روش استفاده ما خطرزا ست نه تکنولوژی!

آیدین پورخامنه
گروه اجتماعی: زندگی در عصر مدرنیته و ارتباطات بسیاری از عادت‌های ما را تغییر داده است. استفاده از تکنولوژی نوین برای کودکانی که در این دهه به دنیا می‌آیند بسیار ساده‌تر از والدینشان است اما استفاده از تبلت‌ها و گوشی‌های هوشمند چه تاثیری بر سلامت جسمی و روانی کودکان خواهد گذاشت؟ وسایلی که برای ساکت کردن کودکان استفاده می‌شود در سال‌های آینده چه تأثیری بر کیفیت زندگی آن‌ها می‌گذارد؟ آیا بهتر است بد غذایی کودک خود را تحمل کنیم یا با بخش فیلم و موسیقی با تبلت او را به خوردن غذا تشویق کنیم؟
روند گرایش کودکان به استفاده از تبلت‌ها به‌اندازه‌ای‌ است که شان مک گوان، تحلیلگر بازار و مشاور سرمایه‌گذاری صنعت اسباب‌سازی گفته است، سازندگان بزرگ اسباب‌بازی از تغییر گرایش کودکان به سمت استفاده از تبلت‌ها به‌جای اسباب‌بازی‌های سنتی در هراسند. این نگرانی به این دلیل است که کودکانی که عموماً سن‌شان از سه سال تجاوز نمی‌کند هدایایی از قبیل آی‌پد و کیندل فایر (تبلت کتابخوان شرکت آمازون) به جای عروسک‌، ماشین‌های اسباب‌بازی بازی‌های فکری مقوایی یا دیگر اسباب‌بازی‌های سنتی دریافت کرده‌اند.
به راستی بیش از شرکت‌های تولیدکننده اسباب‌بازی، والدین کودکان نگران آسیب‌های استفاده از تکنولوژی بر آن‌ها هستند.
برخی آمار نشان می‌دهند که میزان علاقه‌مندی کودکان به داشتن اسباب‌بازی‌های لمسی نسبت به گذشته کمتر شده و می‌توان دلیل اصلی این موضوع را افزایش آشنایی آن‌ها با بازی‌های دیجیتالی و تبلت‌ها دانست. روانشناسان کودک و کارشناسان امور تربیتی بر این باور هستند که تغییرات رخ داده در فرهنگ بازی بچه‌ها نگران‌کننده است. چرا که بازی‎های رایانه‌ای فضایی محدود برای بچه‌ها ایجاد می‌کنند که فرصت تحرک و برقراری ارتباط با همسالان را از کودکان می‌گیرند.
*تکنولوژی به تنهایی هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند .
آکادمی اطفال ایالات‌متحده تعیین کرده، بیشتر کودکان دست‌کم تا ۳-۲ سالگی نیازی به دسترسی به فناوری ندارند و لازم است تا آنجا که امکان دارد این وسایل را از کودکان دور کرد. به همین ترتیب بازی با رایانه و تبلت برای کودکان ۶ تا ۹ سال نباید از دو ساعت تجاوز کند. والدین باید در خرید و دسترسی کودکان ۱۰ تا ۱۵ به موبایل و تبلت آگاهی کامل داشته باشند.
اگر به کودک اجازه داده شود از اینترنت استفاده کند، باید بر این مسئله کنترل کافی شود تا از وب‌سایت‌های نامناسب استفاده نکند. تکنولوژی به تنهایی هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند اما مسئله این است که شما با آن چه کاری انجام می‌دهید.
وسایل الکترونیک می‌تواند موجب تحریک تخیل و احساسات‌ در تخیل و احساسات‌ شود. برخی از این وسایل حتی می‌توانند به ارتقای شنوایی، صحبت کردن و همچنین یادگیری کمک کند.
دستگاه‌های الکترونیک و بازی‌ها تاثیر مثبتی در توسعه مهارت‌های تحلیلی و شناختی دارد که می‌تواند در ایجاد تفکر خلاق مهارت‌های تحقیقی، تفکر استراتژیک و پرورش پتانسیل خلاقیت در بچه‌ها نقش مهمی داشته باشد. این وسایل می‌تواند در بهبود مهارت‌های دستی و سواد کامپیوتری تاثیر داشته باشد. این ابزار همچنین می‌توانند استرس کودکان را کم کند و آن‌ها را سرگرم کند. یکی دیگر از مزایای قابل ذکر ارتقای اعتمادبه‌نفس آن‌ها با تسلطشان به بازی‌هاست. همچنین در توسعه هماهنگی چشم دست و ذهن موثر است.
با این وجود، تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که به طور متوسط ۷ ساعت در روز را با تلویزیون، بازی‌های الکترونیکی، اینترنت و تلفن همراه می‌گذرانند، می‌دانند چطور با گوشی‌های هوشمند کار کنند و حتی بدون کمک مرورگرهای وب را باز کنند.
تحقیقات دیگری همزمان نشان می‌دهد کودکان کمی در این سن می‌دانند چطور بند کفششان را بدون کمک ببندند که نشان می‌دهد گجت‌ها کودکان را از دنیای واقعی دور نگه می‌دارد.
