سئودا (پووئست)
نریمان ناظیم
آنادیلیمیز: حاج اکرم خانیم دئییر:– او دیغلییان دئییل. سن آرخایین اول. او تزه سنین اریوین اوجوباتینا گونه چیخیب. نییه دیغلیر. من ساده ایمیشم. ایندییه‌جن اونو تانیمامیشدیم. دئمه چادیراسیزلیقدان ائوده قالیب. نه جور اولدو بس؟ منه گلنده نیققیلتیسیندان باش قولاغیمی آپاریردی، آمما ایندی تکه کیمی داغا داشا دیرماشیر؟ آغا جاوانلاشیب. اوسته چیخاندا پیلله‌لرین اوچون بیر ائله‌ییر. او دیغلییا؟! او تزه گؤتوایله قویماغا دوشوب!
فروغ قاپی آغیزیندا دایاندیقدا دیل اوجو دئییر:– اونون دیغلاماسینا دئییل کی، اگر من سنی تانییرام، سن دیغلادارسان آخیر.بو دؤنه حاج اکرم خانیم لاپ اود توتور:– دیغلار دا کی دیغلار. جهننمه دیغلار، گورا دیغلار. لاپ دیغلاداجام. جا‌نین دا آلاجام. هر نه اولاجاق قوی اولسون. او سققل کی مندن گئدیب هاندا وارا گئده ایتین گؤتونه یاپیشا! بورا باخ بورا! باخ منیم قارنیمنان چیخان بو عیفریتییه! گؤر نئجه منی ساشماغا فرصت تاپیب؟! ساغ الیم باشیوا اولسون فروغ. منه سؤز آتیرسان، هه؟ اوره‌ییمه داغ قویورسان؟ بودا منیم پیس گونومده داریما دورماغیندی سنین؟ آللااااه اؤلدور قوتار منی، آللااااه! قوتار منی بو ذیللتدن، قوتااار… بونلاری دئیرکن ال آتیر ساچلارینا. فروغ توواراخ قاپی‌دان چیخیب اکیلیر. بدری اؤزون یئتیریر آناسینا. اونون قولوندان آسلانیر. فخری یخچالا طرف قاچیب بیر لیوان سویلا ایکی دانا حب گتیریر. گوجی بیلاه‌ایلا حب‌لری آناسی‌نین بوغازینا سالیب سویو ایچیردیر. حاج اکرم خانیمی یئرینه سالیب اوستون چکیرلر. ایکی باجی اوزون زامان سس‌سیز اوتورورلار. حب‌لر تاثیرین باغیشلاییر. حاج اکرم خانیم زاریلتیدان دوشور. بدری دیزلرین قوجاقلاییر. فخری شاما بیر شئی حاضیرلاماق اوچون آیاغا قالخیر؛ تنه‌بینی ایکی یئره بؤلن قاپی‌نین تایلارین باغلاییر. حاج اکرم یاتان بؤلومون چیراغین سؤندورور. او بیری تایدا سیفرا سالیر. بدری دیزین قوجاقلاییب ایچین- ایچین آغلاییر. فخری اونو سیفرا باشینا چاغیریر. بدری لئچگی‌نین اوجویلا گؤزونون یاشین آلیر، سیفرا‌نین باشینا کئچیر.
