ماه رمضان مجالی برای آمرزش و توبه حقیقی

مهسا شریفی
گروه اجتماعی:معبود بی همتا ماه رمضان را مجالی برای بازگشت مومنان به طرف خویش قرار داده است تا انسان ها با استفاده از فرصت گشایش درهای توبه با نغمه ها و نجواهای العفو العفو به سعادت حقیقی و خلوص بندگی دست یابند و میهمانی شایسته به درگاه حق باشند و با نور الهی جان خویش را جلا بخشند.
ماه مبارک رمضان، ماه خدا، توبه، تضرع استغفار و استغاثه محسوب می شود. استغفار به معنای طلب مغفرت و آمرزش الهی برای گناهان است که اگر این استغفار درست انجام گیرد زمینه برکت، لطف و خشنودی پروردگار را مهیا می_سازد.
توبه واقعی به پشیمانی قلبی از ارتکاب گناه گفته می شود که در حقیقت به معنای بازگشت به سمت خدا است و به این منظور می بایست انسان ابتدا غفلت و غرور را از خویش دور سازد.
خداوند امکان توبه را به بندگانش می دهد تا آنها با بازگشت از گناه و معصیت، بتوانند در مسیر کمال حقیقی گام بردارند و از سقوط معنوی و روحی خویش جلوگیری کنند.
امام صادق (ع) می‏فرماید: »هر بنده‏ای که گناهی کرد، پس برخیزد و طهارت کند (وضو بگیرد) و ۲ رکعت نماز بخواند و از خداوند طلب آمرزش نماید بر خدا است که توبه‏اش را بپذیرد چون خود فرموده ‏است: هر کس کار زشتی کند یا به خودش ستم نماید، پس استغفار کند، خدا را آمرزنده و مهربان می‏یابد.«
بنابراین انسان می تواند حتی در لب پرتگاه لغزش خود را حفظ کند و با ایمان و توبه به موقع عذاب الهی را برطرف سازد و به سعادت حقیقی و خلوص بندگی دست یابد.
حجت الاسلام حائری زاده در توصیف توبه حقیقی، گفت: توبه شرایط و آدابی دارد و توبه حقیقی زمانی محقق می شود که انسان این شرایط را رعایت کند و به جا بیاورد. نخستین موضوع در این ارتباط ادای حق الناس به شمار می رود که اگر حقی از مردم به لحاظ مادی، آبرویی و جانی ضایع شده باشد، باید حق الناس ادا شود و آنها را راضی کند.
در برخی از روایت ها آمده است: »در برابر هر درهم ۶۰۰ نماز از مدیون گرفته می‌شود و به طلبکار داده می‌شود.« بنابراین مساله حق الناس برای فرد توبه کننده بسیار اهمیت دارد. دومین مساله ادای حق الله محسوب می شود و مومن باید وظایفی را که خداوند از او خواسته و فرد در انجام آن غفلت کرده است، ترمیم و به جا آورد.
توبه ای حقیقی است که روش زندگی فرد قبل و بعد از توبه عوض شده باشد به این معنا که نگاه رفتار، منش توبه کار تغییر کند و در حقیقت یک بازنگری در وجود خود انجام دهد و در جهت تقویت نکته های قوت و اصلاح نقاط منفی برآید.
بیش از گذشته انس خود را با قرآن ترمیم کند و توجه و تقرب به خدا را در اولویت قرار دهد و اینها از عواملی هستند که می توان از آنها به عنوان شرایط اصلی توبه یاد کرد.
این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان این که توبه سه مرحله دارد، اظهار داشت: فرد در گام نخست می بایست که در قلب و باطن خویش نادم و پشیمان باشد مرحله دوم انفعال و شرمندگی خود را در برابر حق تعالی اظهار کند و سومین مرحله که مهم تر از پشیمانی قلبی و اظهار زبانی است انسان باید در مقام عمل این پشیمانی و ندامت را نشان دهد.
