تورمی که ایجاد شده محصول امروز و دیروز نیست

گروه اقتصادی: آرگون با تاکید بر اینکه تورمی که ایجاد شده محصول امروز و دیروز نیست، یادآور شد: این وضعیتی که امروز مشاهده می‌کنید، ثمره دهه‌ها به کار گیری سیاست‌های اشتباهی است که ما امروز نتایج آن را به عینه مشاهده می‌کنیم، رشد نقدینگی، سیاست‌های ضد تولیدی و صادراتی، عدم توجه به بخش مولد اقتصادی، سیاست‌های تورم زا و… همگی عوامل و متغیر‌هایی هستند که هرکدام به انحاء مختلف بر اقتصاد کشور فشار مضاعفی وارد کرده و نتیجه آن نیز وضعیتی است که امروز بر اقتصاد ایران حاکم است. درحالی که این روز‌ها مردم با گرانی‌های کم سابقه‌ای روبرو هستند و برای تامین مایحتاج نیاز‌های روزمره خود با مشکلات بسیار زیادی دارند، رئیس کل بانک مرکزی می‌گوید: باید بپذیریم که ما باید با رکود ناشی از تحریم مبارزه می‌کردیم که هدفش ابرتورم در اقتصاد ایران بود. ما نه تنها جلوی ابرتورم را گرفتیم بلکه از نابودی تولید نیز جلوگیری کردیم و شاهد هستیم که تولید در حال رونق گرفتن است و ابرتورمی هم که اوایل سال تصور می‌شد با انفجار نقدینگی و تضعیف بالای پایه پولی رخ می‌دهد، اتفاق نیفتاد.
عبدالناصر همتی در توضیح ما و اگر‌های تحقق تورم هدف‌گذاری‌شده توسط بانک مرکزی در سال جاری گفت: بانک مرکزی هدف‌گذاری تورمی را براساس یک‌سری از متغیر‌ها انجام داده است و زمانی که این هدف‌گذاری انجام شد، نرخ دلار نیمایی ۱۷ هزار تومان بود، با این حال هنوز پیش‌بینی می‌کنیم که در یک سال منتهی به خرداد ۱۴۰۰ که پایان دوره یک‌ساله هدف‌گذاری خواهد بود، بتوانیم به تورم ۲۲ تا ۲۴ درصدی نزدیک شویم.
مسعود دانشمند دبیرکل خانه اقتصاد ایران با اشاره به اینکه اظهارات اخیر رئیس کل بانک مرکزی در مورد کنترل نرخ تورم محلی از اعراب ندارد، گفت: وی مدعی شده که نرخ تورم را از طریق کنترل نرخ ارز مهار کرده، حال یک سوال مهم که پیش می‌آید این است که بانک مرکزی اگر توان داشت، چرا زمانی که ارز به بالای ۳۰ هزار تومان افزایش قیمت پیدا کرد، قبل از آن جلوی رشد قیمت‌ها را نگرفت، اما حالا چه اتفاقاتی رخ داده که می‌آیند و چنین حرف‌هایی را مطرح می‌کنند.
وی افزود: از ابتدای سال تاکنون همه چیز حداقل دوبرابر شده، اما حقوق و دستمزد تنها ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده، از سویی استدلال دولت این است که با افزایش دستمزد‌ها قیمت‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند، این در حالیست که قدرت خرید مردم با کاهش بسیار زیادی همراه بوده و باید دید این وضعیت تا چه زمانی ادامه پیدا می‌کند، در حال حاضر نیز سرعت رشد قیمت‌ها کاسته شده، این به هیچ عنوان به معنای کاهش قیمت‌ها نیست.
دانشمند اظهار داشت: در حال حاضر دولت با توجه به وضعیتی که در بازار‌های مختلف ایجاد کرده، مردم را به این سمت سوق داده است که در بازار‌های مختلف حضور پیدا کنند، تا بتوانند در کنار حقوقی که دریافت می‌کنند، هزینه زندگی خود را دربیاورند، این مسئله در حال حاضر به بازار مواد خوراکی نیز کشیده شده است که این موضوع تبعات تورمی بسیار زیادی را به همراه داشته، اما این وضعیتی است که دولت با اقداماتی که انجام داده به وجود آورده است.