*بچه‌ها، تبلت را به مادرشان ترجیح می‌دهند
جالب است بدانید که مطالعات دانشکده ارتباطات نورث‌وسترن از دو هزار و ۳۰۰ پدر و مادر صاحب کودکان زیر هشت سال نشان می‌دهد که ۳۷ درصد آن‌ها بدون نگرانی تبلت یا گوشی هوشمندشان را در اختیار کودکان‌شان قرار می‌دهند. در حالی که بیش از ۵۴ درصد آن‌ها درباره استفاده کودکان‌شان از ابزارهای همراه احساس نگرانی کرده و معتقدند که این ابزارها تاثیر منفی روی فعالیت‌های فیزیکی کوکان خردسال دارند. جالب‌تر اینجاست که فقط ۱۰ درصد والدین آمریکایی سعی می‌کنند که از طریق این ابزارها به کودکان شان آموزش دهند.
این نگرانی‌ها و دوگانگی زمانی به اوج می‌رسد که والدین می‌بینند که فرزندشان محو این ابزارها شده‌اند. بر همین اساسABC NeWSABCNews تصمیم گرفت که آزمایش‌هایی را انجام دهد تا ببیند کودکان بین آی‌پد و مادرشان کدام را انتخاب می‌کنند. نتیجه شاید کمی وحشتناک باشد،‌ چون اکثریت قریب به اتفاق این بچه‌ها، تبلت را به مادرشان ترجیح می‌دهند و اصلاً نمی‌توانند در مقابل این اسباب‌بازی‌های دیجیتالی‌ مقاومت کنند.
*رفتار اعتیادآمیز کودکان در استفاده از تبلت
از طرف دیگر وقتی کودکان به طور دائمی با این ابزارها ارتباط داشته باشند نوعی رفتار اعتیادآمیز نسبت به بودن با این ابزارها را پیدا می‌کنند و در صورت عدم حضور این ابزارها به بهانه‌جویی و پرخاشگری می‌پردازند. آنچه مهم است اینکه والدین برای تغییر این شرایط چاره‌ای بیندیشند و با گذاشتن وقت بیشتر و بهره‌گیری از اسباب‌بازی‌های متنوع و جذاب مانعی بر افول ذهن و فکر کودکان خود ایجاد می‌کنند.آخرین بررسی‌های انجام شده توسط سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد بازی‌های خشن رایانه‌ای بخصوص برای کودکانی که از نظر سرشتی یا محیط خانوادگی مستعد پرخاشگری یا اختلالات رفتاری هستند، افزایش پرخاشگری را به دنبال دارد.
بازی‌های رایانه‌ای علاوه بر عوارض جسمی تعاملات اجتماعی بچه‌ها را نیز به‌شدت کاهش می‌دهد و آنان را گوشه‌گیر و منزوی می‌کند از این رو والدین باید بر نحوه و زمان استفاده کودک از تبلت، لپ‌تاپ و دیگر وسایل پرتابل بازی رایانه‌ای نظارت کافی داشته باشند.
تحقیقات نشان داده است کودک هنگام بازی می‌تواند کشف کند چه کسی است و چه توانایی‌هایی دارد، دنیا چیست و چگونه خود را باید با محیط هماهنگ کند.
محسن اصغری مشاور کودک با بیان این‌که بازی مجموعه‌ای از فعالیت‌ها است، می‌گوید: برخی خانواده‌ها تصور می‌کنند بازی یعنی سرگرمی با اسباب‌بازی در حالی که بازی همان فعالیت‌هایی است که کودکان در طول روز انجام می‌دهند. بازی باید تخیل و خلاقیت را در کودک تقویت کند، متاسفانه اسباب‌بازی‌های امروزی تنها دنیای کودکان را مصنوعی ساخته است و به ندرت می‌توان آموزشی به جا در این نوع وسایل مشاهده کرد رشد کودک از نظر حسی و حرکتی توام با بازی است، بازی نوزاد با انگشتانش و پرتاب اشیا و به دنبال آن سئوالات و کنجکاوی‌های پی در پی، هر کدام به نوعی در شناخت او از اطرافش موثر است ”
*آسیب‌های جسمی استفاده از تبلت
برا اساس گفته ذبیح‌الله برجسته فیزیوتراپیست در خصوص مبحث کودکان و رایانه، نتایج بررسی‌های انجام شده توسط محققان دانشگاه کالج لندن نشان داده است که کودکانی که بیش از چهار ساعت در روز تلویزیون تماشا می‌‌‏کنند خیلی بیشتر از سایر کودکانی است که در بزرگسالی دچار حمله‌‌‏ قلبی می‌‌‏شوند.
بر اساس این تحقیق، آسم، از بین رفتن تعادل هورمونی یا بلوغ زودرس، دیابت، استرس و ضعف سیستم ایمنی، بی‌خوابی، چاقی و اوتیسم از دیگر بیماری‌‌‏هایی است که احتمالاً در آینده به سراغ این کودکان خواهد آمد.همچنین درک زمان، مفهومی است که بر اساس آن وقتی فردی به کاری مشغول است باید بتواند بگوید چه مدتی آن کار را انجام داده است.
کودکان دبستانی توانایی درک زمان را ندارند برخی والدین از این مسئله شکایت دارند که وقتی فرزندانشان با تبلت بازی می‌کند و آن‌‌‏‌ها از آن می‌پرسند که چند ساعت است که با تبلت بازی می‌کنی کودک قادر به پاسخگویی نیست. رشد و ارتباط بخش‌‌‏های مختلف مغز کودک به شدت تحت تأثیر نوع فعالیت‌‌‏هایی است که وی در طول روز انجام می‌‌‏دهد و فعالیت‌‌‏های دیجیتالی در کودکی عامل بیماری‌‏های مختلف در بزرگسالی می‌باشد. کودکان پنج ساله‌ای که ساعات طولانی را پشت رایانه می‌نشینند از درد کمر و در سنین نوجوانی از انحراف ستون فقرات رنج می‌برند.