باجیسیندان سوروشور: – بس اکبر آغا فخری؟…– »او ماموریتده‌دی«- دئیه، اونون بوشقابینا خؤره‌ک چکیر. بدری ایکی اوچ تیکه یئییب یئمه‌میش کنارا چکیلیر. سوروجو گؤزلرین فخریه دیکیر:– فخری گؤره‌سن نه جور اولاجاق؟فخری »نه دئییم واللاه!« – دئیه، سیفرانی قاتلاییر. سونرا باجیسی‌نین سوروجو باخیشیندان قاچا بیلمه‌دن دیله گلیر:– سن ده اوولدن ایشین ایچینده اولسایدین بیر بئله گیجلمزدین. شیخ مفیدین تبلیغاتی، جیجی- باجی‌لارین ییغیشیب سفئهله‌مه‌لری آبانی بدبخت ائله‌دی. عمده باعث دا شیخ مفید اولدو… فخری باشلاییر ماجرا‌نین تفصیلینه… قاپی‌نین او اوزونده، حاج اکرم خانیم یاری اویغو یاری اویاق، بلکه ده هیککه‌سیندن بایغین بیر حالدا اوزانمیشدی. او فخرینین سؤزلرین ائشیدیر، آرا – بیر باشا دوشوردو:– شیخ مفیدین سؤزلری آروادلارین ایچینه ولوله سالمیشدی…
بو جومله‌نی ائشیدجک، شیخ مفیدین سؤزلری گورولتویله حاج اکرم خانیمین ذهنینه یاییلیر…
– آی باجیلار، آی ننه‌لر، بو گون هامی‌نین بوینوندا تکلیف وار. هره اؤز پاییندا ایثار ائله‌مه‌لیدیر. چتیندیر بیلیرم، آمما بو ایشین ثاوابی قورتولان دئییل باجیلار. اونا گورا کی سیز اؤز اورک‌لریزدن ایثار ائله‌ییرسیز. سیز اؤز قلب‌لریزی طبق اخلاصه قویوب تقدیم ائله‌ییرسیز. گؤر نه بؤیوک مقامی‌دیر. گؤر نه عظمتلی‌دیر بو مقام!…
فخرینین هله ده سسی گلیر. حاج اکرم خانیم بیرین ائشیدیر، بیرین ائشیتمیر. بیر لحظه آییخیر، یئنی‌دن اویغو عالمینه دالیر:– دئییرم آخی حاج اکرم خانیم بیز ایندیه‌جن نئیله‌میشیک کی بوننان بئله نئیله‌یک. باشیمیز قاریشدی اوشاقلارا عؤمور سوووشدو. هئش بیلمه‌دیک هاردان گلدی هارا گئتدی. من اؤزومو دئییرم باجی، باخ او اوروش-نامازی دا دوز- تؤره‌لی یئرینه یئتیره بیلمه‌میشم. بو سرطان سهته‌‌نین قاباغیندا کیم دایانا بیلر آی باشیوا دؤنوم. جار جاوانا رحم ائله‌میر، هاندا قالمیش اولا بیزلره. یوخ باجی بئله اولماز، بیز گره‌ک اؤزوموزه بیر گون آغلییاق. صاباحکی گون نه جاواب وئره‌جه‌ییک؟ اونون بونون سؤزون ساققیز ائله‌دیک سالدیق آغیزیمیزا، چئینه‌دیک بوتون عؤموروموز قئیبته گئشدی. خانیمتاش خانیم رحمته گئد‌ه‌ن گوندن منی فیکیر خیال گؤتوروب، دئییرم آخی بئله بو اللی نئجه ایلده من دالی یانیما نه قویموشام ؟! آغزیما داش تورپاغ، منیم باشیما بیر ایش گلسه الی بوش گئدیب او دونیادا نه دئیه‌جییم من؟شکوفه خانیمین سؤزو بورا یئتیشنده حاج اکرم خانیمین اوتوردوغو یئر بیر قویو آغیزی کیمی لاپدان آچیلیر، حاج اکرم خانیم گورولتویله قویونون دیبینه دوشور. ظولمت هر یانی بورویوب. اوزاقدا قاپییا بنزر بیر شئی قیزاریر. حاج اکرم خانیم اوزون زامان اولدوغو یئرده کیریییب قالیر. سونرا هانسیسا آدامین دهشتلی باغیرماسیندان یئریندن سیچراییب ایشیغا ساری قاچیر. یاخینلاشدیقجا ایستی شیددتلنیر، ایره‌لی‌له‌دیکجه قیرمانج کیمی اونون اوز
