معرفت و ارزش شناسی مهمترین مبنای فرهنگ تربیت

کلثوم روان بهر
گروه اجتماعی: تربیت آموزش رفتار و گفتار به دیگران و ملک? ذهن قرار دادن آن برای رسیدن به کمال مطلوب فعلیّت بخشیدن به آنچه سعادت هر دو سرای را بدنبال دارد. نمی توان برای تربیت حدو مرز و مکان خاص معلوم کرد زیرا آدمی از زمانی که پا به این جهان می گذارد در دامن مادرتربیت می شود و به قول دیگر تربیت از زمان کودکی شروع شده و نقط پایانی ندارد اِلا مرگ. پایان زندگی این دنیا می باشد. تربیت را از دو جنب? رسمی و غیر رسمی در این مقاله بررسی می_کنیم. رسمی از طریق نهادهای حکومتی اجرا می شود و تربیت غیر رسمی قبلاً بیان کردم. از دوران کودکی» کسی که یک کودک را تربیت نماید یک نسل بشر را تربیت کرده است« پیامبر اکرم (ص).
تربیت موضوعی بسیار گسترده و بسیار مهم است که از قدیم الایام در زندگی انسان از ابعاد گوناگون مورد تفکر و اندیشه بوده است و اینکه تربیت چگونه باید باشد. براساس چه اهداف و سیاستی و با چه روشهایی بکار برده می شود. تربیت نتیج? ژرف اندیشی می باشد که براساس دیدگاه و نظام فکری فعلیت می یابد. تربیت اگر بر پای? معرفت شناسی و ارزش شناسی و شناخت جهان هستی و انسان شناسی که مهمترین مبانی و اساسی ترین اهداف تربیت است برنامه ریزی شود و هم? ابعاد اِلی ا…. بسوی خدا باشد. می توان گفت بهترین الگوی تربیت است.
جامعه ی کنونی ما بیش از هر زمان دیگر نیازمند دگرگونی در روشهای تبلیغی و تربیتی به منظور پرورش نسلی سازنده ، خلاق، مستقل خداجو و آزاده است و این نیاز هنگامی برآورده می شود که ما نگاه خود ا به تربیت و روشهایی که به نام تربیت در خانه و مدرسه بکار می رود تغییر دهیم.ما نیازمند یک انقلاب نگرشی در تربیت و یک انقلاب تربیتی در نگرشها هستیم.
»ولز« می گوید هدف آموزش و پرورش بیرون آوردن فکر است از بن بستها.»پیترز« می گوید تربیت فرآیندی است که به توسعه مطلوب ذهنی که خود هدف ارزشمندی است منجر می شود.
»برتراندراسل« باور داشت هدف از تربیت پرورش انسانها است که با شک، اندیشه را از قید و بند عادات و عقاید تلقین شده آزاد کند.
بیاموزد که چگونه در وضع و حالت عدم اطمینان به زندگی ادامه دهد و در عین حال از اظهارنظر و اقدام خودداری نکند.
البته این در چهارچوب تربیت اسلامی و عدم توهین به دیگران باید باشد.
حال با نگاهی مجدد به اهداف تربیت که از زبان فیلسوفان تعلیم و تربیت نقل گردید متوجه می_شویم که اغلب آنچه در مدارس به نام تعلیم و تربیت رخ می دهد نه تنها ارتباطی با این اهداف ندارد بلکه در پاره ای از موارد ارتباط وارونه ایی را به دنبال دارد.
اغلب دانش آموزان به مانند جامعه زنبوران دسته دسته در پیرامون اجبارها، القاهای آموزشی و تربیتی خیمه می زنند و با اقتباس از دیگران خود را فراموش می کنند.
با تکیه بر آموخته های تلقینی قدرت کشف و ابداع را از دست می دهند.
