تعامل ضعیف دانشگاه و صنعت در آذربایجان غربی

مهدی قلی پور
گروه اقتصادی: – نبود رشته های کاربردی در دانشگاههای استان وهمچنین تعامل ضعیف دانشگاه با صنعت حلقه مفقوده ای است که موجب شده احداث شهرک دانشگاهی در دانشگاه ارومیه یک ضرورت شود و شهرک دانشگاهی در برگیرنده شرکت‌های دانش‌بنیان، مراکز رشد، شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک علم و فناوری باید باشد.
نیم نگاهی به وضعیت صنعت استان و همچنین رشته های موجود در دانشگاه صنعتی ارومیه نشان می دهد که هیچ تناسبی بین رشته‌های دانشگاهی و نیاز صنعت استان وجود ندارد
تردیدی نیست عامل انسانی به ویژه نیروی انسانی متخصص ، کارآفرین و خلاق ، نقشی محوری و بنیانی در رشد و توسعه به ویژه توسعه اقتصادی ایفا می کند و از آنجا که انسان در پرتو کسب دانش قادر به دستیابی به تخصص و مهارت است ، ناگزیر نظام آموزشی می تواند نقشی تعیین کننده در این راستا داشته باشد .
بدین خاطر انسان به عنوان زیر بنا ، عامل و هدف باید یادگیرنده باشد تا بتواند از طریق تحولی که ایجاد می کند ، جامعه را به سمت رشد و توسعه همه جانبه سوق دهد و این بدون وجود برنامه ریزی آموزشی مناسب و در اختیار قرار گرفتن مهارت ها و تخصص های کسب شده در بخش صنعت و خدمات جامعه (به مفهوم عام آن) ، امکان پذیر نیست .
بنابراین برای دستیابی به این مهم،سه گروه از نیازها و ضرورت‌ها مطرح است.اول،برای‌ کم کردن فاصله عقب‌ماندگی،نیاز به کسب دانش،مهارت و تخصص‌های مناسب خواهد بود که این مهم از طریق نظام آموزش و برنامه‌ریزی مناسب امکان‌پذیر است؛دوم،نیاز به‌ نیروی انسانی خلاق و کارآفرین برای کسب دانش‌ها و مهارت‌ها لازم خواهد بود تا به‌ عنوان عامل توسعه از طریق کسب مهارت‌های لازم از طریق نظام آموزش مطلوب،قادر به‌ انجام این مهم شویم؛سوم،به همکاری و ارتباط مستمر و مناسب نظام آموزشی با نظام‌ صنعت و خدمات جامعه که توسعه از طریق تحول در کارکردها و عملکردهای آن، امکان‌پذیر است،نیاز خواهد بود.
بدین خاطر با کمی تعمق و ژرف‌نگری می‌توان دریافت که چگونگی پاسخگویی به‌ سه نیاز فوق،در ارتباط تنگاتنگ با چگونگی رابطه دانشگاه با صنعت است.ازاین‌رو سه عنصر پیش گفته و ارتباط و نقش آن‌ها در توسعه همه‌جانبه‌ بسیار تاثیر گذار است و باید نقش و اهمیت عناصر بالا را رد توسعه استان آذربایجان غربی و نیز کاهش شکاف عملکردی(فاصله عقب‌ماندگی)موجود،روشن کرد.
تجاری سازی تحقیقات داتشگاهی, تاثیر هم افزایی دانشگاه و صنعت در بومی سازی فناوری کسب و کار دانشجویی،کارآموزی و کارورزی هدفمند و ویژگی های دانشگاههای نسل سوم با عنوان دانشگاه‌های کارآفرین می تواند در تعامل دانشگاه و صنعت در استان بسیار مستعد آذربایجان غربی بدست آید.
ارتقاء فرهنگ کارآفرینی دانش بنیان در جامعه, تعامل نظام مند صنعت و دانشگاه پیش شرط اقتصاد دانش بنیان, انتقال تجارب کارآفرینان موفق به دانشگاه, برنامه ریزی منطقه‌ای بر مبنای آمایش سرزمین و همچنین استفاده از دستاوردهای علمی دانشگاه‌ها در صنعت نیز از دیگر دستاوردهای تعامل سازنده دانشگاه و صنعت در استان آذربایجان غربی می‌تواند باشد.
