قاری ننه‌نین ساری فره‌سی
صمد بهرنگی
بیراینجی بولوم
اوشاق ادبیاتی: کئچن زامانلاردا بیر قاری ننه واریدی. دوٍنیادا، اونون وار-یوخدان ساری بیر فره‌سی واریدی. قاری ننه اؤزوٍ روٍشوٍل دوٍزه‌لدیب، حامام‌لاردا ساتاردی.
ساری فره‌سی‌ده اونون خیردا حیه‌طینده هؤروٍمجک‌لری و جوٍربه‌جوٍر قاریشقالاری دوشوٍروٍب، یئییردی. فره‌نین قورخوسوندان قارینین حیه‌طینده یئزید قاریشقاسی‌دا تاپیلمازدی. ساری فره قاریشقالارین یاخشی-پیسینه باخمازدی؛ الینه گله‌نی دوشوٍروٍب یئییردی. ائشیتمه‌لی‌دیرکی، هر یئری سوٍمسوٍنن فوضول پیشیک‌لرده ساری فره‌دن چکینردیلر.
قاری ننه‌نین حیه‌طینده بیر دانادا قوللو- بوداقلی گیردکان آغاجی واریدی. آغاج گیردکان گتیرنده ساری فره‌نین کئفی لاپ ساز اولاردی. اونا گؤره‌کی یئل سالان گیردکانلاری او سیندیریب یئییردی.بیر هؤروٍمجک‌ده، قاری ننه‌نین قوجالیب الدن توٍشمه‌سینی و اونون تک‌لییینی گؤروٍب و الینه گیره‌وه سالیب، تاقچاداکی بوش شوٍشه‌لرین دالیندا شیطان تورو هؤروٍب و بالالاردی. قاری ننه بیر زامان او شوٍشه‌لره، قورا سویو، نعناع آراغی و باشقا شئی‌لر دولدوروب و اونلاری ساتاردی و پولویلا کئچینردی. آنجاق ایندی قاری ننه روٍشوٍل دوٍزه‌لدیب، ساتماقلا کئچینیردی.
هؤروٍمجه‌یین اوٍره‌یی ساری فره‌نین الیندن یارالی ایدی. او بیلیردی کی آخیردا بیر گوٍن ساری فره‌نین دیمدییی‌نین زاولینا گله‌جک.
نئچه دفعه ساری فره اونو تاقچانین قیراغیندا گؤروٍب، قره-قورخو گلمیشدی. بیرده کی اونون بالالارینین بیر نئچه‌سینی یئمیشدی. هله اوٍسته‌لیک ساری فره خیردا ساری قاریشقالارین کؤکوٍنوٍ کسمیشدی و هوروٍمجک تاقچاداکی شوٍشه‌لرین دالیسیندا یئمه‌یینه بیر زاد تاپا بیلمیردی.بیر گئجه قاری یوخوسوندا گؤروٍرکی، هؤروٍمجک اونا دئییر:– آی قوجا آرواد هئچ بیلیرسن فره سنین وار-یوخونو نئجه داغیدیر؟
قاری دئدی: سفئه‌له‌مه. منیم او مهربان ارکؤیوٍن فره هئچ واخت بو ایشی گؤرمز.
هؤروٍمجک دئدی: سن ککلیک تکین باشینی قویلاییبسان قارا، هئچ زاددان خبرین یوخدور.
قاری دؤزه بیلمه‌دی: هؤروٍمجک، دوٍزوٍنوٍ دئ گؤروٍم نه دئمک ایستیرسن؟
هوروٍمجک دئدی:فایداسی یوخدور. ساری فره‌نین دوزلو غمزه‌لری سنین گؤزلرینی ائله توتوب کی سن منیم سؤزلریمه اینانماسان.
قاری حیرصلی-حیرصلی دئدی:سنین دئدیکلرین دوٍز اولسا، من اونون باشینا بیر اویون گتیره‌رم کی قاریشقالاردا اونون حالینا قان آغلار.