– گؤزون اودا چکیر. ساچلاری آلازلانیر. گئری قاییدیقدا غافیلدان باشقا بیر قاپییا توققا گلیر. قاپی اوزونسوو بیر دالانا آچیلیر. دالا‌نین او تای بو تاییندا یوزلرجه قادین آسیلیب: کیمیسی قیچیندان، کیمیسی ساچیندان، کیملری دیلیندن. آسیلانلارین بعضیسی تانیشدی، آمما حاج اکرم خانیم اونلارین آدینی یادینا سالا بیلمیر. بیردن خانیمتاج خانیمی گؤرور. دیلیندن قناری‌یه آسیلیبدی. دیلی یاریم آرشینجا ائشیگه چیخمیشدیر. اونون گؤردوکده، خانیمتاج خانیم ال آیاق چالیب چیرپینیر. حاج اکرم خانیم سوروشور:– بورا هارادی خانیمتاش، سن نه ائله‌ییبسن؟!خانیمتاج خانیم جاواب وئره بیلمیر، تکجه آغلاییر. گؤزلریندن یاش یئرینه قان گیله‌لنیر.حاج اکرم خانیم یئنی‌دن سوروشور:
– بورا هارادی، دئ گؤروم سنی نییه آسیبلار؟
خانیمتاج خانیم یئنه ده آغلاییر. بیردن کیمیسی اونون قولوندان یاپیشیب مهریبانجاسینا دئییر:
– او قئیبت ائله‌ییب قیزیم.حاج اکرم خانیم اوجا بوی بیر قادین گؤرور. یاشیل نورلا هاله‌لنمیش بنیزیندن ایشیق ساچیر. حاج اکرم خانیم اؤرکله‌نیر، دیلی توتار – توتماز سوروشور:– بس، او بیری‌لر؟ ساچیندان آسیلانلار؟جاواب ائشیدیر:
– اونلار ساچلارین نامحرمه گؤستریبلر، او بیری‌لری ایسه ارلریندن اجازه‌سیز بیر یئره گئدیبلر.حاج اکرم خانیم تیر- تیر اسه‌رک اینله‌ییر:– بس من؟ منی نئیلییه‌جک‌سیز؟نورانی قادین: »ایندیدن بیلینمز، هله سنین واختینا قالیر«- دئیه، بیر قاپینی آچیر اونو ائشیگه بوراخیر. حاج اکرم خانیمین گؤزلری قاماشیر. یاواش یاواش اؤزون تاپیر. هند‌ه‌وره باخیر، تانیشدی. سئچیر. اؤز مسجدلری‌دی، امامزادا مسجدی‌نین حیطی‌دی. شیخ مفیدین سسی بلندگودان یاییلیر. او اینجارسیز حالدا دووارین دیبینده اوتورور. سس ائشیدیلیر:– آنالار، باجیلار، ارسیز قالانلارین سایی – حسابی یوخدور. یئتیم اوشاقلار آتا ایسته‌ییرلر. ایثار ائلمه‌لی گوندور. ایمکانی اولانلار بونلاری قانادلاری‌نین آلتینا چکسین‌لر. آغالاریزی تشویق ائله‌یین بو خئیر ایشه قول قویسونلار. راضی اولمایین جاوان باجیلاریمیز بی‌صاحاب قالسینلار. روا بیلمئیک بیر پارا مسائلی خدای نخواسته جامعه‌ده وجوده گله کی صاباحکی گون قیامتده جوابگو اولا بیلمه‌یک…
حاج اکرم خانیم یئنه ده ائوده‌دی. شکوفه خانیم اوتوردوغو یئرده اوتوروب هله ده دانیشیر:– گینه ده واللاه آلله شیخ مفیدین آتاسینا رحمت ائله‌سین. اقللیکم بیزه بیر قاچاق یولو قویورو. ایسراغی گون زیور خانیما دئییردیم، دئییردیم گلین هامیلیغان تصمیم توتاخ ارلریمیزه دئیک گئتسین‌لر آداما بیرین آلسین‌لار. باخ بیری من واللاهی سیزدن بئلیم باغلی اولسا لاپ گونو صاباح حاج احمدینن دانیشارام. قیز ایندی کیمده دای ار نازی چکمه‌یه حوصله قالیب. قوی گئتسین‌لر بلکه باشلاری قاریشا اؤزلرینه، بیز ده قول قیچیمیزی اوزاداق بیر راحات نفس چکک آخی!شکوفه خانیم یاواش- یاواش دومانا بورونوب یوخا چیخیر، آمما »بیر راحات نفس چکک!