قفل بازار در دستان مردم خانه نشین
گروه اقتصادی: آمارها نشان می‌دهند در فاصله پاییز ۹۳ تا ۹۴ بر تعداد شاغلان کشور ۶۳۵ هزارنفر و بر فعالان اقتصادی ۷۶۱ هزارنفر افزوده شد اما ۳۵۶ هزار شغل موجود پایداری خود را از دست داده و نابود شد. جمعیت فعال اقتصادی و آماده به کار کشور در فاصله یکساله پاییز ۹۳ تا ۹۴ به میزان ۷۶۱ هزار نفر بیشتر شد و جمعیت فعال اقتصادی از ۲۳ میلیون و ۹۳۲ هزار نفر به ۲۴ میلیون و ۶۹۳ هزار نفر رسید. با این وجود مقامات دولتی اعلام کرده اند اقتصاد ایران باید شرایط فعالیت اقتصادی ۳۵ میلیون نفر را تا سال ۱۴۰۰ فراهم کند.بنابراین تا ۵ سال آینده در بازار کار ایران باید تحولات بسیار بزرگی اتفاق افتد و امکان ورود ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزارنفر دیگر هم به اقتصاد فراهم شود. حال اگر منظور این باشد که ۳۵ میلیون نفر باید کار کنند، احتمالا باید تعداد بسیار بیشتری از ۱۰٫۴ میلیون نفر بتوانند امکان فعالیت اقتصادی را بیابند و یا دستکم متقاضی اشتغال و کسب درآمد شوند.
اما در دو سال و اندی از دوره فعالیت دولت تدبیر و امید، چنین فضایی ایجاد نشده و روند مشارکت اقتصادی جمعیت کشور بسیار کُند است. هم اکنون ۴۰ میلیون و ۲۰۰ هزارنفر از کل جمعیت در سن کار کشور، به دلایل نامشخص هیچگونه فعالیت اقتصادی نداشته و خانه نشین هستند که حدود ۱۲ میلیون نفر از آنها مرد هستند.حال اگر قرار است بیشتر از ۱۰ میلیون نفر از این جمعیت خانه نشین به فعالیت‌های اقتصادی وارد شده و متقاضی کار شوند، باید زمینه فعالیت آنها ایجاد و شرایط آنقدر جذاب شود که جمعیت در سن کار کشور تصمیم بگیرد از خانه نشینی دست کشیده و راهی بازار کار شوند اما تا آن زمان، وقتی بازار کار چند سال است که توانایی جذب ۲ میلیون متقاضی کار اغلب تحصیل کرده را ندارد، نمی توان انتظار طولانی تر شدن صف تقاضای کار در کشور را داشت و بهتر است چنین هم نشود چون نتیجه_ای جز بزرگ شدن عدد بیکاری نخواهد داشت.
اگر قرار باشد با سرعت فعلی رشد اقتصادی و اشتغال زایی سالیانه پیش برویم، نمی توان تا سال ۱۴۰۰ انتظار اشتغال زایی بیشتر از حدود ۳٫۲ میلیون نفر را داشت. از سویی با شرایط فعلی جمعیت فعلی فعال اقتصادی کشور از ۲۴ میلیون و ۶۹۳ هزارنفر امسال نهایتا به ۲۸ میلیون و ۵۰۰ هزارنفر در سال ۱۴۰۰ خواهد رسید.