هؤروٍمجک کی گؤردوٍ قارینین قولاقلارینی دولدورا بیلیب، دئدی: بس قولاق وئر ثابیت ائله‌ییم. یازیق قوجا سن آخشاما کیمی جانینان الـله‌شیب روٍشوٍل قاییریب حامام‌لاردا اونا-بونا یالوارچی دوٍشوٍب، او روٍشوٍللری ساتیب بیر تیکه چؤرک چیخاردیسان کی اؤزگه‌لرین میننتینه قالمایاسان، آمما او قارینپا سیرتیق جوٍجه‌نین هئچ عئینینه ده گلمیر. بیر بئله گیردکاندان بیرینده قویمور سن ساتاسان. بلکه بو عؤمروٍنوٍن آخیریندا بیر گوٍن گؤره‌سن.
قاری حیرصله یوخودان آییلیب ساری فره‌یه گلدی. سحر چاغی روٍشوٍل ساتماغا گئتمه‌دی. کوٍمادا اوتوروب گؤزلرین، حیه‌طده فره‌یه زیلله‌دی. ساری فره حیطده گزه-گزه گوٍنشین چیخماسینا تاماشا ائله‌ییردی.
ساری فره گلدی گیردکان آغاجی‌نین دیبینده دایانیب، اهمالجا آغاجا دئدی:دوستوم، اوٍچ-دورد دانا گیردکان سال، بلکه من صوٍبحانه یئییم.
گیردکان آغاجی، بوداقلاری‌نین بیرینی ترپه‌دیب اوٍچ-دورد دانا یئتیشمیش گیردکان سالدی یئره ساری؛ فره گیردکانلارا ساری قاچاندا، قاری تئز یئریندن قالخیب دئدی:آهای سارالمیشین بیری سارالمیش، اونلارا دیمه دای منیم گیردکانلاریمی یئمه‌یه حاققین یوخدور.
ساری فره تعجوٍب‌له قارییا باخدی، گؤردوٍ کی قاری دییشیلیبدیر. اونون گؤزلرینده کی مهربانچیلیق، اوٍزوٍنده کی گوٍلوٍش‌لر، شیرین-شیرین دانیشیقلاری یوخ اولموشدو، قاری فره‌یه چاتیب، تپیک‌له اونو ووروب آتدی اویانا، سونرا گیردکانلاری ییغیب قویدو جیبینه.
فره اوزوٍنوٍ ساخلایا بیلمه‌ییب، دیله گلدی: قاری ننه نییه بئله دییشیلیبسن، ائله بیل شیطان سنی آزدیریبدی؟قاری حیرصلندی: دئدیم دانیشما … چوخ — دئدیم کی منیم گیردکانلاریمی یئمه‌یه حاققین یوخدور، اونلاری ساتاجاغام.
ساری فره باشین آشاغا سالیب گئتدی دایاندی آغاجین دیبینده، قاری‌دا قاییدیب گیردی کوٍماسینا، بیر آز کئچدی ساری فره تزه‌دن آغاجا دئدی: دوستوم بیر-ایکی دانا گیردکان سال گؤره‌ک نه اولور، بو گوٍن کی صوٍبحانه‌میز زه‌هره دؤندوٍ.آغاج بوداقلارینی سیلکه‌له‌ییب بیر نئچه گیردکان سالدی، فره تئز قاچیب اونلاری سیندیریب یئدی، قاری بیردن-بیره چیغیردی:
آهای- سارالمیشین بیری سارالمیش، سنه دئمه‌دیم کی منیم گیردکانلاریمی یئمه. ایندی سنه نیشان وئره‌رم منیم گیردکانلاریمی یئمه‌یین جزاسی نه‌دیر!
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۱۶ بهمن ۱۳۹۶ ساعت ۷:۳۲ ق.ظ
