نبود فرهنگ مدیریت اقتضایی
گروه فرهنگی: جای خالی یک فرهنگ خاص، همیشه در فضای کسب‌وکارهای ما محسوس بوده و آن »فرهنگ مدیریت اقتضایی« است. کرونا به ما درس بزرگی داد مبنی بر اینکه مدیریت اقتضایی همواره بهترین عملکرد را تضمین می‌کند.دیگر برای عموم ما مسجل شده است که حیات جدید روز به روز عوارض و احکام قطعی خود را با فرایندهای متنوعی به ما تحمیل می‌کند و ما چونان مومی در دستان مناسبات نو در حال شکل گرفتن با فرم‌های جدید هستیم. تا چند دهه پیش تصور این تغییراتی که امروز سبک زندگی در ایران پیدا کرده، تقریباً برای همه غیرممکن بود و هوشمندترین ایرانیان هم نمی‌توانستند پیش‌بینی کنند که به این سرعت فرم‌های قدیمی و سنتی رسوم جمعی و آداب اجتماعی ما تغییر کند و حتی در مواردی استحاله شوند. گویا راهی نداریم جز اینکه انقلابی‌ترین چهره تاریخ غرب همراهی کنیم و توصیفش از جهان بی‌مرکز و پر آشوب مدرن را بپذیریم که می‌گفت »هر آنچه سخت و استوار است، دود می‌شود و به هوا می‌رود.« اساساً جهان و زندگی مدرن است و همین آشوب‌وارگی مدام، همین تحولات مستمر و نفی و ایجاب‌های مکرر و به دنبال هم. در واقع زندگی جدید اگر تنها یک اصل ثابت داشته باشد، همین اصل ثابت تحول و تغییر مداوم آن است؛ حیات جدید، چیزی است که به طور ثابت همواره در حال تغییر است.
تغییرات مداوم در حیات جدید، از اشکال متنوعی برخوردارند، گاهی موقعیت‌های مطلوب و خوشایندش سوژه‌های اجتماعی را به تغییر ترغیب می‌کند و گاهی هم موقعیت‌های دشوار و تنگناها و بحران‌ها، تغییرات و تحولات را به عنوان امور گریزناپذیر بر حیات جمعی بشر تحمیل می‌کنند. بررسی تحولات جامعه ایران در زمانه شیوع کرونا را می‌توان اینگونه فهم و بازخوانی کرد.. کارشناسان اقتصادی در این خصوص به نوعی تحول ناگزیر اشاره می‌کنند که فعالان حوزه‌های مذکور خواه‌ناخواه باید بپذیرند: »ورود به عرصه دیجیتال و کسب و کار آنلاین«.
در همین زمینه »مهدی بارنامه« دکترای تخصصی بازاریابی و عضو تیم کارشناسان اقتصادی برنامه تلویزیونی »میدون« به می‌گوید: »بحران کرونا کسب و کارهای خرد را با یک هشدار جدی مواجه کرد، این هشدار که همه تخم‌مرغ‌ها را نباید درون یک سبد چید!«او در ادامه توضیح می‌دهد: »ما در اغلب موارد از این ضرب‌المثل برداشت اشتباهی داریم و فکر می‌کنیم که باید کسب و کارهای متنوعی را در پیش بگیریم که بعضاً در بسیاری از این کسب و کارها تخصص و مهارت و مزیت مناسبی نداریم اما این ضرب‌المثل اصلاً به این معنی نیست، بلکه معنای آن این است باید یاد بگیریم در همان کسب‌وکاری که هستیم همیشه ایده‌های جدید و خلاقیت داشته باشیم؛ به طور مشخص معنای این ضرب‌المثل در این زمینه این است که همیشه سعی کنیم تامین‌کنندگان متنوعی را برای تأمین مواد اولیه مناسب در نظر داشته داشته و همچنین عرضه‌کننده‌های متنوعی را از کانال‌های مختلف توزیعی برای فروش محصولاتمان در نظر بگیریم. در این معنا کسب‌وکارهای خرد و کوچک باید حتماً به هر دو کانال فضای حقیقی و فضای مجازی دسترسی داشته باشند و کانال‌های توزیع مناسب را تعبیه کنند.«
