نقض قانون در رسانه ملی؛ هشدار شیوع شبه علم در عرصه سلامت

گروه اجتماعی: اقدام صداوسیما در تبلیغ داروی گیاهی ضد کرونا جنجال تازه‌ای به پا کرده است؛ آن هم در حالی که تبلیغ دارو در رسانه‌ها ممنوع است و جامعه پزشکی هم صحت ضد کرونا بودن این دارو را قبول ندارد.
در حالی که بارها مسئولان وزارت بهداشت و متخصصان حوزه پزشکی اعلام کرده‌اند ساخت داروی ضد کرونا در کشور صحت نداشته و این داروها اثرات اثبات شده‌ای ندارند اما همچنان ادعاهایی از سوی برخی از شرکت‌ها مبنی بر ساخت داروی گیاهی ضد کرونا مطرح می‌شود.
این بار اما بخش خبری صداوسیما هم وارد این معرکه شده و گزارش خبری شبه تبلیغاتی درباره یکی از این داروها را روی آنتن برد: شربت … برگ برنده‌ای است از سوی یک شرکت که می‌تواند درمان مبتلایان به کرونا را سرعت بخشد.
در این گزارش ادعا شده این شربت سردرد بدن درد و میزان بستری را کاهش می‌دهد و غلظت یک صدم درصدی این محصول می‌تواند ۱۰۰ برابر ویروس کرونا را در محیط آزمایشگاهی کاهش دهد.
همچنین در این گزارش، پزشکی که یکی از مجریان این طرح بوده ادعا می‌کند از این دارو در یکی از بیمارستان‌ها استفاده کرده و این دارو اثرات ضد ویروس و ضد التهابی دارد؛ آنچنان که حتی اگر بیماری دیر مراجعه کند این دارو برای او موثر است!
تبلیغ دارو در رسانه‌ها ممنوع است
آبان‌ماه سال گذشته بود که سازمان غذا و دارو جزئیاتی از روند صدور مجوز برای چهار داروی گیاهی درمان بیماری کرونا منتشر کرد.
دراین اطلاعیه آمده بود، تعداد زیادی دارو که ادعای کمک به درمان عوارض ناشی از کرونا یا درمان قطعی کرونا را داشتند به این سازمان ارجاع شده است که با بررسی آنها تاکنون چهار فرآورده طبیعی با اجزای گیاهی موفق به اخذ مجوز از کمیسیون قانونی سازمان غذا و دارو را برای بهبود علائم بیماری کووید-۱۹ شده‌اند و برای دو مورد آن مجوز موقت تولید به مدت ۶ ماه صادر شده است.
یکی از آنها شربت گیاهی بود که بعدها نام دیگری بر آن گذاشته شد. سازمان غذا و دارو هیچگاه این دارو را ضد کرونا اعلام نکرده بلکه آن را بهبود دهنده برخی از علائم کرونا دانسته است.
همان زمان کیانوش جهانپور سخنگوی سازمان غذا و دارو اعلام کرد، تبلیغات این داروها نیز مانند هر داروی دیگری، ممنوع است و نمی‌توان اسامی آن را در رسانه‌ها اعلام کرد اما این داروها در محافل علمی و تخصصی و نشریات تخصصی برای پزشکان و داروسازان معرفی خواهند شد.
با وجود اینکه بارها مسئولان وزارت بهداشت و پزشکان متخصص در این حوزه اعلام کرده‌اند که هیچ داروی شیمیایی، گیاهی، سنتی و غیرسنتی موثر بر کرونا در حال حاضر وجود ندارد، تبلیغ جنجالی صداوسیما از یک شربت گیاهی باعث شده بسیاری این پرسش را مطرح کنند که آیا این دارو واقعا قابلیت درمان کرونا را دارد؟
البته برخی نیز همین گزارش خبری را مبنای اعتماد خود قرار داده و برخی خبرها از هجوم افراد برای تهیه این دارو خبر می‌دهند.
کاهش علائم به معنای درمان کرونا نیست
سازمان نظام پزشکی کشوردر واکنش به این اقدام صداوسیما در تبلیغ شربت ضد کرونا، متنی را در کانال تلگرامی خود منتشر کرد.
در این متن آمده بارها گفته شده است و جامعه سلامت فریاد زده‌اند، کاهش علائم بعد از مصرف یک دارو یا یک فرآورده طبیعی یا شیمیایی به معنی درمان کرونا نیست.
سازمان نظام پزشکی با یادآوری اینکه تا امروز هیچ داروی قطعی کرونا وجود نداشته، اعلام کرده، هر بیمار مبتلا به کرونا یک تصویر بالینی خاص دارد که پزشکان برمبنای آن دارویی را توصیه می‌کنند.
