اوشاقلارین تربیه سی آتابابالاریمیزین دیلیندن
اکبرسعادت
بویون سرو سهی زولفون معنبر جمالین یوسف کنعانه بنزر
قاشین عشق لرین قصدینه گویا خم اولموش تیغ سر افشانه بنزر
آچاندا گوزلرین آلیر بو جانی یاتاندا فتنه ی دورانه بنزر
با خاندا نازیله تیر نگاهین کونولده خنجر برانه بنزر
آنادیلیمیز: اوشاقلارین عقلی و اخلاقی تربییه‌سی ایله باغلی، آتا‌لاریمیزین قیزل نان یازیلان حیکمتلی سوزلری و گوزل فیکیرلری نئچه-نئچه نسیل‌لرین معنوی تربییه‌سینده موهوم نقش اوینامیش‌دیر. اینسان‌پرورلیک، دوزلوک دوغروچولوق، ساده‌لیک کیمی اخلاقی کیفیتلر حاقیندا دا چوخ‌لو سایدا آتالار سوزو و مثل‌لر واردیر…ان بویوک هیکمتلری ان ساده و درین شکیلده آنلادان آتالار سوزلری اوجسوز-بوجاق سیز بیر عالم دیر. فیکرین دایم جان لی اولدوغو دویغو دولو بو سوزلر عالمینده حقیقی خالق روحونون آخیجی لیغی، سرراست لیغی، درین و تأثیرلی ایفاده سی وار. اوریی یئرین دن اوینادا جاق قدر گوزل و اینجه اولان، موهکم میللی خصوصیته، کولوریته مالیک اولدوغو اوچون باشقا دیل لره ده چوخ زامان عینیله چئوریله بیلمه ین همیشه جان لی همین سوز اینجی لری بوتوولوکده بیر خزینه دیر – حیکمت خزینه سی. “خالقین اوتویلا بیتیب سویویلا آخان دیلیله” زنگین حیکمت خزینه س ینین بو اینجی لری دیر کی، هر بیری خالق روحونون درین لیک لرین دن دوغور، تجروبه دن چیخمیش و سینانمیش اولوب دیل لرده دولاشان، ائل ایچینده گزدیکجه ایسه اینجه لن و جیلا لانان قطعی فیکیرلری بیلدیریر. “جیلد-جیلد کیتاب لار دولوسو معنا و حیکمتی اوزونه سیغ دیران” بو ائل یارادیجی لیغی نومونه لری “بیتیرن، یئتیرن، گتیرن” ائل دوهاسینین و ساغلام خالق فلسفه سینین نارین زرره لری دیر. اوبرازلی تفککورون آفوریزم شکلینده ایفاده سی اولماق اعتباریله آتالار سوزلری میللی تفککوردکی جیلالانمیش تاریخی تجروبنی، درین و سانبال لی حیات حقیقت لرینی بدیعی ایدراک و تخییولون سوزگجین دن کئچیره رک یاشا دیر، اونلاری توکنمز بیر ائنئرژیله دولغون عکس ائتدیریر. “اولو بابا لارین مودریک لیک دفینه سی”نین بیرر حیکمت اینجیلری و فیکیر جووهرلری اولان آتالار سوزلری، ائل مسل لری دیر کی، اوبرازلی تفککورون قیدا منبیی کیمی زئهین لره تپر وئریر. اجدادلارین روحونو یاشادان بو سوزلردن دوشونجه لره اتیر ساچیلیر گوج-قوت گلیر، عقلین-دوشونج هنین قاپی لاری اونلارین اوزونه قاپانان زامان ایسه یازیلان لاردان دوغما آنا دیل ینین نفه سینی آلماق، اترینی
دویماق اولمور. آتالار سوزو و مثل‌لردن اوشاقلارین اخلاق، عقلی، و … تربییه‌سی ایشینده گئنیش ایستیفاده اولونور. بئله کی، آتالار سوزو و مثل‌لر تصرروفاتین، حیاتین، معیشتین بوتون ساحه‌لرینی احاطه ائدیر، اینسان‌لارا منسوب اولدوق‌لاری عائله¬نی، خالقی، دوولتی سئومه¬یی، معنوی جهتدن زنگین اولماغی اویره‌دیر…معلوم‌دور کی، اخلاقی و معنوی تربییه‌نین موهوم ترکیب حیسس‌لرین‌دن بیری وطن‌پرورلیک‌دیر. ایندی کی دوورده اوشاقلارین وطنه محبت روحوندا تربییه‌سی اولدوقجا موهوم وظیفه‌دیر. وطن‌پرورلیک تکجه وطنی سئومکله بیتمیر. اصل وطن‌پرورلیک وطنی یادائللی‌لردن حفظ ائله مه ک، دیر… آتالار سوزو و مثل‌لر اوشاق‌لاردا خالقا، تورپاغا، ائلینه-اوباسینا محبت حیس‌لری یارادیر، وطنین قدرینی بیلمه¬یی، دوشمنه باش ایمه¬مه¬یی اویره‌دیر.
وطن ویرانه ده اولسا، جنت‌دیر.وطن ائلین ائوی‌دیر.وطنه گلدیم، ایمانا گلدیم.وطنه محبّت ایمان‌دان‌دیر.
