نقش خاکورزی حفاظتی در کاهش هزینه های کشاورزان آذربایجان غربی
مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: – استفاده بهینه از منابع آب و خاک کشاورزی با توجه به بالا بودن میزان مصرف آب و همچنین فرسایش خاک در این بخش و در کنار آن پایین بودن راندمان آبیاری ضرورت مصرف بهینه آب و خاک در آذربایجان‌غربی را مشخص می‌کند.
در شرایط کنونی که هزینه های تمام شده محصولات کشاورزی در استان آذربایجان غربی بالا رفته و تنظیم بازار عرضه و تقاضا نیز با مشکلات عدیده ای مواجه است؛ لزوم توسعه استفاده از خاکورزی حفاظتی توسط کشاورزان استان به منظور کاهش هزینه های تولید مورد تاکید جدی است.بهره‌گیری از خاکورزی حفاظتی در بخش کشاورزی مزایای بسیاری دارد و خاکورزی حفاظتی یکی از اقدامات موثر در دستیابی به کشاورزی پایدار است. خاکورزی حفاظتی در جلوگیری از فرسایش بی رویه خاک نقش موثری دارد و این نوع خاکورزی از تخریب منابع جلوگیری می‌کند.خاکورزی حفاظتی که شامل مفاهیمی همچون شخم حداقل، شخم کاهش یافته و بدون خاکورزی است می تواند زراعت را به سوی کشاورزی اکولوژیک و توسعه پایدار سوق دهد.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که به واسطه استفاده از خاکورزی حفاظتی نیروی کار مورد نیاز در روند تولید محصولات کشاورزی کاهش یافته و از این نظر در کاهش هزینه‌ها بسیار تاثیرگذار خواهد بود.بهره‌گیری از شخم حفاظتی همچنین مانع از فشردگی خاک اراضی کشاورزی شده و از فرسودگی ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی نیز جلوگیری می‌کند.
از سوی دیگر؛ صرفه جویی در وقت، صرفه جویی در سوخت، بهبود تولید در طولانی مدت بهبود نفوذ پذیری آب در خاک و حفظ بیشتر رطوبت خاک از دیگر مزایای استفاده از خاکورزی حفاظتی است.این در حالی است که طی سال های گذشته به دلیل استفاده کشاورزان از آبیاری سنتی و حفر چاه های عمیق متعدد و بدون مجوز توسط کشاورزان و همچنین احداث سدهای بدون کارشناسی شده در مسیر رودخانه‌های بزرگ، سفره های زیر زمینی آب در حال کاهش شدید است و آبیاری قطره ای بدلیل صرفه جویی در مصرف آب و امکان آبیاری در اراضی شیبدار بدون نیاز داشتن به تسطیح و جلوگیری از جریان سطحی آب و فرسایش خاک و محافظت از گیاه در مقابل یخبندان ناشی از سرمای زودرس می‌تواند به عنوان یک راهبرد اصولی در حوزه کشاورزی استفاده شود.حفر چاه های غیر قانونی برای کشاورزی، سد سازی‌های بیشمار دهه های اخیر و خشک سالی باعث شده تا دریاچه ارومیه فرایند خشک شدن را آغاز کند و به دنبال آن آب‌های سطحی منطقه آذربایجان نیز شور شده و به مرور امکان کشاورزی را در آن با مشکل مواجه خواهد کرد.
در چند ماه اخیر به کرات مسئولان جهاد کشاورزی منطقه نیز با اعلام اینکه در پی خشک شدن دریاچه ارومیه آب‌های سطحی در حال شور شدن هستند، هشدار داده اند که در برخی مناطق شوری آب به حدی است که امکان کاشت محصولاتی چون گندم مهیا نیست.
اختصاص ?? درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیر زمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه است. کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را تغییر خواهد داد.اکنون کشاورزی استان های آذربایجان غربی و شرقی که به عنوان قطب کشاورزی کشور مطرح هستند به سمت محصولاتی که نیاز به آب کم‌تری مانند یونجه و کنجاله دارند، حرکت می‌کنند و این محصولات جایگزین محصولاتی چون گندم می‌شوند که آب بیشتری مصرف می‌کنند.
با آبیاری قطره ای به نسبت آبیاری به روش سنتی به مقدار زیادی در مصرف آب صرفه جویی می شود. این در حالی است که آبیاری قطره ای بدلیل صرفه جویی در مصرف آب و امکان آبیاری در اراضی شیبدار بدون نیاز داشتن به تسطیح و جلوگیری از جریان سطحی آب و فرسایش خاک و محافظت از گیاه در مقابل یخبندان ناشی از سرمای زودرس می تواند به عنوان یک راهبرد اصولی در حوزه کشاورزی استفاده شود.آبیاری قطره ای آسان ترین راه آب دادن به هر گیاه مانند درختان و تاکها ست و کمبود رطوبت خاک را قبل از پیداش مکش بالاتر اثر مصرف آب به وسیله گیاه از طریق تبخیر و تعرق ، بر طرف می سازد. این در حالی است که منابع آب استان نیز علیرغم بارش های خوب سال های اخیر محدود است. کارشناسان معتقدند در پی خشک شدن دریاچه ارومیه آب‌های سطحی آذربایجان در حال شور شدن است و در برخی مناطق شوری آب به حدی است که امکان کاشت محصولاتی چون گندم مهیا نیست. اختصاص ?? درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیر زمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه است. کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را تغییر خواهد داد.با آبیاری قطره ای به نسبت آبیاری به روش سنتی به مقدار زیادی در مصرف آب صرفه جویی می شود. آبیاری قطره ای آسان ترین راه آب دادن به هر گیاه مانند درختان و تاکها ست و کمبود رطوبت خاک را قبل از پیداش مکش بالاتر اثر مصرف آب به وسیله گیاه از طریق تبخیر و تعرق ، بر طرف می سازد.
راندمـان بالای مصرف آب تا ۹۰ درصد و افزایش رشد گیاه و عملکرد ان کاهش هزینه در آبیاری و همچنین دقت بالای آن و مقـدار آبی که گیاه احتـیاج دارد و بـه طور متنـاوب در اختـیار گیـاه قـرار می گیـرد و کاهش علفهـای هرز و سرانجام مدیریت صحیح از منابع موجود از مـزایای روش آبیاری قطره ای است.
کارشناسان معتقدند که زمان آن رسیده که از راهکارهای جدید برای جلوگیری از پرت آب دربخش کشاورزی استفاده و کوتاهی و تأخیر در اتخاذ تدابیر مناسب می‌تواند آینده منابع آب کشور را در آستانه بحران قرار دهد و در این راستا از مهمترین راه‌های افزایش راندمان آبیاری، استفاده از روش‌های مختلف آبیاری نوین از جمله آبیاری تحت فشار است که باید بیش از پیش مورد توجه برنامه‌ریزان قرار داشته و از آن حمایت شود تا کشاورزی بتواند به توسعه مطلوب مورد نظر دست یابد.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۰۱ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۵:۲۴ ق.ظ
