تبعیض قانونی و قضایی عامل افزایش خشونت در جامعه
گروه اجتماعی:خشونت رفتاری غالبا عجین با پرخاشگری است که برای وادار کردن دیگران به عقب نشینی از وضع فعلی و تن دادن به خواسته ها سر می زند و دامنه آن از تحقیر و توهین، تجاوز و تخریب دارایی ها تا وارد کردن خسارت های جانی گسترده است.
این ویژگی (خشونت) در طول تاریخ در نهاد انسان وجود داشته، خود را به شکل های مختلف نشان داده و تا به امروز به شکل بخشی جدایی ناپذیر از رفتار و خلق و خوی بشر درآمده است. درگذشته های دور خشونت و پرخاش با ابزار اولیه و در شکل های ابتدایی آن بروز می یافت اما در عصر حاضر خشونت جنبه های تازه ای یافته است. درگیری هایی که در گذشته بیشتر به صورت فردی، گروهی یا جنگ میان کشورها صورت می گرفت، اکنون به مدد ابزارهای معاصر و توسعه مجازی، حالت های بسیار پیچیده گرفته و همین شرایط بر ویرانگری آن افزوده است. خشونت در هر حوزه ای نمود خاص خود را دارد از جمله در عرصه سیاسی و بین المللی که بارزترین آن اقدامات تروریستی است.
در چند سده اخیر اندیشمندان سیاسی و علوم اجتماعی با رهیافت هایی روانکاوانه به دنبال بررسی ریشه های خشونت و دلایل تمایل انسان به برتری جویی با روش های منازعه آمیز بودند تا راهکارهایی را برای از بین بردن زمینه های گرایش به خشونت های سیاسی و اجتماعی پیدا کنند. دانشمندان خشونت را به دو دسته فردی و گروهی تقسیم می کنند و عوامل محیطی، شخصیتی و وراثتی را در شکل گیری و تشدید آن با اهمیت می دانند. در حوزه عوامل محیطی نیز متغیرهای آب و هوایی، خانوادگی، زمینه های فرهنگی جامعه، نقش رسانه ها و بسیاری عوامل دیگر موثر بیان می شوند. با یک نگاه نظری جامع تر صاحبنظران نابرابری و محرومیت های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را مهمترین دلیل ارتکاب اعمال خشونت بار فردی و جمعی بیان می کنند.
** پرخاشگری نتیجه عوامل اجتماعی است «مصطفی اقلیما» عضو هیات علمی دانشگاه و رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران اعتقاد دارد بسیاری از موضوعاتی که اکنون به عنوان نمودهای خشونت در جامعه ایران مطرح و بیان می شوند بیشتر باید با عنوان «آسیب های اجتماعی» شناخته شوند که ریشه در مسائل گوناگون جامعه دارند. در برخی جوامع روانپزشکان مدعی اند پرخاشگران باید بیمار به شمار آیند حال آنکه این سخن تنها در کشورهای جهان سوم مطرح می شود که پرخاشگری و ریشه های آن به درستی درک نشده است. کارشناسان پرخاشگری را معلولی از علت های گوناگون می دانند زیرا انسان ها به شخصه پرخاشگر نیستند مگر اینکه مشکلات متعدد از سوی جامعه، آستانه تحمل را کاهش داده و شهروندان را به سمت رفتار خشن سوق دهد. به باور این آسیب شناس اجتماعی، بررسی ها در جهان نشان می دهند علت بیشتر پرخاشگری ها در جوامع، مسائل اجتماعی و محیطی است و به همین دلیل نمی توان نام بیماری را بر آن نهاد و برای آن دارویی را تجویز کرد. دارو تنها موجب تسکین چند ساعته دردها می شود و به تدریج نیاز به داروهای قوی تر را برجسته می سازد. وی گفت: انسان به صورت پرخاشگر به دنیا نمی آید بلکه شرایط اجتماعی و نبود امکانات یا اجرا نکردن درست و ضابطه مند قوانین و محسوس شدن کمبود ها، افراد را به سمت پرخاش و خشونت می برد. تازمانی که علت ها شناخته و رفع نشود نمی توان پرخاشگری را در جوامع از بین برد. در واقع خشونت و پرخاش در مسائل اجتماعی، محیطی و خانوادگی ریشه دوانده است.