پس با توجه به آمارهای موجود و برآوردی که طبق آن می توان برای شرایط بازار کار در سال ۱۴۰۰ در نظر گرفت، تعداد شاغلان در افق ۱۴۰۰ نمی‌تواند بیشتر از ۲۵ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر باشد که تا ۳۵ میلیون نفر مطرح شده، ۱۰ میلیون نفر فاصله دارد؛ مگر اینکه واقعا در طول سال_های آینده اتفاقات جهشی در رشد اقتصادی کشور بیافتد.این نکته را هم نباید از یاد بُرد که چنانچه روند ریزش نیروی کار موجود هم طبق روال فعلی ادامه داشته باشد، تا سال ۱۴۰۰ باید انتظار نابودی یک میلیون و ۷۸۰ هزار شغل موجود را هم داشته باشیم؛ بنابراین خالص اشتغال ایجادی با شرایط امروز بازار کار و در صورت عدم تغییر در افق ۱۴۰۰، یک میلیون و ۴۲۰ هزار مورد خواهد بود که نهایتا مجموع شاغلان بازار کار از ۲۲ میلیون نفر فعلی به حدود ۲۳ میلیون و ۵۰۰ هزارنفر می رسد و آن فرض ۲۵ میلیون نفری هم محقق نخواهد شد.در عین حال، بررسی اتفاقات یکسال گذشته بازار کار یعنی تحولات پاییز ۹۳ تا ۹۴ در بازار کار ایران نشان می دهد ۷۶۱ هزار نفر به مجموع متقاضیان فعالیت اقتصادی و به نوعی جمعیت در جستجوی شغل کشور افزوده شده که ۶۳۵ هزار نفر از آنها شاغل شده و ۱۲۶ هزار نفر به جمعیت بیکار افزوده شدند، همچنین ۳۵۶ هزار نفر نیز در نتیجه ورشکستگی و یا تعدیل نیرو در بنگاه ها و همچنین اتمام قرارداد و یا فعالیت در پروژه ها بیکار شده اند.
بنابراین در فاصله پاییز سال ۹۳ تا پاییز سال ۹۴، بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار شغل در بازار کار ایران ایجاد و نابود شده است، یعنی بخشی از این تحول بازار کار مربوط به اشتغال زایی جدید بخشی مربوط به افزایش نرخ فعالیت اقتصادی بخشی مربوط به تعطیلی واحدها و بیکاری مشاغل موجود و در نهایت بخشی نیز مربوط به متقاضیان جدیدی می شود که به دنبال کار بوده_اند، اما موفق به شغل یابی نشده اند.
حمید حاج اسماعیلی با بیان اینکه آمارهای دولت از وضعیت بازار کار خیلی شفاف و قابل اتکا نیست، گفت: اینکه گفته می‌شود بیش از ۴۰ میلیون نفر از جمعیت کشور غیرفعال بوده در حالی که جمعیت فعال کشور باید به دنبال کار و کسب درآمد باشند، قابل قبول نیست.این کارشناس بازار کار اظهارداشت: وقتی مردم قدرت خرید ندارند، چرا باید دست روی دست بگذارند و خانه نشین باشند؟ بنابراین این آمارها خیلی دقیقی نیست و نمی توان به تفریق مناسبی از تعداد شاغلان و بیکاران دست یافت. به نظر می رسد دولت باید یک مرکز تخصصی برای بررسی تحولات بازار کار داشته باشد که بتواند با داده های دقیق تری گزارش تهیه کند.
حاج اسماعیلی خاطرنشان کرد: آمارهای بیکاری و اشتغال باید از سوی جامعه قابل لمس باشند. ما آدرس‌های دقیقی نداریم که چگونه مشاغلی ایجاد شده، در کجاها هستند و از سوی دیگر چرا مشاغلی از بین می روند؟ در شرایط فعلی اقتصادی، تقریبا همه کار می‌خواهند و دنبال کار هستند.وی تصریح کرد: در مورد ادعای تک رقمی شدن نرخ بیکاری، شاید بتوان بر روی کاغذ به آن رسید اما در واقعیت جامعه چنین نیست. در مورد نرخ تورم هم دولت نباید خیلی بر روی کاهش نرخ ها مانور کند، چرا که وقتی بازار قفل است و داد و ستدی وجود ندارد، معلوم است که نرخ‌ها پایین می آید.
