاهیمی که تا به امروز اشتباه جلوه داده را به درستی معرفی کند و نقش و جایگاه مهم یک فرد روستایی را به عنوان یک تولید کننده و شخص موثر بازتعریف کند. سیاست گذاری های قانونگذار و مجریان قانون به چه نحوی باید باشد تا بحث مهاجرت معکوس را شاهد باشیم؟قوه مجریه باید در خصوص نحوه تخصیص بودجه طوری رفتار کند که بودجه به صورت یکسان و عادلانه تقسیم شود. این باید اولین اقدام مسئولین امر باشد. باید توسعه در شهرها و روستاها به شکل متوازن پیش رود و دولتمردان می بایست اولویت را به روستاها و مناطق پیرامونی بدهند. این نوع رفتار قطعا به اشتغال زایی می انجامد و همین امر سبب می شود که دولت هم از شرایط رکود خارج شود و خدمات بهتری به مردم ارائه کند. این نوع رفتار سبب می شود روستائیان با مشکلات متعدد اقتصادی روبرو نشوند و بار مشکلات کمر آن ها را خم نکند تا مجبور گردند تشویق به ورود به شهرها کنند؛ رخدادی که به همراه خود بسیاری از مشکلات مختلف را از جهات متعدد هم برای روستاها و هم شهرها پدید می آورد و دولت می تواند با اتخاذ سیاست های صحیح از وقوع این امر جلوگیری کند.
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۲۸ مهر ۱۳۹۳ ساعت ۸:۵۳ ق.ظ