**ضرورت درمان سریع
جامعه شناسان تصریح می دارند در جامعه ای که امنیت در شکل های اجتماعی، شغلی، خانوادگی، قضایی و حقوقی احساس نشود خود به خود آسیب های اجتماعی گسترش می یابد. در همین ارتباط، اقلیما بیان داشت: خشونت اکنون یکی از آسیب هایی شده که دامن جامعه ما را هم گرفته است. توجه به این نکته ضروری است اگر در جامعه میزان درآمدها با حداقل مخارج متناسب نباشد و فقر و بیکاری خود را عیان نشان دهد، نارضایتی اجتماعی افزایش می یابد و خود را در شکل پرخاشگری بروز می دهد. به گفته رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی اگر هر نارضایتی در همان مراحل ابتدایی مورد توجه و معالجه قرار نگیرد پس از مدتی به آسیب های بزرگتری تبدیل می شود. همین کم کاری باعث شد که پرخاشگری در جامعه ما به نوعی فرهنگ تبدیل شود زیرا نارضایتی ها از مراحل نخست مورد درمان قرار نگرفت، حتی صحبت ما در درون خانواده ها با صدای بلند و به شکل پرخاشگرانه صورت می گیرد زیرا مردم از کودکی یاد گرفته اند با فریاد همزمان فشارهای خود را تخلیه و از حقوق خود محافظت کنند.
** پیوند خشونت با محدودیت و محرومیت احساس نارضایتی و تمایل به خشونت ریشه در کمبود زیرساخت ها و وجود محدودیت ها و محرومیت ها دارد. کودکی که در شرایط مناسب رشد می کند در آینده کمتر از کودکانِ دچار کمبود، درسرساز خواهد بود. اقلیما اعتقاد دارد: جوامع همچون درختی هستند که اگر سالم و بدون آفت باشند میوه آن هم سالم خواهد بود. اگر قوانین در جوامع به خوبی اجرا شود و دستگاه قضا در صورت تخلف یک فرد، حقوق مردم را تامین کند مشکلی پیش نمی آید و افراد هم سعی نمی کنند با پرخاش و تندی حق خود را دریافت کنند.
** ماهیت واکنش های اخیر مردم اعتراضی بود و نه خشونت زا
تحولاتی طی چندماه اخیر در برخی شهرهای کشور رخ داد که بخشی از آن رنگ و بوی خشونت گرفت. این مددکار اجتماعی در تبیین این تحرکات و بررسی ریشه های آن تاکید دارد: نمی توان بر ناآرامی در برخی شهرها نام خشونت و پرخاشگری نهاد بلکه این ها غالبا اعتراض هایی برای دریافت حقوقی بود که مورد بی توجهی قرار گرفته است. حال در این شرایط برخی افراد هم ممکن است به دلایل گوناگون شخصی و غیرشخصی سعی در تخلیه خود و سوءاستفاده از وضع موجود کنند. اقلیما اعتقاد دارد»هرگاه یک واکنش پرخاشگرانه از سوی فردی دیده شد نباید گفت که چرا این کار از سوی وی سرزده است بلکه باید پرسید جامعه و ما چه اقداماتی را انجام داده ایم که فرد به این میزان از اضطراب و واکنش های تند تمایل پیدا کرده «
**شایسته سالاری و پاسخگویی برای فروکاستن خشونت
وی در مورد راهکارهای حل این چالش، درمان ریشه ها و اصلاح زیرساخت ها در کشور را عاملی برای رفع خشونت و پرخاشگری ارزیابی کرد و افزود: رهبری همیشه از گذشته تاکنون دو رهنمود مهم را به همه مقام ها و روسای جمهوری کشور بیان داشته اند که دولت ها باید شایسته سالاری و پاسخگویی را مورد توجه قرار دهند. اگر این دو توصیه اجرایی شود دیگر مشکل و اعتراضی پیش نخواهد آمد. اگر یک مدیر شایسته در مورد اقدامات خود پاسخگو باشد فرد به خود حق واکنش خشن نمی دهد ضمن اینکه اگر به مشکلات در همان مراحل ابتدایی رسیدگی و برای حل آن چاره ای اندیشیده شود مسائل به بحران بزرگ و لاعلاج منجر نخواهند شد. به گزارش آرازآذربایجان به نقل از ایرنا، از این رو جامعه شناسان وجود امنیت اجتماعی، شغلی، حقوقی و اجرای دقیق و صحیح قوانین را عامل درمان آسیب های اجتماعی و از جمله کاهش خشونت می دانند. به باور اقلیما، اگر قانون و دستگاه قضا بدون تبعیض به مردم و مسائل آن ها نگاه کند به شدت از میزان پرخاشگری در جامعه کاسته می شود.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۱۹ تیر ۱۳۹۷ ساعت ۹:۵۵ ق.ظ
