برداشت آب برای مقاصد اقتصادی از ۹۰ درصد عبور کرد
گروه جامعه: معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات آب اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه اکنون موضوع آب به یک ابرچالش تبدیل شده است، گفت: در دهه ۴۰ تا ۶۰ حدود ۹۰ میلیارد متر مکعب آب سطحی در کشور داشتیم اکنون این رقم نصف و به کمتر از ۵۰ میلیارد متر مکعب رسیده است.
عباس کشاورز ، درباره تشدید کم‌آبی و فرونشست زمین در کشور اظهار داشت: حوزه آب در کشور ما با چند چالش جدی مواجه است به همین دلیل ما از آن بعنوان بزرگترین ابرچالش نام می‌بریم، یعنی بسیار تعیین‌کننده و بسیار هم پیچیده است.
آب‌های سطحی کشور نصف شده است
وی افزود: اکنون به هزاران دلیل از جمله کاهش پوشش گیاهی، افزایش درجه حرارت ناشی از تغییر اقلیم، نادیده گرفتن حقابه زیست محیطی و بهم خوردن تعادل اکولوژی؛ آب سطحی کشور نسبت به دهه ۵۰ نصف شده است، ما در دهه ۵۰ و ۶۰؛ ۱۳ رودخانه دائمی داشتیم و اکنون فقط کارون برایمان مانده که آن‌هم ۲ سال پیش در مقطعی خشک شد. اوضاع حجم مخازن سدها هم مشخص است، در دهه ۴۰ تا ۶۰ حدود ۹۰ میلیارد متر مکعب آب سطحی در کشور داشتیم اکنون این رقم نصف و به کمتر از ۵۰ میلیارد متر مکعب رسیده است، از ظرفیت آبخوان‌ها و یا آب‌های زیرزمینی و ذخایری که باید برای نسل‌های آینده حفظ می‌کردیم؛ ۱۴۰ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت داریم، پس ما آب زیرزمینی اضافه نداریم بنابراین باید تدبیر کنیم که مخازن‌مان جان بگیرد، در غیر این صورت وقوع پدیده فرونشست به علت خلاء زیر آبخوان‌ها در اغلب نقاط کشور جدی و تهدیدکننده است.
اوضاع هیچ دشتی خوب نیست
معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات آب اتاق بازرگانی ایران در ادامه گفت: از ۶۰۹ دشت کشور ۴۱۰ دشت بحرانی و ممنوعه است و این بدان معنا نیست که ۲۰۰ دشت دیگر اوضاع خوبی دارند، آنها حجم مخزنی ندارند، آبخوان روی سنگ و یا مارن واقع است پس هیچ جای کشور آب زیرزمینی وجود ندارد بلکه اضافه برداشت و مخاطرات ناشی از اضافه برداشت هم داریم.
هم آب زیرزمینی را پیشخور کردیم و هم ذخایر نسل آینده و محیط زیست را
وی با بیان اینکه ما آب زیرزمینی را پیشخور کردیم و ذخایر آبی نسل‌های آینده و حقابه محیط زیست را هم خوردیم و برای کشور مصیبت درست کرده‌ایم، خاطرنشان کرد: نتایج همه اینها اکنون فرونشست است که در کشور ما یک تهدید است نه چالش.
برداشت آب برای مقاصد اقتصادی از ۹۰ درصد عبور کرد
کشاورز تصریح کرد: ادبیات آب می‌گوید در هر حوزه آبی ۲۰ درصد ذخایر باید برای مقاصد اقتصادی استفاده شود و اگر بنا داریم ریسک کنیم این میزان نهایتا به ۴۰ درصد برسد و مابقی آن یعنی ۸۰ و یا ۶۰ درصد باقی مانده حق طبیعت و اکولوژی است و اگر میزان برداشت آب برای فعالیت اقتصادی به ۶۰ درصد برسد، باید آماده بروز حملات شدید طبیعت باشیم. در حال حاضر برداشت ما برای مقاصد اقتصادی از ۹۰ درصد عبور کرده و شاهد از بین رفتن تالاب‌ها، دریاچه‌ها و هورها هستیم که اگر توجه نشود شاهد بسیاری مخاطرات خواهیم بود.
سهم طبیعت را ندادیم
وی گفت: اکنون ۲۰ سال است که ما شاهد پدیده ریزگردها هم هستیم در حالی که در تاریخ جغرافیای کشور ما سابقه نداشته است، چون سهم طبیعت را نداده‌ایم بنابراین طبیعت خشن شده، افزایش درجه حرارت در کشور ما نسبت به جهان ۲ تا ۳ برابر است، از یخبندان‌های زمستان خبری نیست و گرمای تابستان هم هرساله تشدید شده و رکورد می‌زند. اینها باعث شده آب ابرچالش کشور باشد، از نظر علمی بشر نتوانسته بیش از ظرفیت طبیعی آب اضافه کند، یعنی تنها همین میزان آبی که طبیعت در اختیار ما قرار می‌دهد را داریم و بیش از این به چیزی دسترسی نداریم، مثلا عربستان در مقطعی یخ‌های غول‌پیکر را از قطب شمال وارد کشورش کرد اما به چیزی دست نیافت و همچنان دچار مشکل کم‌آبی است.
در جنگ با طبیعت موفقیت با ما نیست
وی با بیان اینکه اکنون زیربناهای کشور در معرض تهدید قرار دارند، ما حتی از نظر تامین آب آشامیدنی هم مشکل داریم، گفت: باید قبول کنیم که با طبیعت سازگار شویم، در جنگ با طبیعت به هیچ‌وجه موفقیت با ما نیست، بشر قدرت ندارد طبیعت را مهار کند و یا آن را نادیده بگیرد، طبیعت بر فرمانروای یک سرزمین است و انسان باید برای آن ارزش قائل شده و با آن سازگار شود، مثلا نباید کربن را در طبیعت رها کنیم، این باعث می‌شود که آب به ابرچالش کشور تبدیل شود.
هنر در راه‌حل برد-برد است
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از ایلنا،کشاورز خاطرنشان کرد: ما فرصت زیادی برای حل ابرچالش آب نداریم، هنر این است که در فرصت محدودی بعد از قبول این واقعیت بخصوص توسط سیاسیون راه‌حل‌های برد-برد را به نفع طبیعت و خودمان بکار ببندیم، کشورهایی که بیشتر از ایران بارندگی و تبخیر کمتری دارند چندین دهه است که وارد پروسه یافتن راه‌حل شده‌اند، نباید تصور کنیم با دادن حق طبیعت امنیت غذایی دچار مشکل می‌شود. هنر ما این است که امنیت غذایی را هم در این مدیریت جدید لحاظ کنیم، باید رفتارهای ما کاملا عوض شود. در آینده سخت‌افزاری آب دیگر جواب نمی‌دهد و اوضاع را بدتر می‌کند، باید رفتار با آب متمرکز بر حکمرانی شفاف، مشارکت‌پذیر، پاسخگو، قابل حسابرسی و از همه مهم‌تر در راستای پایداری سرزمین باشد.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۰۶ تیر ۱۴۰۲ ساعت ۸:۴۴ ق.ظ