پیداست که بدیهی ترین محصول این نوع تربیت محو فردیت و قربانی شدن جوهره نامتعین هر فرد در فضای مغشوش و مخدوش تعلیم و تربیت یک جانبه و صوری نگر است که حاصلی جز عقیم شدن تفکر در بعد ذهنی، عایق شدن قلب در بعدی عاطفی و صوری شدن رفتار و اخلاق در بعد ارزشی اینگونه تربیت علیه »تربیت« شکل می_گیرد.تربیت رسمی:فرآیندی است که شکل قانونی سازماندهی شده است و دارای مخاطبان مشخص و اهداف ساختاری و برنام? معین ضمن حفظ انعطاف پذیری برحسب خصوصیات مربیان جهت آماده سازی برای تحقیق مراتب حیات طیبه در ابعاد مختلف که مناسب با نیازهای متنوع جامعه طراحی و اجرا شده است و پس از کسب شایستگی های لازم جهت درک موقعیت خود و دیگران و اصلاح مداوم آن براساس نظام و معیار اسلامی بکار برده می شود در آموزش و پرورش و مدارس نوع تربیت رسمی را عیناً مشاهده می_کنیم.
تربیت غیر رسمی:فضاهای مجازی، ماهواره شبکه های مختلف تلویزیون بیگانه در جریان تربیت غیر رسمی سهیم می باشند. اگر بخواهیم متعصبانه به این موضوع بنگریم و بگوئیم فقط تربیت رسمی از طریق دانشگاه محقق می شود خیال واهی است ، زیرا نمی توانمنکر تحت شعاع گرفتن تربیت غیر رسمی شد.
متأسفانه گاهی بخاطر سهل انگاری خانواده ها مسئولین و جامعه این دو تربیت رسمی و غیر رسمی دچار چالشهای شدیدی می شود و بجای اینکه هر دو بال پرواز باشند برای رسیدن به متعالی می شود. دو گلول? آتشین برای نابودی کسی که در این چالش قرار گرفته است. سخنم را با یک مثال ادامه می دهم.
اگر بین تربیت رسمی و غیر رسمی جدایی و اختلاف باشد این برای کشور مانند یک زهر خطرناک است زیرا تعلیم و تربیت و فرآیند تعلیم محدود به مدرسه و اموزش و پرورش نمی باشد بلکه نهادهای دینی ، اجتماعی و خانواده به کمک هم این پازل تربیت را کامل نمی کنند.
با توجه به اینکه ریش? پیدایش تعلیم و تربیت اول در قبایل و به تدریج در حکومتها بوده است. آموزش و پرورش نیاز هر جامعه است که با پیدایش حکومت جزء وظایف اصلی آن می_شود.آموزش و پرورش باید بالهای گسترده ایی داشته باشند تمام پایگاههای آموزشی غیررسمی محتوای آموزش و محتوای تربیت آنها را به سنگ محک آزمایش کند و بر هر نوع کلاسی چه تقویتی، چه مهارتی و … سیطره و نظارت داشته باشد تا جائی که خدایی نکرده آموزشهای غیر رسمی نقط? کور و باعث نابودی آموزش رسمی شود.هر نوع فنون، مهارت، آموزشهای کلاسیک پرورش استعدادها چه مدارسی و چه دانشگاهی باید از صافی آموزش و پرورش عبور کند. این را همه می دانیم که لوح ضمیر دانش آموزی که وارد مدرسه می شود یک لوح سفید است و این معلمین و مسئولین می باشند که به این لوح چه نقشی بکشند.
باید معیارهای اسلامی نظام و قوانین اسلامی نظام و قوانین اسلامی جهت آماده سازی مربیان برای تحقق مراتب حیات طیبه در ابعاد گوناگون تربیت رسمی و غیر رسمی تحقق پذیرد. هر چند که عوامل زیستی وراثتی محیطی و انسانی که بصورت تعامل در جریان تربیت وجود دارد را نیز سهیم عمده ای دارند.
نهادهای فرهنگی، سیاستی، رسانه ایی خانواده، دوستان، همسایگان همه و همه در تربیت غیر رسمی خیلی تأثیر مهم و بسزائی دارند.
بله اگر ما سرمایه ی کشور و زندگی مان را خیلی محکم و استوار از آموزشهای غیررسمی که مخالف با قرآن و شریعت است حفظ کنیم دیگری فکرو اندیشه ی او راغارت کنند و مجال به دشمن نمی دهیم اما این برنامه ریزی و سرمایه گذاری آموزش و تربیت نیاز دارد کما اینکه می بینیم در آموزش و پرورش سرمایه های هنگفتی خرج می_شود تا به این هدف رسید. اما از قدیم گفته اند.
