برگزاری سیزدهمین کنفرانس هیدرولیک ایران با هدف احیای دریاچه ارومیه
مهدی قلی پور
گروه اقتصادی –: استفاده بهینه از منابع آب کشاورزی با توجه به بالا بودن میزان مصرف آب در این بخش و در کنار آن پایین بودن راندمان آبیاری، ضرورت مصرف بهینه این ماده حیاتی در آذربایجان غربی را مشخص می‌کند.سیزدهمین کنفرانس هیدرولیک ایران اواخر هفته گذشته با محوریت انتقال بین حوضه‌ای آب برای احیای دریاچه ارومیه در تالار وحدت دانشگاه تبریز برگزار شد که ۶۲۰ مقاله به دبیرخانه این کنفرانس ارسال شده بود که از این تعداد ۵۴۰ مقاله برای داروی انتخاب شد و در طول دو روز برگزاری این کنفرانس ۹۴مقاله به صورت شفاهی و ۱۲۹ مقاله نیز به صورت پوستر ارائه شد.معاون پژوهش و فناوری دانشگاه تبریز در این کنفرانس با تاکید بر اینکه در حال حاضر به علت گرم شدن هوا، خشکسالی و عدم مدیریت منابع آب، وضعیت آب در کره زمین به مخاطره افتاده است، تصریح کرد که با این وضعیت پیش آمده به نظر می‌رسد در آینده نزدیک مسئله آب به مهمترین چالش کشورها تبدیل شود.محمد مقدم واحد در ادامه افزود که با برنامه‌ریزی و سیاستگذاری درست، اصلاح شیوه کشت و ژنتیک گیاهان و استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری، می‌توان گام‌های موثری برای حفظ و احیای منابع آب برداشت.وی همچنین فرهنگ‌سازی مصرف آب و مدیریت صحیح منابع آب در سطح کشور را ضروری بیان کرد و یادآور شد که وسایل ارتباط جمعی و به ویژه رسانه ملی در کنار سایر ارگان‌ها و سازمان‌ها می‌توانند کمک شایانی به این بخش داشته باشند.معاون پژوهشی دانشگاه تبریز در مورد احیای دریاچه ارومیه نیز گفت که مشارکت همگانی برای احیای این دریاچه ضروری بوده و در این زمینه نیز ستادی در این دانشگاه تشکیل شده و متخصصان این دانشگاه با تمام توان آماده همکاری در این خصوص هستند.این در حالی است که طی سال های گذشته به دلیل استفاده کشاورزان از آبیاری سنتی و حفر چاه های عمیق متعدد و بدون مجوز توسط کشاورزان و همچنین احداث سدهای بدون کارشناسی شده در مسیر رودخانه های بزرگ، سفره های زیر زمینی آب در حال کاهش شدید است و آبیاری قطره ای بدلیل صرفه جویی در مصرف آب و امکان آبیاری در اراضی شیبدار بدون نیاز داشتن به تسطیح و جلوگیری از جریان سطحی آب و فرسایش خاک و محافظت از گیاه در مقابل یخبندان ناشی از سرمای زودرس می تواند به عنوان یک راهبرد اصولی در حوزه کشاورزی استفاده شود.حفر چاه های غیر قانونی برای کشاورزی، سد سازی های بیشمار دهه های اخیر و خشک سالی باعث شده تا دریاچه ارومیه فرایند خشک شدن را آغاز کند و به دنبال آن آب‌های سطحی منطقه آذربایجان نیز شور شده و به مرور امکان کشاورزی را در آن با مشکل مواجه خواهد کرد. در چند ماه اخیر به کرات مسئولان جهاد کشاورزی منطقه نیز با اعلام اینکه در پی خشک شدن دریاچه ارومیه آب‌های سطحی در حال شور شدن هستند، هشدار داده اند که در برخی مناطق شوری آب به حدی است که امکان کاشت محصولاتی چون گندم مهیا نیست. اختصاص ۹۰ درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیر زمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه است. کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را تغییر خواهد داد.اکنون کشاورزی استان های آذربایجان غربی و شرقی که به عنوان قطب کشاورزی کشور مطرح هستند به سمت محصولاتی که نیاز به آب کم‌تری مانند یونجه و کنجاله دارند، حرکت می کنند و این محصولات جایگزین محصولاتی چون گندم می شوند که آب بیشتری مصرف می‌کنند. با آبیاری قطره ای به نسبت آبیاری به روش سنتی به مقدار زیادی در مصرف آب صرفه جویی می شود. این در حالی است که منابع آب استان نیز علیرغم بارش های خوب سال های اخیر محدود است. کارشناسان معتقدند در پی خشک شدن دریاچه ارومیه آب‌های سطحی آذربایجان در حال شور شدن است و در برخی مناطق شوری آب به حدی است که امکان کاشت محصولاتی چون گندم مهیا نیست. اختصاص ۹۰ درصد منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیر زمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن دریاچه ارومیه است. کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را تغییر خواهد داد.این در شرایطی است که بخش اعظمی از آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود، اما متأسفانه راندمان آبیاری در این بخش کمتر از ۳۵ درصد است. افزایش بهره‌وری آبیاری کشاورزی راهکار اصلی توسعه پایدار کشاورزی و تأمین امنیت غذایی کشور است و استفاده بهینه از منابع آب کشاورزی با توجه به بالا بودن میزان مصرف آب در این بخش و در کنار آن پایین بودن راندمان آبیاری، ضرورت مصرف بهینه این ماده حیاتی در آذربایجان غربی را مشخص می‌کند.کارشناسان معتقدند که زمان آن رسیده که از راهکارهای جدید برای جلوگیری از پرت آب در بخش کشاورزی استفاده و کوتاهی و تأخیر در اتخاذ تدابیر مناسب می‌تواند آینده منابع آب کشور را در آستانه بحران قرار دهد و در این راستا از مهمترین راه‌های افزایش راندمان آبیاری، استفاده از روش‌های مختلف آبیاری نوین از جمله آبیاری تحت فشار است که باید بیش از پیش مورد توجه برنامه‌ریزان قرار داشته و از آن حمایت شود تا کشاورزی بتواند به توسعه مطلوب مورد نظر دست یابد. این در حالی است که بخش کشاورزی با ۹۰ درصد بزرگترین مصرف کننده آب کشور است و هدر رفت بخش اعظمی از منابع آبی در این بخش نگران کننده است و در چنین شرایطی لزوم اعمال مدیریت یکپارچه آب مورد تاکید است و انتقال آب باید با کمترین صدمه به منابع آبی صورت گیرد.وجود خلاء و کمبود آب را نمی‌توان انکار کرد و در صورت تداوم وضعیت کنونی زبان مفاهمه می‌تواند به زبان مخاصمه برای بهره مندی از آب در ابعاد محلی و ملی تبدیل شود.البته گسترش سد سازی نمی‌تواند جوابگو باشد و مدیریت مصرف و ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضای آب ضروری است.
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۲۴ آبان ۱۳۹۳ ساعت ۸:۲۴ ق.ظ
