ضرورت تأسیس شهرک صنعتی سنگ در آذربایجان غربی

مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: خام‌فروشی بزرگ‌ترین چالش معادن کشور و آذربایجان غربی محسوب می‌شود، معادنی که به عنوان صنعت جایگزین نفت و محور توسعه استان مطرح است.
ظرفیت‌های کم‌نظیر و مزیت‌های بی‌بدیل آذربایجان غربی در استخراج سنگ‌های گرانیت و معادن دیگر نشان می‌دهد که بسترهای محقق شدن خط‌مشی صادرات غیرنفتی در استان آذربایجان غربی بیش از سایر استان‌ها فراهم است.
ایجاد اشتغال مهم‌ترین دغدغه موجود در استان آذربایجان غربی است و معدن می‌تواند بخش اعظمی از مشکلات اشتغال را حل کند.
توسعه معادن و کارخانجات و صنایع تبدیلی می‌تواند جایگزین نفت شود و بیش از یک هزار فارغ‌التحصیل در رشته‌های معدن و زمین‌شناسی در مقاطع مختلف وجود دارد که در این راستا جذب افراد باید براساس آزمون و استعداد افراد باشد و افراد نخبه جذب شوند.
این در حالی است که خام‌فروشی بزرگ‌ترین چالش معادن کشور و آذربایجان غربی محسوب می‌شود، معادنی که به عنوان صنعت جایگزین نفت و محور توسعه استان مطرح است.
معادن به عنوان محور توسعه مطرح بوده که متاسفانه در استان آذربایجان غربی تبدیل به نگاه حسرت مردم، آلودگی محیط زیست و انتقال ثروت استان به خارج از استان شده و اشتغالی که مردم انتظار داشتند، از معادن بهره ببرند با خام‌فروشی به ناامیدی تبدیل شده است.
عمده بهره‌برداران معادن در استان غیربومی هستند و صنایعی که باید در کنار معادن راه‌اندازی شود، تاکنون محقق نشده است.
در این راستا چند موضوع از جمله تولید علوم پایه زمین شامل مطالعات کامل ژئوشیمی ژئوفیزیک، GIS، تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی و برنامه حاکمیتی اکتشاف در استان و کشور، بحث سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و خارجی در استفاده بهینه از منابع به ویژه منابع سنگی استان و ایجاد شهرک‌های تخصصی فرآوری محصولات سنگی و ایجاد کارخانجات فرآوری در کنار معادن که بتواند ارزش افزوده و ثروت در استان ایجاد کند، مطرح است.
امید است با ایجاد خوشه‌های صنعتی و توسعه خوشه‌ها و ایجاد مثلث خوشه‌های صنعتی، دولت و دانشگاه‌ها به صورت بهینه از منابع خدادادی استفاده شود.
از سوی دیگر، معادن استان فاقد پروانه اکتشاف و شناسنامه هستند که با پیگیری‌های انجام شده، وزارت صنعت، معدن و تجارت کتابی در خصوص معادن استان چاپ کرده است.دو سال در استان تلاش می‌شود برای صاحبان معدن مجوز صادر شود و در کنار معادن کارخانجات و صنایع فرآوری راه‌اندازی شود که در این راستا با فراهم شدن زیرساخت‌ها و اشتغال‌زایی در منطقه مهاجرت از روستاها کاهش می‌یابد و موجب رشد اقتصادی در منطقه خواهد شد.
باید در راستای راه‌اندازی صنایع تبدیلی در کنار معادن و اشتغال افراد بومی اقدامات جدی صورت گیرد و ضایعات حاصل از این صنایع تبدیلی نیز تبدیل به پودر سنگ شده و در آینده ضایعات معادت بیشتر از سنگ معادن درآمدزایی خواهد داشت.
این در شرایطی است که نگاهی گذرا به ظرفیت‌های کم‌نظیر و مزیت‌های بی‌بدیل آذربایجان غربی در استخراج سنگ‌های گرانیت و معادن دیگر نشان می‌دهد که بسترهای محقق شدن خط‌مشی صادرات غیرنفتی در استان آذربایجان غربی بیش از سایر استان‌ها فراهم است.
استان آذربایجان‌غربی در بخش صنعت و معدن ظرفیت‌های کم‌نظیری دارد و در صنایع مختلف از مزیت‌های بی‌بدیلی برخوردار است که باید به برندسازی آن‌ها و ثبت محصولات به نام استان تلاش شود چرا که در این صورت به ارزش اقتصادی این محصولات به مراتب افزوده می‌شود.
این استان مقام اول استخراج سنگ گرانیت در کشور را داراست و سنگ‌های گرانیت آذربایجان غربی با تنوع رنگ مشکی، سبز، گل بهی، گل پنبه‌ای، طوسی و شکلاتی موجود است. هم‌اکنون ۵۶ معدن سنگ گرانیت در حال بهره‌برداری در استان وجود دارد که سالانه ۲۹۱ هزار تن سنگ گرانیت از این معادن استخراج می‌شود و بیش از ۸۰ نوع سنگ تزئینی در این خطه وجود دارد.
آذربایجان غربی با داشتن ۸۰ نوع و رنگ سنگ تزئینی از قطب‌های مهم سنگ‌های تزئینی کشور به شمار می‌رود و در حال حاضر ۱۴ میلیون تن ماده معدنی از معادن استان استخراج می‌شود و اگر از این فرصت‌های بی‌بدیل طبیعی و خدادادی بهره‌برداری اصولی شود آذربایجان‌غربی می‌تواند در مسیر توسعه شتاب بیشتری بگیرد.
این در حالی است که ضرورت جلوگیری از خروج سنگ‌های تزئینی از آذربایجان غربی یک اولویت مهم است و خروج سنگ‌های تزئینی از آذربایجان غربی یکی از دغدغه‌های اصلی مسئولان ارشد استان و فعالان بخش معدن باید باشد. چرا که آذربایجان غربی کلکسیون سنگ‌های تزئینی کشور به شمار می‌رود ولی متأسفانه این سنگ‌ها با خروج از استان توسط سایر استان‌ها فرآوری می‌شود.
صدور مجوز تأسیس واحدهای بزرگ فرآوری سنگ‌های تزئینی در استان یک اولویت مهم است و با هدف تامین زیرساخت‌های معدنی در بخش فرآوری معدنی، مجوز تاسیس واحدهای بزرگ فرآوری سنگ‌های تزئینی با ظرفیت بالای۱ میلیون مترمربع برای هر واحد باید صادر شود.
تأسیس این واحدها می‌تواند بخشی از مشکلات حوزه معدن رفع و ارزش افزوده سنگ‌های تزئینی نصیب خود استان شود. این در شرایطی است که نبود واحدهای فرآوری سنگ‌های تزئینی باعث شده این سنگ‌ها با قیمت بسیار ناچیز برای فرآوری به استان‌های دیگر منتقل شود.
این در حالی است که خروج سنگ‌های تزئینی از آذربایجان‌غربی به دلیل نبود کارخانه‌های فراوری یکی از مشکلات و دغدغه مسئولان این استان است. البته برای این منظور با صدور مجوز پنج واحد فراوری سنگ‌های معدنی در استان موافقت به عمل آمده است که باید منتظر بود تا دید چه اتفاقی خواهد افتاد. طبق اعلام مسئولان هر یک از این کارخانه‌ها پس از بهره‌برداری ظرفیت فرآوری یک میلیون مترمربع را دارند و امید است با بهره‌برداری از این واحدها سنگ‌های تزئینی استان در داخل استان فراوری شوند.