هیچگاه نباید خارج از توصیه پزشکان، دارویی سرخود مصرف شود؛ حتی اگر یک رسانه از جمله صداوسیما و سایر رسانه‌ها به اعلام و تبلیغ عمومی آن بپردازد.
بنابراین انتظار می‌رود افراد به محض داشتن علایم با مراجعه سریع به پزشک و مراکز ۱۶ ساعته ضمن مراقبت لازم از سوی پزشک مستقر و مراقبان سلامت، توصیه‌های درمانی و مراقبتی کادر سلامت را جدی بگیرند نه مصرف عمومی یک داروی خاص.
پیش از این نیز مصطفی قانعی رئیس کمیته علمی ستاد مقابله با کرونا درباره تولید داروهای گیاهی برای درمان کرونا گفته بود: در پروتکل‌های درمانی این بیماری تاکید شده این داروها می‌توانند برای تسکین بیماری مورد استفاده قرار گیرند.
اکنون سه داروی »کورتیکوئید استروئید«، »داروی ضد انعقاد« و »اکسیژن« به عنوان داروهایی که در کاهش مرگ‌ومیر ناشی از ویروس کرونا موثرند، معرفی شده‌اند و سایر داروها اعم از آن دسته از داروهایی که تولید آنها اعلام شده، اثر اثبات شده‌ای ندارند و در پروتکل‌های درمانی بین‌المللی نیز وارد نشده‌اند ضمن آنکه در کشور نیز دارویی که منجر به کاهش مرگ ومیر ناشی از این ویروس شود وجود ندارد.
وجود تریاک در شربت ضد کرونا
در حالی صداوسیما به تبلیغ شربت جنجالی پرداخته که ستاد مبارزه با مواد مخدر در بررسی‌های خود متوجه وجود ۲۵ هزارم درصد تریاک در آن شده است.
البته رضا تویسرکان‌منش مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر گفته، طبق ادعای سازمان غذا و دارو، غلظت تریاکی که داخل این شربت وجود دارد، در حدی نیست که شربت تریاک تلقی شود و این میزان می‌تواند برخی از علائم کرونا مانند سرفه و درد را کنترل کند.
به گفته وی، اگرچه جای نگرانی نیست و میزان اپیوم مورد استفاده کمتر از محدوده مجاز است اما لزوم استفاده از ترکیبات مخدر همچون تریاک برای تسکین علائم ساده مانند درد خفیف و سرفه جای سوال و تعجب دارد و توصیه می‌شود وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو اجازه ندهند شرکت‌های داروسازی با هر بهانه‌ای از ترکیبات تحت کنترل و مخدر در داروهای معمول استفاده کنند.
وی درباره اثربخش بودن این دارو برای درمان کرونا گفته، در مورد اثربخش بودن دارو و موارد مصرف و پروتکل استفاده از آن باید وزارت بهداشت پاسخگو باشد اما از نظر ما افزودن ترکیبات مخدر به آن حتی در مقیاس ناچیز سودبخش نیست.
شیوع شبه علم در عرصه سلامت
در چند سال گذشته و پیش از شیوع کرونا نیز ادعاهای بسیاری از سوی برخی افراد که تخصصی پزشکی نداشتند در مورد درمان برخی از بیماری‌ها مطرح شده است.
در این میان گروهی با عنوان طبیبان اسلامی با رد کامل پزشکی نوین به میدان آمده و اظهارات جنجالی را مطرح و با سوء‌استفاده از اعتقادها و باورهای دینی مردم، انحرافاتی را در طب روشمند سنتی ایجاد کردند.
یکی از اقدامات جنجالی آنها سوزاندن کتاب پزشکی هاریسون بود. کارشناسان حوزه پزشکی اجتماعی معتقدند در سال‌های اخیر کشور شاهد شیوع انواع شبه علم در عرصه پزشکی و سلامت بوده است.
شبه علم مواردی است که از سوی برخی از افراد در حوزه پزشکی ادعا می‌شود که هیچ ادله علمی و منطقی ندارد.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرناپلاس، ادله این افراد به جای انتشار در مجلات تخصصی و محافل پزشکی، اغلب در رسانه‌های گروهی و به ویژه فضای مجازی منتشر می‌شود و گروهی هم با آب‌وتاب اعلام می‌کنند که استفاده از این روش یا دارو برای آنها موفقیت‌آمیز بوده و آنها درمان شده‌اند و مشخص نیست این افراد آیا دچار اشتباه شده‌ یا هنرپیشه‌هایی هستند که در قبال این سخنان پول دریافت کرده‌اند.
با این حال واقعیت ماجرا این است که در دنیای پزشکی امروز، ادله علمی و منطقی که مورد تائید متخصصان است تنها مسیر برای تولید یک داروی اثربخش است.
به غیر از آن، تبلیغ یک دارو با بزرگنمایی و استناد به دلایل غیرمنطقی در رسانه‌های و فضای مجازی بسیار خطرناک است.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com