رفتن به سوی مدرنیته و تغییرات آسیب‌زا

گروه اجتماعی:زندگی مدرن و رفتن به سوی مدرنیته تغییرات زیادی را در جامعه سبب شده است، تغییراتی که گاه آسیب‌زا هستند و با تاثیر گذاری در متن زندگی پیامدهایی سنگین را سبب می‌شوند. در جامعه مدرن بحث اشتغال بانوان یک ارزش تلقی شده و کمتر کسی است که خواهان آن نباشد.
مشکلات معیشتی و همچنین علاقه بانوان برای حضور پررنگ‌تر میان اجتماع سبب شده است که تعادل بین ایفای نقش مادری و همسری و ایفای نقش اشتغال با چالش روبه‌رو شود و آسیب‌هایی را به بار آورد. هرچند بانوانی وجود دارند که قادر بوده‌اند هم نقش مادری و همسری را به نحو شایسته انجام دهند و در مقابل نیز در اجتماع به ایفای نقش بپردازند اما متاسفانه این توانایی در اکثر بانوان وجود ندارد.
همواره کودکان از آغاز زندگی تا زمان رسیدن به سن نوجوانی به مادرانشان تکیه می‌کنند و آغوش مادران مامنی امن برای آنها محسوب می‌شود اما متاسفانه این روزها اشتغال بانوان فرصتی برای حس این مامن باقی نگذاشته و مادران برای رفع این نقیصه به مهدهای کودک پناه برده‌اند تا حفاظت از فرزندانشان را عهده‌دار شوند و اینگونه کودکانشان روند تکامل شخصیتی را طی کنند.
از آنجایی که شخصیت هر فرد در سنین کودکی شکل می‌گیرد و ذهن آنها از قابلیت تاثیر پذیری بالایی برخوردار است بنابراین لازم است فضای مهدهای کودک فضایی سالم و امن برای شخصیت‌یابی و تربیت کودک باشد اما متاسفانه گاه دیده می‌شود که این مکان‌ها نه تنها مکانی سالم برای تربیت کودک براساس الگوهای جامعه نیست بلکه گاه با انتقال آموزه‌هایی مخالف ارزش‌ها و تعالیم دینی همراه است.
این روزها در برخی از مهدهای کودک به ویژه کلانشهرها آموزش مسائل دینی و تربیتی به افول رفته و سبک و الگوی غربی ویژگی بارز مهدها شده که طبیعتا این شکل تربیتی، شخصیتی نامتعارف برای جامعه پرورش می‌دهد.
هستند مهدهایی که اصول و اهداف اصلی آنها پرورش و تربیت کودکانی مطابق با ارزش‌ها و هنجارهای دینی است و نمی‌گذارند خلأ و عدم وجود والدین در کنار کودکان طی ساعاتی از روز منجر به تخریب شخصیت شود و ضد ارزش‌ها لوح سفید ذهن کودکان را مخدوش کند اما با این حال باز هم از وجود مراکز غیر مجاز خالی نیست که در مکان‌هایی نامناسب در حال فعالیت هستند.
در این دوره غرب گرایی و الگو قرار دادن جوامع غربی سبب شده که زنان اشتغال را مهمتر از نقش مادری و همسری بپندارند و آن را فدای اشتغال کنند این در حالی است که تنها حضور زن در خانواده استحکام بخش کانون زندگی است و تربیت سالم فرزندان در گروی ایفای صحیح نقش مادری است.یک کارشناس مسائل تربیتی در خصوص ضرورت ایجاد مهدهای قرآنی گفت: احادیث و روایات گسترده‌ای در خصوص تربیت و کمال فرزندان وجود دارد که عمل به آنها در مهدکودک‌ها می‌تواند تاثیرگذار باشد.
معصومی با بیان اینکه در مهد کودک قرآنی باید تمام اصول تربیتی آن طبق دستورات دین و قرآن باشد، گفت: چنین مهدهایی شکل گرفته اما تعداد آنها در مقایسه با نیازها اندک بوده و ضروری است بسترها در این زمینه فراهم شود.
وی با بیان اینکه ابتدا باید مربیان آموزش ببیند گفت‌: مهمترین مسئله تربیت مربیان متخصص در این زمینه است و نباید نسبت به مربیان بی‌توجه باشیم و تنها به دید یک پرستار به آنها نگاه کنیم.
کارشناس مسائل تربیتی کودک با اشاره بر اینکه تاکنون در زمینه تربیت اسلامی کودک کار مطلوبی انجام نشده است اضافه کرد: این مسئله ورود جدی حوزه و تلاش حوزویان و کارشناسان دین را می‌طلبد.
علاوه بر این مسئله دیگری که در انتخاب مهدهای کودک باید مورد توجه قرار گیرد توجه و آگاهی یافتن از ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری مربیان است، از آنجایی که رفتار کودکان انعکاسی از رفتار بزرگترها است در نتیجه توجه به این مسئله بسیار حائز اهمیت است.