شغل ۲٫۳ میلیون نفر هر لحظه در خطر نابودی قرار دارد و ممکن است اندک نوسانی باعث بیکاری آنها شود. تشدید رکود در یکسال گذشته باعث افزایش ۲۸۰ هزارنفری تعداد افراد دارای اشتغال ناقص شده است. بررسی جدیدترین تحولات و آمارهای بازار کار ایران نشان می دهد با وجود نیازهای فوری این بازار به ایجاد فرصت های شغلی جدید و صف طولانی تقاضا برای کار از سوی جوانان، اقدامات بسیار کُند و با پیشرفت نامناسبی صورت می گیرد و دستکم در بیش از دو سال گذشته که دولت تدبیر و امید فعالیت خود را آغاز کرده در این خصوص توفیق چندانی حاصل نشده است.مقامات دولتی بارها خود اعلام کرده اند ۴ میلیون و ۶۰۰ هزار جوان در دانشگاه ها در حال تحصیل هستند و به زودی به صف متقاضیان کار خواهند پیوست، همچنین با وجود بیکاری مطلق ۲٫۶ میلیون نفر، اگر شرایط بازار کار کشور از حالت رکود و نامتعادل بودن عرضه و تقاضای نیروی کار خارج نشود، باید منتظر سونامی بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی باشیم.دولت تغییر شرایط و ایجاد فرصت های شغلی جدید در بازار کار را منوط به رشد مثبت اقتصادی ادامه دار کرده و معتقد است تا سرمایه گذاری مناسبی در فعالیت های اقتصادی صورت نگیرد و نرخ رشد اقتصادی مثبت نشود، نمی توان کاری از پیش بُرد و انتظار کاهش نرخ بیکاری و خروج بازار کار از بحران بیکاری بی فایده است.حالا با وجود خطر بیکاری بالقوه بیش از ۷ میلیون نفر تا سال های آینده، نوع دیگری از بیکاری پنهان نیز در بازار کار ایران وجود دارد. بیکاری پنهان به این معنا که برخی هستند که با وجود داشتن یک شغل، خیلی شاغل محسوب نمی شوند و از آنسو بیکار هم نیستند!
طبق استانداردهای آماری این گروه از بازار کار کشور که اتفاقا جمعیت آنها میلیونی است هم کار دارند و هم ندارند؛ یعنی در مرز بیکاری قرار دارند و شغلشان خیلی هم شغل نیست و اموراتشان با کاری که انجام می دهند نمی گذرد و کمتر از مدت معمول ساعات روزانه و یا هفتگی کار دارند.متاسفانه وجود شرایط رکود حاکم بر اقتصاد ایران باعث شده تا تعداد شاغلان ناقص کشور در یکسال گذشته بیشتر شود. این دسته از شاغلان را باید گروه هایی دانست که تنها با یک نوسان و تغییر در بازار کار، به جمع بیکاران خواهند پیوست. علاوه بر این، آنها حتی در دوران کاری خود هم نمی توانند از عهده مخارج خود برآیند، از اینرو در دسته بندی بین اشتغال و بیکاری قرار می گیرند.تعداد کل شاغلان کشور در پاییز امسال به ۲۲ میلیون و ۴۶ هزار و ۷۳۳ نفر رسید که علاوه بر آن، ۲ میلیون و ۶۴۶ هزار و ۶۸۳ نفر نیز دچار بیکاری مطلق هستند. در فاصله پاییز سال ۹۳ تا پاییز امسال، بر تعداد افراد دارای اشتغال ناقص کشور (هم بیکار و هم شاغل)، ۲۸۰ هزار و ۸۱۲ نفر افزوده شده است.
با وجود اینکه تعداد کل جمعیت فعال در بازار کار ایران از ۲۳ میلیون و ۹۳۲ هزار و ۱۸۶ نفر در پاییز سال گذشته به ۲۴ میلیون و ۶۹۳ هزار و ۴۱۶ نفر افزایش یافته که باید گفت بخشی به جمعیت شاغلان و گروه بیشتری نیز به جمعیت بیکاران افزوده شده، جمعی نیز دارای اشتغال ناقص شده اند.
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۰۵ بهمن ۱۳۹۴ ساعت ۶:۲۲ ق.ظ