این در حالی است که ایجاد تحرک، نشاط و اعتماد در بین کارکنان از عوامل مهمی است که مورد توجه عوامل اجرایی دانشگاه ارومیه باید قرار بگیرد و توسعه تسهیلات تکمیلی دانشگاه ارومیه نیز در این میام بسیار مهم است و دانشگاه ارومیه در راستای توسعه تسهیلات تکمیلی مجوز جذب دانشجو را برای رشته های مختلف با گرایش های مختلف در مقطع دکتری باید اخذ کند.از سوی دیگر, رسانه‌ها نقش تاثیر بسیاری را در توسعه و ارتقا دانشگاه‌ها دارند و رسانه‌ها نقش مهمی در ترویج و توسعه فرهنگ کمک خیرین به دانشگاه در زمینه‌های مختلف دارند.البته شرکت‌ها و صنایعی که به نقش مهم دانش در صنعت توجه می کنند توانسته اند نشان دهند در رقابت تنگاتنگ با شرکت‌های صنتعی دیگری که این لازمه را کمتر مورد توجه قرار داده‌اند، موفق بوده‌اند و برگزاری نمایشگاه های مشترک دانشگاه و صنعت و حضور افراد فعال در حوزه صنعت و افراد دانشگاهی در چنین رویدادی یک نمونه از اقدامات و راه‌کارهای اثربخش خوب جهت ایجاد زمینه ارتباط صنعت و دانش است و خوشبختانه طی سال‌های اخیر همکاری صنعت با دانشگاه‌ها در قالب پروژه های مشترک افزایش یافته است که نشان دهنده ایجاد زمینه‌های شکل‌گیری این ارتباط است.
اما در مجموع باید در نظر داشت این ارتباط می‌بایست در دراز مدت شکل بگیرد و همکاری فناوری صنعت و دانشگاه در کوتاه مدت امکان پذیر نیست.
ارتباط صنعت و دانشگاه نیازمند تعامل دراز مدت و مستمری است و هرروز با گسترش صنعت و دانشگاه، نیازها و توانایی ها توسعه پیدا می‌کنند. این دو حوزه باید به موازات هم توسعه پیدا کنند. درحال حاضر ارتباط موجود کامل نیست، اما همین ارتباط نسبت به وضع گذشته صنعت پیشرفت داشته است. خوشبختانه شاهد این هستیم که صنعتگرانی حضور دارند که دارای تحصیلات دانشگاهی هستند و به مرور شاهد حضور دانشگاهیان در عرصه تولید و صنعت هستیم.این در حالی است که گام‌های بسیار خوبی در این حوزه برداشته شده که نمایشگاه‌های مشترک دانشگاه و صنعت نمونه‌ای از آن‌هاست.
اگر این روند با جهت‌گیری فعلی ادامه یابد در آینده با تلاش های صورت گرفته شاهد بهره‌گیری از دانش و فناوری در صنعت استان آذربایجان غربی باشیم.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که باید کار‌های مقدماتی راه‌اندازی آزمایشگاه مرکزی دانشگاه ارومیه انجام و نهایی شود و این آزمایشگاه هم به عنوان ارائه دهنده خدمت برای دانشگاه و استان و هم از نظر ایجاد منبع درآمدی برای دانشگاه می‌تواند مفید باشد.
این در شرایطی است که احداث شهرک دانشگاهی در دانشگاه ارومیه یک ضرورت است و شهرک دانشگاهی در برگیرنده شرکت‌های دانش‌بنیان، مراکز رشد، شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک علم و فناوری باید باشد..
احداث شهرک دانشگاهی در راستای تعامل هرچه بیشتر دانشگاه و صنعت است و باید مقدمات لازم در راستای ارتباط دانشگاه با واحدهای صنعتی آذربایجان غربی انجام شود.
این در حالی است که نیم نگاهی به وضعیت صنعت استان و همچنین رشته های دانشگاه صنعتی ارومیه نشان می دهد که هیچ تناسبی بین رشته های دانشگاهی و نیاز صنعت استان وجود ندارد.
صد البته که در جوامع پیشرفته ودر همین ایران ما در استان های توسعه یافته معمولا سعی می شود تا رشته ها ی دانشگاهی متناسب با نیاز صنعت طراحی شود تا جوانانی متخصص و بومی برای رونق اقتصادی منطقه تربیت شوند چرا که بدون همراهی علم نمی توان برای رونق و توسعه نقشه ای طراحی کرد.
نقشه ای که در آن همه مختصات توسعه منطقه آمده باشد. بهمین خاطر در منظر اول باید نیاز صنعت استان توسط استانداری و معاونت برنامه ریزی ودستگاههای مسئول رصد شده سپس بر اساس همین رصد و نیاز سنجی رشته‌های مورد نیاز دانشگاهی طراحی و در آموزش دانشگاه گنجانده شود و تازه اغاز کار است یعنی باید مدام بین صنعت و دانشگاه ارتباط کاری و فنی برقرار شود و یافته‌های علمی و پژوهشی در اختیار مدیران وکارشناسان صنعت قرار گیرد.