فاطمه موسوی که خود مربی یکی از مهدهای کودک است در این ارتباط گفت: کودکان آن چیزی را یاد می‌گیرند که می‌بینند.وی عدم تخصص و دانش را از مشکلات مهدها دانست و گفت: این روزها مشکلات و سختی‌های زندگی سبب شده که هر کس به دنبال ایجاد و پیدا کردن یک شغل باشد و گاه دیده می‌شود که افرادی با کمترین سطح معلومات و تخصص به عنوان مربی در مهدهای کودک به فعالیت مشغول می‌شوند.
این مربی مهد کودک با بیان اینکه یک مربی باید ابتدا یک روانشناس خوب باشد ادامه داد: متاسفانه گاه به داشتن این دانش هنگام پذیرش مربیان توجهی نمی‌شود و همین سبب می‌شود که از سوی مربیان بی تجربه و ناآگاه رفتارهای ناپسند با کودکان صورت گیرد.
وی افزود: هر کودکی در شرایط سنی مختلف یک نوع رفتار و برخورد را نیاز دارد و نمی‌توان با کودک سه ساله همچون پنج ساله برخورد کرد و اگر در مهد با کودک به گونه‌ای رفتار شود که شخصیت و احساس او را خدشه‌دار کند ممکن است تا سالیان سال مشکل رفتاری در او بروز کند و او را نسبت به اجتماع و مدرسه بدبین کند و سبب دوری او از محیط جمعی شود.
کودکان از۲سالگی به تنهایی رضایت نمی دهند و بازی فردی آنها را ارضاء نمی کند، از دیدن سایر بچه ها خوشحال می شوند و به بودن با همبازی رغبت نشان می دهند. بنابراین سن اجتماعی و وارد گروه شدن در شرایط فعلی جامعه ما را، از حدود ۲سالگی می توان در نظر گرفت.
بنابراین نقش مهد کودک در این سن اهمیت پیدا میکند مادرانی که به علل اشتغال یا تحصیل یا غیره ناچارند کودکان شیرخوار خود را حتی از ۶ماهگی به مهد بسپارند ابتدا باید نسبت به انتخاب مهد بسیار دقت و اطلاعات داشته باشند.
چون این کودکان حتی قادر نیستند که اوضاع را بازگو نمایند که بر آنها چه گذشته، بنابراین، بایستی به جایی سپرده شوند که از جهت نیازهای عاطفی، جسمی مختص این سن، مورد اعتماد باشد.
مراقبت کنندگانی که به دلیل عدم علاقه به کودک مشغله و گرفتاری زیاد، عدم تأمین مالی و … مسائل دیگر، تمایلی در رسیدگی به نیازهای کودکان ندارند، به جای اینکه فضای مناسب برای رشد و تحول، زمینه های رشد نا به هنجار را در کودک فراهم می آورند و توانمندیها و قابلیتهای وی را محدود و حتی نابود می سازند.
مهد کودک می بایست با انتخاب مربی دلسوز و مهربان و آگاه نسبت به مسائل و آموزش کودکان به عنوان جانشین مادر و یک مراقبت کننده ، بتوانند کمبود عاطفی مادر را به خوبی پر کند، در واقع آغوش مربی می بایستی در حد امکان جای آغوش مادر باشد.
تحقیقات روان شناسی بر روی کودکان زیر۳ سال نشان می دهد، نیاز عاطفی کودکان به علت عدم وجود محبت مادر یا جانشین وی باعث می گردد در آینده، این کودکان آسیب پذیر تر بوده و دچار بیماری های روانی گردند.
دلبستگی ، پیوند عاطفی مستحکمی بین کودک و مراقبت کننده است و اساس انطباق اجتماعی و شناختی آتی کودک می باشد.
مکرراً مشاهده شده کودکانی که در روزهای اولیه ورود به مهد در جلوی در ورودی از آغوش والدین گرفته می شوند و با گریه و شیون بلافاصله به مربی سپرده می شوند
دچار شب ادراری، تب و دردهای جسمی، بی‌خوابی، ترس هایی با علل نامعلوم و لکنت شده‌اند واین نشانگر اضطرابی است که کودک در روبرو شدن با محیط جدید به علت عدم احساس امنیت روانی – عاطفی به ان دچار شده است.
از این رو کیفیت و نحوه ارتباط اولیه کودک با مربی یا مراقبت کننده خود، به تدریج ابعاد گسترده تری می یابد و اهمیت آن بیش از پیش نمایان می گردد.
وی همچنین یکی از دلایل بی‌رغبتی برخی از مربیان برای توجه به آموزش و تربیت کودکان را پایین بودن سطح دستمزدها دانست و گفت: نگهداری و مراقبت از کودکان کاری بس دشوار است که اگر مربیان پاسخ مناسبی در مقابل زحمات خود دریافت نکنند تمایلی برای تلاش و صرف زمانی بیشتر برای تربیت کودکان ندارند و همین سبب پایین آمدن سطح کیفیت آموزشی مهدها می‌شود.
بر این اساس و به عنوان جمع بندی باید ذکر کرد که هیچ کس همچون مادر نمی‌تواند محبت آمیخته با تعلیم و تربیت را به وجود کودک هدیه کند و دامان پر محبت مادر بهترین مهد است
اما با این وجود توجه در انتخاب مهدهای کودک ضروری است و باید دقت لازم صورت گیرد که مبادا جسم و روح فرزندمان در محیطی رشد نماید که دچار تزلزل و تخریب شخصیتی شود.