رسانه ها از خودکشی حماسه سازی نکنند
گروه جامعه: خودکشی یکی از مهم ترین مشکلات بهداشت عمومی در سراسر جهان است. پدیده ای پیچیده که تحت تأثیر ویژگی های شخصی و عوامل مختلف اجتماعی-محیطی قرار دارد. این وضعیت در کره جنوبی شدیدتر است، که دومین کشور بالاترین میزان خودکشی را در بین تمام کشورهای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه دارد. خودکشی پنجمین علت شایع مرگ و میر در کره جنوبی در سال ۲۰۱۸ بود. خودکشی عامل اصلی مرگ در سنین ۱۰ تا ۳۹ سال و دومین عامل مرگ و میر در افراد ۴۰ تا ۵۹ ساله۳٫
خودکشی کپی که اغلب به آن اثر ورتر می گویند، یک رفتار خودکشی تقلیدی است که پس از قرار گرفتن در معرض خودکشی دیگری رخ می دهد. به خصوص، قرار گرفتن در معرض گزارش‌های رسانه‌ای در مورد خودکشی یک سلبریتی، تأثیر قابل توجهی بر روی افراد در معرض خطر دارد.
هفته گذشته یک ایرانی ساکن فرانسه خود را به رودخانه ای در شهر لیون انداخت و خودکشی کرد.محمد مرادی محقق تاریخ و فلسفه در شهر لیون فرانسه پس از انتشار ویدئویی در فضای مجازی و با تاکید بر این نکته که هیچ بیماری روانپزشکی ندارد در اعتراض به شرایط اجتماعی و اقتصادی ایران خودش را در رودخانه غرق کرد.
هرچند به دلایل مختلف نباید به او برچسب بزنیم، رفتارش را قضاوت کنیم چرا که کار او تفاوت های اساسی با انواع دیگر خودکشی های انجام میشود دارد و به نوعی اینکار برای دست یافتن به یک آرمان جمعی (درست یا غلط بودن آن در این مقاله مورد بررسی قرار نگرفته است ) اما این نکته هم نباید مورد غفلت واقع شود که در شرایط فعلی کشور بازتاب خودکشی در رسانه ها و شبکه های اجتماعی بسیار آسیب زننده است.
همسر وی به دلیل شرایط پیش آمده در بیمارستان بستری شده و صحبت با پزشک وی هم به دلیل رعایت اخلاق پزشکی و حفظ اسرار بیمار بی نتیجه ماند. به همین دلیل بحث ها و گفتگوهای زیادی در فضای مجازی در این باره صورت گرفته که نیازمند داشتن اخبار دقیق و موثق برای روشن شدن زوایای ماجرا است.
تاثیر انتشار اخبار خودکشی در رسانه ها
یکی از اولین پیوندهای شناخته شده بین رسانه و خودکشی از رمان غم و اندوه ورتر جوانِ گوته برخاسته است. پس از انتشار آن ، مردان جوان با پوشیدن شلوار زرد و ژاکت آبی شروع به تقلید از کار شخصیت اصلی کردند. در این رمان، ورتر پس از طرد شدن توسط زنی که دوستش دارد، با تپانچه به خود شلیک میکند. مدت کوتاهی پس از انتشار آن، گزارش‌هایی مبنی بر استفاده مردان جوان از همین روش برای کشتن خود در اعمال ناامیدانه منتشر کردند و این باعث شد که کتاب در چندین جا ممنوع شود. از این رو اصطلاح “اثر ورتر” برای تعیین خودکشی‌های کپی‌برداری استفاده میشود.
در سال ۲۰۱۷ هم پخش سریال جنجالی نتفلیکس ۱۳ Reasons Why طوفان رسانه ای ایجاد کرد. تصویری از مرگ قهرمان نوجوان انتقادات زیادی را برانگیخت و بحث هایی را برانگیخت که تا چه حد ممکن است جوانان تحت تأثیر خودکشی افراد دیگر، چه تخیلی یا غیرواقعی باشند.
همانطور که در دستورالعمل های رسانه ای توصیه شده محققان به اثرات محرک بالقوه انتشار گزارش یا نمایش غیرمسئولانه خودکشی و خودآزاری اشاره کردند، این دستورالعمل‌های رسانه‌ای مبتنی بر شواهدی است که نشان می‌دهد جوانان مستعد تقلید از رفتار خودکشی افراد مشهور یا دیگرانی هستند که از آنها تجلیل میشود.
تجزیه و تحلیل جستجوهای اینترنتی در ۱۹ روز پس از پخش سریال نشان داد که استفاده از عبارت جستجوی “خودکشی” تقریبا ۲۰% افزایش یافته بود . تعدادی از موارد خودکشی گزارش شده در مطبوعات متعاقباً شباهت هایی به مرگ نمایش داده شده در فیلم داشت و به شدت حکایت از یک اثر تقلیدی مستقیم داشت.
قوانین روزنامه نگاری درباره انتشار اخبار خودکشی چه میگویند؟
کشورهای مختلف آئین نامه هایی در روزنامه نگاری ملی دارند که در آن انتشار خبر و یا گزارش درباره “خودکشی” و “اقدام به خودکشی” بسیار محتاطانه انجام میشود و به طور کلی فرض بر این است که نباید منتشر شود.
خبرنگاران در این زمینه باید از دستورالعمل‌هایی پیروی کنند که سازمان بهداشت جهانی برای پوشش هر گونه خودکشی تأیید میکنند.
در پوشش این مرگ‌ها از خویشتنداری شدید استفاده کنید – کلمه»خودکشی« را در تیتر خبر نیاورید، آن را عاشقانه نکنید.خودکشی را نرمالایز نکنید.از آن حماسه سازی نکنید و آن را دراماتیک جلوه ندهید.مقدس سازی خودکشی ضربه س هولناکی به روان انسانها وارد میکند بنابراین در انتشار این اخبار باید بسیار دقت کرد و همه جوانب موضوع را در نظر گرفت.حتی عکس یا فیلمی که چنین مواردی را به تصویر می‌کشد نباید منتشر شود.دستورالعمل هایی در مورد گزارش خودکشی در ایرلند اخیراً تلاش برای حذف هرگونه معانی مثبتی که ممکن است این عمل را در پی داشته باشد .به عنوان مثال استفاده از عبارت “انجام شده” به جای “موفقیت آمیز ” در هنگام توصیف اقدام به خودکشی که منجر به مرگ شده صورت گرفته است استفاده کنید.
هرگز درباره روش انجام خودکشی و ابزارهایی که در آن استفاده شده اطلاعات ارائه نکنید.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل ازسلامت نیوز، دستورالعمل ها اما در ایران بسیار عمومی و کاملاً داوطلبانه هستند. اکثر تصمیمات اخلاقی و به نظر سردبیران واگذار می شود. از آنجا رشته ای مختص روزنامه نگاری سلامت وجود ندارد و اکثر افراد شاغل در این حوزه بصورت تجربی عمل میکنند بنظر میرسد زمان آن رسیده که اساتید ارتباطات همراه با متخصصان علوم اجتماعی و روانپزشکی برای تدوین چنین دستورالعملی دور یک میز بنشینند تا هرچه سریعتر از بروز آسیب های احتمالی بزرگتر جلوگیری شود.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۱۱ دی ۱۴۰۱ ساعت ۸:۱۸ ق.ظ