وطنین بیر قیشی قوربتین مین باهارین‌دان یاخشی‌دیر.نه گوزل سوزلر و نه گوزل محبت لی سوزلر یارادیب لار کیمسه سیز لر اوچون: آتا بابا‌لاریمیز اینسان‌لارا، کمکه احتیاجی اولان‌لارا ال توتماغی، یاردیم ائتمه¬یی، یئتیم‌لرین کیمسه‌سیزلرین قایغی‌سینا قالماغی، اونلارین حاقینی قوروماغی، مدافعه ائتمه¬یی اویرتمیش‌لر… یئتیمه اویود وئرن چوخ اولار،چورک وئرن آز اولار..یئتیم مالی اوددان یامان یاندیرار…
اَل توتانین اَلین‌دن توتارلار.
حیکمتلی سوزلرده آتا‌لاریمیز بویوک(بزرگترها) اوزونه آغ اولماماغی، اونلارین سوزون‌دن چیخماماغی توصیه ائتمیش،و بونون گوناه اولدوغونو سویلمیش، هر زامان اونلارین کونلونو سئوین‌دیره بیله‌جک، اونلاری راضی سالا بیله‌جک ایشلر گورمه‌یه چاغیرمیش‌لار. آتا بابا‌لاریمیز آتایا، آنایا، قارداشا، باجییا، اوولادا قوهوما-قونشویا حورمت ائتمیه¬ی، رغبت بسلمه¬یی توصیه ائتمیش‌لر.بویوک دانیشانی کیچیک گوتورر.بویوک‌سیز ائوده خئییر-برکت اولماز.آنا‌سیز اوشاق ائوده خار اولار، آتا‌سیز اوشاق چؤلده.آتالار سوزونو توتمایانی بیابانا آتارلار.
آتا‌سیز اوشاق دام‌سیز ائو.آنا ائوین دیریی‌دیر.
جدا آدام بئله فیکرلشیر کی بونلاری، بو سوزلری، گرک قیزیل سویونان یازاردیلار…عزیزلر نه یاخچی اولار کی ائله او اوشاقلیق دووره لرین دن بو سوزلری بالاجا اوشاقلاریمیزا اویره ده ک. آتا-بابا‌لاریمیز عقللی اولماغین اساس علامت‌لرین‌دن بیری ده صبیر اولدوغونو سویلمیش‌لر. آتالار سوزو و مثل‌لرده صبیرلی و تمکین‌لی اولماق، اطراف‌داکی‌لارا نزاکتله، اونلارین حقوق‌لارینا حورمتله یاناشماق کیمی مسئله‌لره ده تئز-تئز راست گلینیر.بسله‌سن اطلس اولار توت یارپاغین‌دان.صبر جننت آچاری‌دیر…
تله‌سن یولدا قالار….
اوشاق واختیندان آتام دئدیگی سوز هله ده یادیم دا…آخی سنین بیر زامانی وار اوشاق هر نه یه تله سیر…من تلسه ن ده آتام دئییردی…تله سن یولدا قالار
بویوکلر سویله¬میشلر کی، صبیرلی اینسان هئچ واخت پئشمان اولماز. اینسان دوشونجه‌لی و عقللی اولما‌لی، بوتون مقام‌لاردا صبیر گوسترمه¬یی باجارما‌لی‌دیر. صبیر اینسانی اوز آرزوسونا چاتدیریر.ان چتین ایشلر صبرین گوجو ایله یئرینه یئتیر، باغلی قاپی‌لار بو یوللا آچیلیر. صبیر تکامولون باباسی‌دیر.
صبیرین آخیری خئییر اولار…
آتالار سوزو و مثل‌لرده ساده‌لیک، تواضع کارلیق، صمیمییت اینسانین بزه¬یی کیمی وئریلیر دوستلوقدا صداقتلی و دوز اولماق، یاخشی‌لیق و خئییرخاه‌لیق قیمتلندیریلیر، تنبل‌لیک، پاخیل‌لیق ریاکارلیق کیمی خصوصیتلر پیس‌لنیر:
دونیادا ان یاخشی شئی یاخشی‌لیق‌دیر.
دوز یولون یول‌چوسو آزماز…
پاخیلین گؤزو دویماز…
آبدال آت میندی، اؤزونو بی ساندی…
تنبه‌له ایش بویور،او سنه عقل اؤیرتسین.
یالان جوجرر، اما بیتمز…
اَکنده یوخ، بیچنده یوخ، یئینده اورتاق قارداش…چوخ سایدا آتالار سوزلرینه هله آذربایجان تورک ادبیات ینین شاه اثری “کیتابی دده قورقود”دا راست گلینیر. قورقوت آتایا عاید اولونان یئتمیش دن آرتیق همین پارئمیک واهید آتالار سوزلری نین توپلنیب یازییا آلینماسی نین ایلکین تجروبه لرین دن ساییلا بیلر.ایکی مینه جن آتالار سوزو و زربی-مسلین یازییا کوچورولدوگو “اوغوزنامه”نین، همچینین مین دن آرتیق آتالار سوزو و خالق مسلینی اوزونده بیرلش دیرن ۱۸عصر عابده سی “امسالی تورکانه”نین اوزه چیخاریلماسیایسه بو قناعته گتیریر کی، آذربایجان پارئمیک واهیدلر ینین توپلنیب یازییا کوچورولمه س ینین بلکه ۱۵،۱۶ یوزیل لیک لردن کئچیب گلن بیر تاریخی وار.
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۲۲ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۶:۱۶ ق.ظ