این فعال اقتصادی اضافه کرد: در حال حاضر با توجه به وضعیتی که وجود دارد، فشار تورمی بسیار وحشتناکی به مردم وارد می‌شود که در این رابطه همه منتظر هستند تا آمریکا به برجام برگردد و از طریق آن تحریم‌ها برداشت شود، تا مردم بتوانند نفس راحتی بکشند، اما با توجه به اینکه این امر زمان بر خواهد بود، باید دولت و مجلس شرایطی را فراهم بیاورند، تا فشار کمتری به مردم بیاید، این حرف هم با عمل به ثمر خواهد نشست نه این که مدام شعار‌هایی داده شود که تنها نقش گفتار درمانی را داشته باشد.
عباس آرگون نائب رئیس کمیسیون پول و بازار سرمایه اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه بانک مرکزی می‌توانست عملکرد بهتر در زمینه کنترل تورم برجای بگذارد، گفت: همه مسائلی که در مورد تحریم‌ها وجود دارد درست است، این موضوع تاثیر بسزایی بر روی عملکرد اقتصادی کشور داشته و باعث شده که بازار‌های سرمایه‌ای با التهابات بسیاری زیادی روبرو شوند، اما مشکل این است که می‌توانست مدیریت بهتری صورت گیرد تا اوضاع و شرایط به این شکل پیش نرود.
آرگون افزود: از سوی دیگر شیوع ویروس کرونا نیز در این بین مزید بر علت شد تا سلامت و آرامش مردم نیز سلب شود و این موضوع مصائب بسیار زیادی را به بار آورد، کرونا فشار فزاینده‌ای را به اقتصاد کشور وارد کرد و باعث شد که رشد منفی اقتصادی نیز در سال ۹۹ تشدید شود، در چنین شرایطی بخش تولید صدمات بسیار زیادی را دید و بسیاری از افراد مشاغل خود را از دست دادند.
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران اضافه کرد: به این دو موضوعی که به آن‌ها اشاره شد، باید بی ثباتی مدیریتی و اخذ تصمیمات خلق الساعه را اضافه کرد، تا تصویر درستی از وضعیتی که امروز بر صحنه اقتصاد کشور حکمفرما است را مشاهده کرد، این در حالی است که مردم در چنین شرایی تحت فشار زیادی هستند و تورم وحشتناکی که در حال حاضر بر مردم تحمیل شده، اوضاع را برای گذران زندگی آن‌ها بسیار سخت کرده است.
این فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه تورمی که ایجاد شده محصول امروز و دیروز نیست، یادآور شد: این وضعیتی که امروز مشاهده می‌کنید، ثمره دهه‌ها به کار گیری سیاست‌های اشتباهی است که ما امروز نتایج آن را به عینه مشاهده می‌کنیم، رشد نقدینگی، سیاست‌های ضد تولیدی و صادراتی، عدم توجه به بخش مولد اقتصادی، سیاست‌های تورم زا و… همگی عوامل و متغیر‌هایی هستند که هرکدام به انحاء مختلف بر اقتصاد کشور فشار مضاعفی وارد کرده و نتیجه آن نیز وضعیتی است که امروز بر اقتصاد ایران حاکم است.مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به استفاده گسترده دولت از منابع صندوق توسعه ملی برای جبران کسری بودجه سال ۹۸ اعلام کرد: از مجموع ? میلیارد دلار منابع ارزی استفاده‌شده این صندوق، نزدیک به ۷ میلیارد دلار یعنی حدود ۸۰ هزار میلیارد تومان از طریق افزایش پایه پولی یا همان چاپ پول توسط بانک مرکزی تامین شده است.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «بررسی عملکرد قانون بودجه و عملکرد مالی دولت در سال ۱۳۹۸ با اشاره به اینکه استفاده از منابع صندوق توسعه ملی به‌دلیل در دسترس نبودن منابع ارزی عمدتا به رشد پایه پولی منجر شده، آمده است: گزارش حاضر نشان می‌دهد که حدود ۴۰ درصد از بودجه در سال ۱۳۹۸ از طریق استقراض (از محل انتشار اوراق مالی اسلامی یا استفاده از منابع صندوق توسعه ملی) تأمین مالی شده است که در ادبیات بودجه‌ریزی به آن کسری بودجه گفته می‌شود.»
کامران ندری کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه مهم‌ترین نتیجه‌ای که از چاپ پول توسط دولت به دست آمده، افزایش تورم است، گفت: در حال حاضر با یک تورم افسار گسیخته روبرو هستیم که دولت و بانک مرکزی نیز نمی‌توانند به طور کامل آن را مهار کنند این کار نیاز به ابزار مناسب دارد و تا زمانیکه این بستر مهیا نشود، نمی‌توان انتظار داشت که چیزی درست بشود.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاضر مهم‌ترین ابزاری که می‌تواند نرخ تورم را کنترل کند، افزایش نرخ سود است، اظهار داشت: افزایش نرخ سود بانکی تنها راه حل موثری است که می‌تواند برای کنترل تورم در پیش گرفته شود، اما متاسفانه به دلایل گوناگون در حال حاضر از این ابزار استفاده نمی‌شود، در طول سالیان دراز همواره به افزایش نرخ بهره در کشور به دیده منفی نگاه شده، این در حالیست که در شرایط فعلی کنترل تورم برای کشورما ارجحیت دارد.