در رفتار، کردار، گفتار و اعمالش این تغییر و توبه تجلی پیدا کند و نارسایی های و نقاط ضعفی را که داشته است اصلاح کند و آداب الهی در اعمالش نمود یابد.این پژوهشگر معارف دینی با اشاره به این که رمضان تنها ماهی است که خداوند در قرآن به آن اشاره کرده است، یادآور شد: رمضان سرآغاز، سال بندگی، سیر و سلوک است و به همین جهت خداوند امر می کند که مسلمانان از این فرصت برای تقرب و بهره مندی از برکات آن استفاده کنند.
وقتی شیطان در غل و زنجیر است، امکان تقرب الهی فراهم می شود. فضا و ظرفیت ماه مبارک رمضان به گونه ای است که آمار جرم بزهکاری، فساد و ناهنجاری های مختلف کاهش می یابد و علت آن، فضای معنوی این ماه به شمار می رود و فردی که در رمضان موفق به توبه شود این توبه هم اثر و ماندگاری بیشتری خواهد داشت.
وی در ارتباط با جایگاه توبه در شب های قدر بیان داشت: ائمه اطهار(ع) در شب های قدر پیروانان خود را به طلب عافیت و تقاضای سلامت فرامی خوانند و عافیت بهترین چیزی است که انسان در شب های قدر از خداوند می_خواهد. اگر انسان بتواند در شب ها قدر اعمالی مانند به سر گرفتن قرآن و خواندن دعای جوشن کبیر را که بزرگان دین به انجام آن سفارش کرده اند، انجام دهد به تقرب الهی دست می یابد.همچنین فرد وقتی انتظار دارد، خداوند گناهانش را به آسانی ببخشد، او نیز باید با بخشش دیگران از گناه و خطای آنها بگذرد. بنابراین می_بایست که روزه داران یکدیگر را ببخشند و کدورت ها و کینه ها را به محبت و دوستی تبدیل کنند تا با دل هایی لطیف و رئوف در پیشگاه الهی حاضر شوند و در این صورت به طور حتم در پرتو مغفرت و رحمت خداوند قرار خواهند گرفت.شب های قدر شب هایی به شمار می رود که با تمسک به قرآن نازل و قرآن عملی که اهل بیت(ع) هستند، انسان می تواند کاستی های خود را جبران کند و مقدراتی که قرار است به وسیله امام زمان(عج) امضا شود به بهترین وجه صورت پذیرد.
حائری زاده با اشاره به این که پروردگار بارها در قرآن کریم به ضرورت و اهمیت توبه پرداخته است، گفت: خداوند در آیه ۳۱ سوره نور می_فرماید: »همگی به سوی خدا بازگردید ای مومنان تا رستگار شوید.«
و در آیه ۲۲۲ سوره بقره فرمود: »خدا توبه کنندگان و پاکان را دوست دارد.« خالق بی همتا در آیه ۷۰ سوره فرقان در ارتباط با اهمیت توبه اینگونه فرمود: » اگر کسی توبه واقعی انجام دهد خداوند علاوه بر نابودی گناهانش، تمام آن گناهان را به نیکی و حسنات تبدیل می کند.«
رسول اکرم(ص) نیز درباره فرد توبه کار فرمودند: »فردی که از گناه توبه کند همانند فردی است که اصلا گناه نکرده است.«این کارشناس امور دینی در پایان اظهار داشت: به طور یقین وقتی فضای توبه و معنویت در جامعه حاکم شود به طور طبیعی، خروجی و آثار آن برای ماه های دیگر سال نمود پیدا خواهد کرد و هرچقدر معنویت ماه مبارک رمضان و توفیق توبه بیشتر باشد این آثار بیشتر نمایان می شود و آسیب های اجتماعی چون طلاق، بزهکاری و خشونت کاهش می یابد و رفتارهای پسندیده مانند سعه صدر و کمک به همنوع در جامعه رواج پیدا می_کند.