بارنامه با پیش‌بینی ضرر و زیان‌های کسب‌وکارهای مختلف در دوران کرونا در ایران ادامه می‌دهد: »فکر می‌کنم شیوع ویروس کرونا به کسب‌وکارهای تولیدی خرد تا ۲۰ درصد و به کسب‌وکارهای خدماتی خرد بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد در بازه‌های ماهانه ضرر و زیان وارد کرده که ادامه این وضعیت وابستگی مستقیم به مدت استمرار این بیماری و میزان شدت و حدت آن در ماه‌های آتی دارد. کرونا برای ما یک تمرین است یک تمرین سخت اما سازنده که در آن باید یاد بگیریم که در دنیای تجارت امروزی چگونه می‌توانیم حیات خودمان را ادامه بدهیم و در عین حال رشد کنیم و چگونه می‌توانیم ضعف‌ها را به قوت و تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم.«
»کیارش عباس‌زاده« کارشناس اقتصادی کارآفرین و محقق و معلم کسب‌وکار هم در این زمینه یعنی تحولاتی که پس از کرونا برای کسب‌وکارهای خرد در ایران شکل گرفته و ضرورت ورود فعالان این عرصه به دیجیتال مارکتینگ می‌گوید: »همیشه در طول تاریخ بحران‌ها و بلایا، با همه آسیب‌هایی که به همراه داشته‌اند، مزایا و منافع جدیدی را هم به ارمغان آورده‌اند. فرصت‌ها و تهدیدها همیشه در کنار هم هستند. شرایط فعلی بحران کرونا در ایران موجب رونق و افزایش فروش برخی کسب‌وکارهای دیجیتال شده است؛ بویژه کسب‌وکارهایی که مایحتاج ضروری مردم را تأمین می‌کنند. تطبیق سریع با شرایط فعلی کشور، موجب می‌شود تا آسیب کمتری به کسب‌وکارهای خرد وارد شود و از سوی دیگر تداوم بقای این کسب‌وکارها که از اشتغال افراد زیادی حمایت و حفاظت خواهد کرد، تضمین خواهد شد.«این کارآفرین و محقق و مدرس کسب‌وکار در ادامه می‌گوید: »بحران کرونا، بینش صاحبان مشاغل و کسب‌وکارها به فضای اینترنت و حوزه دیجیتال را تغییر داده است و در آینده رویکرد و نگاهشان به این حوزه با تحولات عمده‌ای همراه خواه بود و آن را جز جدایی ناپذیر کسب و کارشان خواهند دانست.
بحران کرونا باعث شد که این‌ها بیشتر از قبل هزینه‌های عدم حضورشان در بازار مجازی را درک کنند و اطمینان دارم که برنامه‌ریزی‌ها و تصمیمات زیادی برای حضور مؤثر در حوزه تجارت الکترونیک انجام خواهد شد.«
مسئله مهم درباره تحولی که این کارشناسان اقتصادی مورد اشاره قرار می‌دهند این است که خاستگاه آن نوعی آسیب و ضرر و زیان اقتصادی بوده که به درک ضرورتی انجامیده که فعالان حوزه اقتصادی را به سمت بازار دیجیتال سوق می‌دهد. اما سوال اینجاست که کیفیات این ضرر و زیان به عنوان خاستگاه یک تحول اساسی چگونه بوده است؟ کدام شغل‌ها را بیشتر درگیر کرده؟ و چه داده‌هایی را برای آن تحول آتی به دست کارشناسان و فعالان این حوزه و حتی جامعه‌شناسان و فرهنگ‌پژوهان می‌دهد؟