« جومله‌سی هرله‌نیر، هرله‌نیر دؤنه – دؤنه گئدیب در- دووارا ده‌ییب حاج اکرم خانیمین قولاغینا قاییدیر…قاپی‌نین او اوزونده باجیلار هله ده دانیشیرلار. حاج اکرم خانیم فخرینین سؤزلرین سئچیر:– آنجاق گون او گون اولدو کی فروغ ایلا قاسیم آغا گئتدیلر »شمسی«نی گتیردیلر. بیر ایکی هفته ائله بیر سؤز سوو یوخ‌ایدی. بیزده چوخ آز گیت گل ائدیردیک. آمما یاواش یاواش آبا‌نین عوالمی ده‌ییشیلدی. ایندی آرالاریندا نه گئچمیشدی بیلمیرم آنجاق…. ائله آرواد…. سسین چیخارت….هئچ اوولدن…. ائو…. قاسیم آغا…….گئتدیکجه فخرینین سؤزلری حاج اکرم خانیمین عالمیندن آرا آچیر، سؤزلر سئیره‌لیر، بیری ائشیدیلیر، بیری ائشیدیلمیر. یئنی‌دن اویغویا دالیر. بو دؤنه اؤزون مطبخده گؤرور، لپه آریدیر. هیرسی باغیرساغین کسیر:– آخی هرشیین بیر حددی وار. یوخو اولار بیر ساعات، ایکی ساعات. ناهاری تیخیب یاتیبلار. باخ اورا سنی الله، گون باتیر ها! به بو کیشی دوکانا گئتمه‌یه‌جک؟…باشینی یوخاری قووزویاندا گؤرور شکوفه خانیم قاپی‌نین آغیزیندا دایانیب. دیکسینیر. سوروشور:– شکوفه خانیم سن هایاننان گلدین؟!شکوفه خانیم گولور. آغیزیندا هئچ بیر دیشی یوخدور. گؤزلری آلاجا – بیلاجا چالیر. آنایین بیر آدامدیر سانکی. یوخ، »بو شکوفه دئییل« – دوشونه‌رک سوروشور:– سن کیمسن، هاردان گلدین بورا؟آرواد یئنی‌دن گولور:– بوشلا بو سؤزلری آی بیناوا بدبخت! دور آیاغا، دور گیت اوسته، گؤر اوردا نه خبردی؟ دور!آرواد قاپی‌نین قاباغیندان چکیلیر. حاج اکرم خانیم لپه خونچاسین یئره قویوب قالخیر. قاپی‌نین او تای بو تایینا باخیر، آروادی گؤرمور. حیطه چیخیر. آرواد یوخ اولوب. اوره‌یی دؤیونمه‌یه باشلاییر. رنگی قاچیر. حیط قاپیسینا گلیر. قاپی باغلیدیر. دالاندا اوست اوتاغین پیلله‌سی‌نین قاباغیندا بیر نئچه لحظه دوروخور. یئنی‌دن آروادین سسین ائشیدیر:– چیخ اوسته. چیخ گؤر نه ائلیرلر؟بو سسین اؤز سسینه اوخشارلیغیندان شاشیر:– قیز من اؤز اؤزومه دانیشیرام؟!سس گلیر:– سفئه دانیشما آرواد، چیخ اوسته دئدیم. چیخ! اورا باخ! یئنه دایاندی ها! ای آوارا کولباش!اوول پیلله‌نی چیخیر. دوروخور سس گلیر:– نه‌یه دوردون بس؟یئنه ده بیر پیلله چیخیر. اوره‌یی چیرپینیر. بارماغی اوسته یئریییر. هر پیلله‌نی چیخدیقجا دایانیر قولاق آسیر. او تای بو تایا باخیر. هله بئش آلتی پیلله قالیر. اوره‌یی‌نین دؤیونتوسونو ائشیدیر. قورخو جا‌نینا چؤکور. ایسته‌ییر قاییتسین. بارماغین دیشی‌نین آراسینا آلیب سیخیر. آرخاسین دووارا سؤیکه‌ییب توختاقلیق دیله‌ییر. بیر ایکی پیلله ده چیخیر اوسته. اوچ پیلله قالیر. دیزه چؤکور. دیرسه‌یین آخیرینجی پیلله‌یه سؤیکه‌ییر. اینجارسیز حالدا دایانیب قالیر. اوره‌یی کؤکسونده چابالاییر. دؤشونو پیلله‌‌نین تینینه سیخدیقدا باشینی قول‌لاری‌نین اوستونه قویوب نفسین اوغورلاییر. اوتاغدان خیسین – خیسین سسلر گلیر. شمسی‌‌نین نارین – نارین گولوش سسی کسیلمیر.
Arazazarbaijzn.anadilimiz@gmail.com
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۰۳ آبان ۱۴۰۰ ساعت ۸:۳۸ ق.ظ
