تنگی نفس ناشران با نوسان نرخ کاغذ

گروه فرهنگی: این روزها تغییرات بهای کاغذ، ‌صدای فعالان و اصنافی همچون ناشران که با این کالا در ارتباط هستند را درآورده است. موضوعی که ریشه آن به تحریم‌ها، نوسان‌های ارزی و همه‌گیری کرونا برمی‌گردد.
کاغذ گران شد و تولید داخلی نیز توان پاسخگویی به نیاز بازار را ندارد. افزایش ناگهانی قیمت کاغذ در بازار آزاد، برخی از ناشران را وارد جنگ روانی برای تهیه و انبار این ماده اولیه تولید کتاب کرد. در حالی که پیش از این، بخش مهمی از کاغذ مورد نیاز ناشران با ارز دولتی تخصیص داده شده توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میان آنان توزیع می‌شد. در ماه‌های اخیر به دلایلی کاغذ دولتی کمتری میان ناشران تقسیم شده‌ و همین مساله موجب بالا رفتن قیمت آن شده‌ است.
اتحادیه شرکت‌های تعاونی ناشران ایران در سال ۱۳۸۰ با هدف کمک به توسعه و رشد کمی و کیفی صنعت نشر و هماهنگی بیشتر بین شرکت‌های تعاونی ناشران سراسر کشور تشکیل شد. یکی از وظایف این اتحادیه، صیانت از مصرف بهینه کاغذ در حوزه نشر و رعایت حقوق مصرف‌کنندگان کتاب دستورالعمل کمیته تخصیص کاغذ و نظارت بر مصرف آن است.
مهدی اسماعیلی‌راد مدیرعامل اتحادیه شرکت‌های تعاونی ناشران (آشنا) درباره چرایی افزایش ناگهانی قیمت کاغذ در بازار آزاد گفت: آشنا، مسئولیت تنظیم قیمت کاغذ را ندارد. اتحادیه، شبکه توزیع کاغذ معاونت فرهنگیِ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه کتاب است. هیچ نقش و مسئولیتی برای تنظیم بازار نداریم.
او تاکید کرد: در این حوزه نظری هم نداریم. این مساله را باید وزارت صنعت، معدن و تجارت، انجمن واردکنندگان کاغذ، مقوا و مواد سلولزی یا اتحادیه صنف فروشندگان کاغذ و مقوا اعلام کند.
این در حالی است که سیدحسن میرباقری مدیرعامل انجمن واردکنندگان کاغذ، مقوا و مواد سلولزی و سیدحسین میرباقری مدیرعامل اتحادیه صنف فروشندگان کاغذ و مقوا با وجود طی زمان طولانی و تکرار تماس خبرنگارما ، حاضر به اطلاع‌رسانی در این‌باره نشدند.
نشر ایران توان کارکردن با کاغذ قیمت بازار آزاد را ندارد
به گفته اسماعیلی‌راد، در سال ۱۳۹۸ دولت برای حوزه فرهنگی ارز در نظر گرفت، به همین منظور معاونت امور فرهنگی چند واردکننده را مامور کرده تا کاغذ مورد نیاز حوزه کتاب بازار را تهیه کنند.
او ادامه داد: کاغذ وارد شده، توسط اتحادیه، میان ناشران توزیع شد. قیمت آن کاغذ، در دو سال گذشته ثابت بوده‌، فقط در موارد استثنایی درصدی افزایش قیمت داشته‌ است.وی با ابراز امیدواری از تخصیص کاغذ دولتی در سال ۹۹ بیان کرد: کاغذی که امسال ارائه کردیم، بودجه و ارز در نظر گرفته‌شده برای سال ۹۸ بود. امیدوارم بتوانیم در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ کاغذ دولتی میان ناشران توزیع کنیم؛ زیرا نشر ایران توان کارکردن با کاغذ قیمت بازار آزاد را ندارد.
زمانی که قیمت کاغذ ثابت بود
اتحادیه چاپخانه‌داران دیگر نهادی بود که حاضر به اظهارنظر درباره چرایی افزایش قیمت کاغذ نشد. مسئولان این اتحادیه اعلام کردند که نقشی در بازار کاغذ ندارند و به دلیل اینکه فقط مصرف‌کننده آن هستند، لزومی به درج نظر آنان وجود ندارد. این در حالی است که افزایش قیمت کاغذ روی فعالیت همه حلقه‌های تولید کاغذ ناشر، چاپخانه‌دار و حتی مصرف‌کننده تاثیر خواهدداشت.
هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران با بیان اینکه حدود دو سال – از اواخر سال ۹۷ – است که کاغذ در نظر گرفته شده برای کتاب از کاغذ مورد نیاز دیگر کالاهای فرهنگی جدا شده و برای آن ارز دولتی در نظر گرفته شده‌، گفت: تا زمانی که کاغذ دولتی میان ناشران توزیع می‌شد، قیمت آن تقریبا ثابت بود. کاغذ دولتی حدود ۸۰ درصد نیاز ناشران را تامین می‌کرد و در نتیجه ناشران کمتر به بازار آزاد مراجعه می‌کردند.
رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران با بیان اینکه این اتحادیه همه تلاش خود را برای دریافت کاغذ با سهمیه دولتی در سال ۹۹انجام می‌دهد، ادامه داد: هنوز در کشاکش اقدامات بانک مرکزی، دولت و شورای اقتصاد هستیم تا سهمیه کاغذ دولتی با ارز ۴۲۰۰ تومان همچنان باقی بماند.
تضعیف ارائه کاغذ دولتی است
حسن‌پور، علت افزایش قیمت کاغذ آزاد در بازار در ماه‌های اخیر را تضعیف ارائه کاغذ دولتی بیان کرد و ادامه داد: ورودی کاغذ با ارز ۴۲۰۰ به سیستم توزیع کم شده‌ در نتیجه خروجی کم می‌شود. بسیاری از ناشران مجبور می‌شوند نیاز کاغذ خود را از بازار آزاد رفع کنند. به همین دلیل است که شاهد افزایش قیمت کاغذ در بازار آزادیم.
او با بیان اینکه قول‌هایی برای دریافت کاغذ با ارز دولتی داده‌شده‌، از پیگیری اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان خبر داد و گفت: تولید کاغذ در سیستم متمرکز صفر نشده اما کم شده‌ و به همین دلیل قیمت این کالا افزایش پیدا کرده‌ است. اگر سهمیه دریافت شود، قیمت کاغذ کاهش پیدا می‌کند.
سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا تا همین اواخر بخشی از کاغذ مورد نیاز انتشار کتاب را تولید می‌کرد. اما مهشید پورداد دبیر این سندیکا گفت: تا زمانی که در تولید حتی پنج درصد از کاغذ مورد نیاز بازار سهمی داشتیم، درباره بازار آن اظهارنظر می‌کردیم اما حالا که هیچ سهمی در این بازار نداریم، چنین اقدامی بیهوده به نظر می‌رسد.
نمی‌توانیم توقعی جز افزایش قیمت کاغذ داشته‌باشیم
رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران درباره هشداری که به مسئولان درباره کاهش موجودی کاغذ دولتی ارائه داده‌شده‌، توضیح داد: بارها هشدار دادیم و به مسئولان توصیه کردیم اگر نیاز کاغذِ فرهنگی فعالان این حوزه تامین نشود، تعداد زیادی از مدیران به سمت خرید از بازار آزاد می‌روند و از آنجا خرید می‌کنند. از طرفی همزمان با انتخابات و تبلیغاتی که انجام خواهدشد، نمی‌توانیم توقعی جز افزایش قیمت کاغذ داشته ‌باشیم. اکنون تمرکز را روی سیستم دریافت سهمیه گذاشتیم و اگر بتوانیم آن را دریافت و میان ناشران تقسیم کنیم، تاثیر زیادی بر قیمت کتاب خواهدداشت.
به گفته حسن‌پور، نظارت بر قیمت کاغذ برعهده اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران نیست، بلکه این اقدام باید از سوی وزارت صمت انجام شود.به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایرناپلاس، او افزود: اتحادیه فقط در بخش مرتبط با وزارت فرهنگ و ارشاد و معاونت مطبوعاتی همکاری می‌کند. برای کتاب و مطبوعات کاغذ فرهنگی تعریف کردیم. در این روزها در بازار آزاد همه کاغذها با جنس‌های مختلف وجود دارد، اما قیمت آن نسبت به کاغذ دولتی بالاست.
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com