»مهدی بارنامه« در این باره می‌گوید: »برای تحلیل سطوح مختلف آسیب‌ها و ضرور و زیان به مشاغل خرد در دوران پساکرونا می‌توانیم به طور کلی کسب‌وکارها را به دو گروه کسب‌وکارهای تولیدی و کسب‌وکارهای خدماتی تقسیم کنیم و در مرحله بعد هر کدام از این دسته‌های اصلی را به زیر گروه‌های مناسبی جهت بررسی سطح آسیب‌پذیری تقسیم‌بندی کنیم؛ در گروه تولیدی، ما با چالش‌های کمتری مواجه بودیم و عمده بخش‌هایی که در این گروه با مشکل مواجه شدند، تولیدی‌هایی هستند که محصولات آنها در زمان مواجهه با بیماری کرونا به شدت با کاهش مصرف مواجه شد،متأسفانه کرونا باعث شد این گروه با تهدید مواجه شوند. اما سایر بخش‌های تولیدی تقریباً با چالش خیلی جدی‌ای مواجه نشدند.«بارنامه آسیب‌پذیرترین بخش کسب‌وکارهای را حوزه‌های خدماتی می‌داند و توضیح می‌دهد: »در بخش‌های مختلف خدماتی، خدمات توریستی و مسافرتی، خدمات اقامتی، خدمات ناشی از عبور و مرور و حمل و نقل مسافرین، حوزه‌های آرایشگری و پیرایشگری، رستوران‌ها و مراکز پذیرایی سینماها و شهر بازی‌ها و مراکز تفریحی بنگاه‌های معاملات املاک، خرده‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های پوشاک و بسیاری کسب و کارهای دیگر با چالش‌های بسیار جدی و زیان‌های بسیار سنگین و در بسیاری موارد تا صفر شدن فروش و تحمل زیان‌های ناشی از لغو سفارشات و استمرار هزینه‌های ثابت مواجه شدند که می‌طلبید دولت و قوانین از این کسب‌وکارها حمایت جدی نماید.«جای خالی یک فرهنگ خاص، همیشه در فضای کسب‌وکارهای ما محسوس بوده و آن هم »فرهنگ مدیریت اقتضایی« است. طبق نظر این کارشناس کارآفرینی و کسب‌وکار بسیاری از شرکت‌های خدماتی، گردشگری، حمل و نقل و… بخش زیادی از مشتریان و درآمد خود را البته به صورت موقتی از دست دادند و کسب‌وکارهایی مراکزی چون باشگاه‌های ورزشی، تالارها سفره‌خانه‌ها، رستوران‌ها، آرایشگاه‌ها و مغازه‌ها همگی دچار بحران شده و با کاهش شدید تقاضا مواجه شدند.
»عباس‌زاده« در پایان می‌گوید: »رونق بخشیدن به بازار مجازی و کسب‌وکارهای آنلاین نیازمند بهبود زیرساخت‌ها و ارگان‌های ناظر بر فضای سایبری و ایجاد نوعی همراهی و هماهنگی و انسجام در این بازار است. اگر چه شیوع کرونا موجب رونق فضای اینترنت برای داد و ستد و خرید و فروش آنلاین شده، اما عدم هماهنگی و فقدان برخی زیرساخت‌ها و نظارت‌ها موجب شده تا در برخی حوزه‌ها شاهد بازارسازی سودجویان در فضای سایبری باشیم«.
»بارنامه« هم به عنوان سخن پایانی‌اش توضیح می‌دهد که نیازمند فرهنگ جدیدی در مدیریت بحران‌های اقتصادی هستیم. او می‌گوید: »جای خالی یک فرهنگ خاص، همیشه در فضای کسب‌وکارهای ما محسوس بوده و آن هم »فرهنگ مدیریت اقتضایی« است. کرونا به ما درس بزرگی داد مبنی بر اینکه مدیریت اقتضایی همواره بهترین عملکرد را تضمین می‌کند و باید دقیق‌تری به آن داشته باشیم. ما باید در همه کسب‌وکارها به »بستگی دارد« ها توجه کنیم، زیرا محیط بازار و تجارت به شدت پویا و همواره در حال تغییر است و اگر یاد نگیریم چگونه در مسیر پر پیچ‌وخم تغییرات حرکت کنیم، محکوم به سقوط خواهیم شد.«
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۲۱ خرداد ۱۳۹۹ ساعت ۱۱:۱۷ ق.ظ