پس دست دیگر آموزش و پرورش خانواده ها و نهادها و دیگر ارگان ها می باشند که باید برای رسیدن به این هدف بزرگ که سعادت دو دنیا را در بردارد متحد و وحدت و یک پارچگی ایجاد شود. اگر خواهان رسیدن به استقلال و آزادی علمی هستیم و اما مسئله مهم… .یادمان باشد همانطور که آرام و بی صدا فضاهای مجازی تیشه به ریشه ی تربیت اسلامی می زند و هرچند که بعضی خانواده ها سخت گیر و متعصبانه با این موضوع برخورد می کنند اما بازهم آنچه نباید بشود متأسفانه می شود.راه حل دیگر اینکه در انتخاب معلم و نوع آموزش های مخصوص معلمین باید خیلی حساس و دقت کرد و حتی در مقطع های بالاتر از دبیرستان تا دانشگاه باید برای انتخاب معلمین دبیران و اساتید خیلی حساس برخورد کرد گاهی دقت کنیم می بینیم از همه جا محکم کاری شد ناگهان مانند میوه ای که از درون کرم زده است معلم و یا مدرس تو زرد از آب در می آید و هر آنچه که مسئولین با هزاران رنج و سختی بافته و ساخته اند با یک جلسه همنشینی با مدرسین نالایق و ناشایسته بر باد فنا می رود.
پس همانطور که روی دانش آموزان و نحو? تربیت رسمی و غیر رسمی آنها حساس شده و حساسیت بخرج می دهیم باید در انتخاب معلم و مدرس هم خیلی حساس باشیم زیرا از زمانیکه دانش آموز، دانشجو و … در حضور مدرس قرار می گیرد از حیط? کنترل خانواده و مسئولین خارج است، پس برای این ساعات، لحظات حساس هم باید قوانین خاصی را اجرا کرد .
زیرا بسیاری از انحرافات و دوستی های خارج از محیط خانواده ها زائیده همین فضاهای غیر مجاز که متأسفانه مجازی خوانده می شوند. بسیاری از توقع ها و تقلیدها از همین فتن? ماهواره_ها و از انواع مدلها، تیپ ها و … شروع می شود. باید به فرزندان و به دانش آموزان معلمین همه و همه باید یاد داد و آموزش داد و درست است که وقتی به اینترنت دسترسی داریم، آزادیم اما قرار نیست با این آزادی خودمان را به اسارت بکشیم و این آزادی دامی برای نابودی ما و دیگران شود.باید آموزش داد چگونه از آزادی استفاده کرد. آزادی اگر در گروه استقلال فکری، علمی و فرهنگی در چهارچوب شریعت و شرع اسلام باشد. باعث اوج گرفتن می شود اما اگر از چهار چوب خدا قرآن خارج شده و آن را نمی شود آزادی گفت بلکه نوعی انحراف فکری به حساب می آید پس باید در این باره بسیار بسیار دقت کرد تا از ضربه ها و تهاجم فرهنگی دشمن در امان باشیم و این آرزو به حقیقت نمی رسد مگر اینکه اول خانواده و آموزش و پرورش، مسئولین و دیگر ارگانهای دینی و اجتماعی و… همه هدفشان بشود الله.
تربیت یکی از مهمترین بحث ها و رویکردهای آموزش و پرورش می باشد که برای به ثمر رساندن این موضوع از هزینه ها و سرمایه ها و نیروهای انسانی زیادی کمک گرفته شده و با توجه به مهم بودن تربیت باید معلمین مسئولین اولیاء هم دست به دست هم بدهند تا در تربیت رسمی و غیر رسمی مسیر رشد و شکوفایی طی شود نه مسیر انحراف و سیاهی. مخصوصاً در تربیت غیر رسمی که در این عصر حساس ترین و مهم ترین نکته ی تربیتی در بین جوانان و نوجوانان همین فضای های مجازی می باشد و ماهواره ها برای اینکه از ضربه سمی و خطرناک تربیت نابجا چه در رسمی وجه در غیر رسمی در امان بمانیم باید همه در یک هدف و برای رسیدن به آرمان و آرزوی جوامع موفق گام برداریم تا بتوانیم نسلی که تربیت می کنیم نسلی باشد شاهد رشد و شکوفایی و به ثمر رسیدن آن ….