ندری افزود: برای مهار تورم باید نرخ سود سپرده‌های بانکی را افزایش داد، از این طریق با جذب سپرده‌های مردم در بانک ها، سرعت گردش پول کاهش می‌یابد و می‌توان نقدینگی را کنترل کرد، همچنین از این طریق هزینه‌های دولت نیز کاهش پیدا می‌کند و دیگر شاهد نخواهیم بود که دولت مدام اقدام به چاپ پول می‌کند، اما همان طور که عرض کردم الان اراده‌ای برای افزایش نرخ سود بانکی وجود ندارد.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه در حال حاضر سپرده گذاری در بانک برای مردم جذابیتی ندارد، اضافه کرد: زمانی که نرخ تورم در قیاس با نرخ سود بسیار بیشتر باشد، مردم به دلیل پدیده بهره منفی حاضر نخواهند بود که در بانک سپرده گذاری کنند، چرا که ارزش پول آن‌ها با توجه به پایین بودن نرخ سود و همچنین افزایش تورم کاهش خواهد یافت، این مسئله باعث می‌شود که مردم برای حفظ ارزش دارایی‌های خود اقدام به سرمایه گذاری در بازار‌های مختلف کنند، که همین عاملی برای افزایش قیمت‌ها و رشد مجدد تورم می‌شود.
این اقتصاددان با اشاره به اینکه افزایش نرخ سود سپرده‌های بانکی نیز می‌تواند از روی اجبار باشد، ادامه داد: زمانی که شما در شرایط تورمی به سر می‌برید، چاره‌ای جزء کنترل تورم از طریق افزایش نرخ سود ندارد، طبعا در چنین شرایطی رکود ایجاد می‌شود، اما خوب چاره‌ای نیست، زیرا که کنترل تورم بر هر چیزی ارجحیت دارد، تجربه این چند ماهه به خوبی نشان داد که فاصله زیاد بین نرخ تورم و نرخ سود بانکی می‌تواند چه تبعات سنگینی را برای اقتصاد کشور به وجود آورد.
ندری در واکنش به این موضع که برخی از کارشناسان معتقدند، با افزایش نرخ سود بانکی، بخش تولید کشور از طریق افزایش هزینه مالی و تولیدی زمین خواهد خورد و دچار مشکل می‌شود، یادآور شد: این یک انتخاب است همان طور که در بالا گفتم، در شرایط تورمی نیز تولیدکنندگان از این افزایش تورم آسیب خواهند دید، زیرا از یک سو هزینه‌های تولیدشان افزایش می‌باید و از سوی دیگر قدرت خرید مصرف کننده کاهش می‌باید، بنابراین در هر صورت تولیدکننده در فشار قرار می‌گیرد، اما بازهم تاکید می‌کنم که کنترل تورم باید اولویت داشته باشد.
این کارشناس مسائل اقتصادی خاطر نشان کرد: یکی از راه‌هایی که دولت پیش رو دارد برای عدم چاپ پول و یا استقراض از بانک مرکزی، فروش اوراق بدهی است، در این چند ماه نیز چندین حراج از سوی بانک مرکزی انجام شد برای فروش این اوراق بدهی، اما به دلیل اینکه نرخ سود این اوراق پایین بود، کسی از خرید آن‌ها استقبال نکرد، تا اینکه بانک مرکزی مجبور شد، نرخ سود را به ۲۱درصد افزایش دهد، تا برای خرید جذابیت ایجاد شود.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل ازفرارو، وی گفت: از ابتدای سال تاکنون به صورت خزنده نرخ اوراق افزایش پیدا کرد، تا از این طریق دولت بتواند نقدینگی را جمع آوری کند، بدون اینکه این کار تبعات تورمی داشته باشد، بنابراین بازهم به این نکته بر می‌گردیم که تنها راهکاری که در حال حاضر برای مهار تورم در اختیار است، افزایش نرخ سود است که به نظر می رسد در شرایط فعلی بانک مرکزی قصد استفاده از آن را ندارد و حداکثری سودی که درنظر گرفته شده است، همان ۲۰ ۲۱ درصد است.